• Οι ελληνικές αρχές εφαρμόζουν συστηματικά παράνομες επαναπροωθήσεις (pushbacks) αιτούντων άσυλο στην Τουρκία, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Συμπληρωματικά με αυτή την πολιτική, η Ελληνική κυβέρνηση “αναγνώρισε” ως ασφαλείς χώρες για “επιστροφή” αιτούντων άσυλο που δεν γίνονται δεκτά τα αιτήματά τους την Τουρκία, το Αφγανιστάν, τη Συρία και τη Σομαλία!  
• Η Διεθνής Αμνηστία – σύμφωνα με έρευνα που ολοκλήρωσε πρόσφατα – καταγράφει τουλάχιστον 1000 άτομα που επαναπροωθήθηκαν παράνομα στην Τουρκία. Η έκθεση αναφέρει ότι: «Η έρευνά μας καταδεικνύει ότι οι βίαιες επαναπροωθήσεις έχουν καταστεί η de facto ελληνική πολιτική ελέγχου των συνόρων στην περιοχή του Έβρου. Τα περιστατικά επαναπροωθήσεων που τεκμηριώσαμε αφορούν έως και 1.000 άτομα. Μερικά από αυτά επαναπροωθήθηκαν πολλές φορές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μέσω ανεπίσημων χώρων κράτησης. Το επίπεδο οργάνωσης που απαιτείται για να εκτελεστούν αυτές οι επαναπροωθήσεις δείχνει πόσο μακριά φτάνει η Ελλάδα ώστε να επαναπροωθεί παράνομα ανθρώπους και να το συγκαλύπτει». Επισημαίνει ότι “οι ελληνικές συνοριακές δυνάμεις κρατούν βίαια και παράνομα ομάδες προσφύγων και μεταναστών/ριών, προτού τους/τις επαναπροωθήσουν με συνοπτικές διαδικασίες στην Τουρκία, κατά παραβίαση των υποχρεώσεών τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με το δίκαιο της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο”. Επίσης, η διεθνής οργάνωση τονίζει: “Είναι ολοφάνερο ότι διάφορα σώματα των ελληνικών αρχών συνεργάζονται στενά για να συλλαμβάνουν βίαια και να θέτουν υπό κράτηση ανθρώπους οι οποίοι αναζητούν ασφάλεια στην Ελλάδα, υποβάλλοντας πολλούς από αυτούς σε βία, και ότι στη συνέχεια τους μεταφέρουν στις όχθες του ποταμού Έβρου προτού τους επαναπροωθήσουν με συνοπτικές διαδικασίες στην Τουρκία”.
• Η ευρωπαϊκή υπηρεσία συνόρων FRONTEX όχι μόνοι γνώριζε αυτές τις πρακτικές αλλά έχει συμμετάσχει και σε κάποιες από αυτές. Δεκάδες οργανώσεις ζητούν την κατάργησή της, αν δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει ταυτοχρόνως με τη φύλαξη των συνόρων ΚΑΙ τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Ευρωκοινοβούλιο πάντως έχει παγώσει την έγκριση του προϋπολογισμού μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα και διασφαλιστεί ότι θα διαφυλάσσει και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Η ειδική επιτροπή έρευνας του Ευρωκοινοβουλίου για λογαριασμό της Επιτροπής του LIEBE τεκμηριώνει τις παραβιάσεις αλλά και την προσπάθεια διαγραφής στοιχείων και αλληλογραφίας στο εσωτερικό της υπηρεσίας που ενημέρωναν για τις παράνομες ενέργειες και την παραβίαση της εντολής που έχει λάβει η υπηρεσία για προστασία τόσο των συνόρων όσο και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συντάκτρια της έκθεσης για λογαριασμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – η ολλανδή πράσινη ευρωβουλευτής – Tineke Strik ζητάει μάλιστα την παραίτηση ή απόλυση του επικεφαλής της συνοριακής υπηρεσίας Fabrice Leggeri. Μάλιστα σχετικό αίτημα έχει ήδη συγκεντρώσει σχεδόν 70.000 υπογραφές μέσα σε λίγες μέρες.
• Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αφήνει έκθετη την ελληνική κυβέρνηση που διαβεβαίωνε σε όλους τους τόνους, με δηλώσεις όχι μόνο υπηρεσιακών παραγόντων αλλά και του αρμόδιου υπουργού κ. Ν. Μηταράκη αλλά και του πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη, ότι δεν υπάρχουν παράνομες επαναπροωθήσεις, “δεν υπάρχει αυτή η λέξη” μάλιστα τόνιζε ο πρωθυπουργός. 
• Η Ελληνική κυβέρνηση επανειλημμένα σε συναντήσεις με τον επικεφαλής της Frontex προσπαθούσε να διαψεύσει και να καλύψει και τις δικές της ευθύνες και αυτές του επικεφαλής της ευρωπαϊκής υπηρεσίας. Και οι δύο πλευρές έχουν “αναγνωρίσει” την εξαιρετική συνεργασία: “Είμαστε απόλυτα προσηλωμένοι στην στήριξή μας προς την Ελλάδα και πολύ ευγνώμονες για την εξαιρετική συνεργασία γιατί “η Ελλάδα είναι το κύριο πεδίο δράσης του ευρωπαϊκού Μόνιμου Σώματος. Και είμαστε πολύ περήφανοι για την δράση του στη χώρα σας“, έχει δηλώσει ο Leggeri.
• καταγγελίες για παράνομη εμπλοκή της FRONTEX σε επαναπροωθήσεις και από άλλες χώρες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ενώ προσφάτως επισκέφθηκε τη χώρα μας η πρωθυπουργός της Λιθουανίας Ινγκρίντα Σιμονίτε για να ζητήσει “τεχνογνωσία” από την ελληνική κυβέρνηση.

Η Frontex, η συνοριακή υπηρεσία της ΕΕ, καταγγέλλεται από το Ευρωκοινοβούλιο ότι “απέτυχε να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο”, σύμφωνα με την καταδικαστική έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συντάχθηκε μετά από τετράμηνη έρευνα από τους ευρωβουλευτές. Συντάκτρια της έκθεση είναι η πράσινη ευρωβουλευτής Tineke Strik (Ολλανδία), στην οποία ανατέθηκε η σύνταξη της έκθεσης για λογαριασμό της ειδικής εξεταστικής επιτροπής που συστήθηκε για να ερευνήσει τις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο από τις ελληνικές αρχές στην Τουρκία, εν γνώση ή και με την συμμετοχή της FRONTEX. Όπως δήλωσε η Tineke Strik συνοψίζοντας τα ευρήματα της έρευνας “Η Frontex δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα”.

Η Strik σε δηλώσεις της έθεσε το ερώτημα: «Μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη σε αυτόν τον εκτελεστικό διευθυντή και να εφαρμόσει τις συστάσεις της έκθεσης για να λειτουργεί με ευαισθησία ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα; Η ομάδα μου [Πράσινοι ευρωβουλευτές], δεν έχουμε πια εμπιστοσύνη σε αυτόν. Πιστεύουμε ότι θα ήταν καλό εάν το διοικητικό συμβούλιο καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα και ξεκινήσει την αναζήτηση νέου εκτελεστικού διευθυντή”.

Η FRONTEX εδρεύει στη Βαρσοβία και μετά το κύμα προσφύγων το 2015 μετατράπηκε σε κύρια υπηρεσία φύλαξης των συνόρων. απέκτησε πολύ περισσότερα χρήματα (19 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με αυτόν που είχε το 2006) και προσωπικό, Μάλιστα με βάση τον σχεδιασμό, θα αποκτήσει μέχρι το 2027 περίπου 10.000 συνοριο-φύλακες και ακτο-φύλακες. Όμως η FRONTEX άρχισε να συγκεντρώνει τα πυρά ευρωβουλευτών, ΜΜΕ και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Ένα βίντεο που έδειχνε σκάφος της να δημιουργεί κυματισμό για να σπρώξει πίσω στα τουρκικά ύδατα λέμβο με αιτούντες άσυλο προκάλεσε σοκ. Το βίντεο ήταν ένα από τα στοιχεία που συγκέντρωσαν από κοινού τα διεθνή ΜΜΕ Der Spiegel, ARD και TV Asahi καθώς και οι οργανισμοί Lighthouse Reports και Bellingcat,  και αφορούσαν έξι περιστατικά όπου φαίνεται ότι η FRONTEX συμμετείχε άμεσα ή παρακολουθούσε παράνομη επαναπροώθηση προς την Τουρκία.

Η πράσινη ευρωβουλευτής δήλωσε στην εφημερίδα THE GUARDIAN ότι “η Frontex γνώριζε τι συνέβαινε στο Αιγαίο”. “Οι έρευνες του οργανισμού ήταν πολύ επιφανειακές. Ζητούσε απάντηση από την ελληνική κυβέρνηση και όταν η κυβέρνηση αρνούνταν ότι συνέβη κάποια παράνομη επαναπροώθηση η υπόθεση έκλεινε». ” O τρόπος λειτουργίας της, το modus operandi της Frontex ήταν να βασιστεί στις απαντήσεις του κράτους μέλους της ΕΕ με το οποίο συνεργάζεται. Ρωτούν την κυβέρνηση του κράτους μέλους υποδοχής, και σχεδόν πάντα δέχονται αυτήν την απάντηση όποια και να είναι αυτή. Το συμπέρασμά μας είναι ότι η Frontex δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ως εκ τούτου δεν αντιμετώπισε και κατά συνέπεια δεν μπορεί να αποτρέψει μελλοντικές παραβιάσεις”.

Η έκθεση ρίχνει τις περισσότερες ευθύνες στον εκτελεστικό διευθυντή της FRONTEX από το 2015 Leggeri, πρώην ανώτερο αξιωματούχο του υπουργείου Εσωτερικών της Γαλλίας – που είναι υπεύθυνο για την μετανάστευση. Μάλιστα η έκθεση διαπιστώνει ότι ο διευθυντής δημιούργησε μια δική του ομάδα εξουσίας μέσα στην υπηρεσία διορίζοντας 63 υπαλλήλους στο γραφείο του – όταν η πρόεδρος της Κομισιόν έχει 30 άτομα! – ενώ καθυστέρησε στην πρόσληψη εκτελεστικών διευθυντών καθώς και ελεγκτών προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  Η συντάκτρια της έκθεσης επισημαίνει ότι πολλές κυβερνήσεις θεωρούν την FRONTEX ως μηχανισμό ασφάλειας συνόρων μόνο και όχι και ως οργανισμό που διασφαλίζει παράλληλα και τα ανθρώπινα δικαιώματα για όσους δικαιούνται άσυλο και διεθνή προστασία.

Μάλιστα, έρευνα έχουν ξεκινήσει ή ολοκληρώσει και άλλοι ευρωπαϊκοί φορείς σχετικά με τη FRONTEX

• To Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (European Court of Auditors) που δημοσιοποίησε στις 7/6/2021 τη δική του έκθεση για την αποτελεσματικότητα της υποστήριξης από την FRONTEX της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, όπου διαπιστώνει ότι η συμβολή της δεν είναι ικανοποιητική στις 4 από τις 6 δραστηριότητες που έχει
• Ο Ευρωπαίος Ombudsman ξεκίνησε τον Νοέμβριο 2020 με δική του πρωτοβουλία έρευνα για την λειτουργία του μηχανισμού παραπόνων, που δημοσιοποιήθηκε στις 15/6/2021, που καταλήγει σε νέες συστάσεις για την λειτουργία του μηχανισμού παραπόνων από ιδιότητες για παραβίαση (και) από το προσωπικό της FRONTEX των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την λειτουργία της υπηρεσίας
• Η Υπηρεσία Eσωτερικού Eλέγχου της Διαφθοράς OLAF ξεκίνησε έρευνα τον Δεκέμβριο 2020 σχετικά με την υπηρεσία, που σύμφωνα με αναφορές στα ΜΜΕ αφορά καταγγελίες για παρενοχλήσεις, ανάρμοστη συμπεριφορά και επαναπροιωθήσεις
  (pushbacks).
• Στις 28/4/2021 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να αναβάλλει την απαλλαγή από ευθύνες για τον προϋπολογισμό της FRONTEX για το 2019, μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες από το Ευρωκοινοβούλιο και τον OLAF

Η εξεταστική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συστάθηκε για να εξετάσει τις πολλές καταγγελίες και αποτελείται από ευρωβουλευτές από όλες τις πολιτικές ομάδες: Roberta METSOLA (πρόεδρος, ΕΛΚ), Lena DUEPONT (ΕΛΚ), Bettina VOLLATH, Javier MORENO SANCHEZ (S&D), Malik AZMANI, Dragos TUDORACHE (RENEW), Erik MARQUARDT, Tineke STRIK (Greens/EFA), Nicolas BAY, Peter KOFOD (ID), Patryk Tomas JAKI, Jorge BUXADÉ VILLALBA (ECR), Sira REGO, Cornelia ERNST (The Left). Η Επιτροπή (The Frontex Scrutiny Working Group -FSWG) of the European Parliament’s LIBE Committee συγκροτήθηκε με την απόφαση των συντονιστών της LIBE στις 23/2/2021 και εγκρίθηκε με απόφαση της Επιτροπής στις 1/3/2021 με εντολή να ελέγχει μόνιμα όλα τα θέματα λειτουργίας της FRONTEX, περιλαμβανομένων του ενισχυμένου ρόλου και των πηγών για ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, τη σωστή εφαρμογή του Ευρωπαϊκού κεκτημένου και την εφαρμογή των Κανονισμών 1896/2019 και 656/2014.

Άλλες αναφορές για το θέμα των παράνομων επαναπροωθήσεων από τις ελληνικές αρχές προς την Τουρκία στις οποίες αναφέρεται η έκθεση είναι:

Φορέων όπως UNHCR, the Greek Ombudsman,  Amnesty International, Human Rights Watch, Border Violence Monitoring Network, Refugee Support Aegean που αναφέρουν ότι η συμπεριφορά των λιμενικών και των συνοριακών αρχών θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές ανθρώπων στη θάλασσα, αποκλείουν την πρόσβαση σε άσυλο και χρησιμοποιούν βία για να εμποδίσουν ανθρώπους,

Διακυβερνητικοί οργανισμοί όπως το Office of the High Commissioner for Human Rights of the United Nations, the Special Rapporteur on the rights of migrants of the UN, the Commissioner for Human Rights, the European Committee for the Prevention of Torture και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Council of Europe αναφέρουν ότι τα Κράτη Μέλη της ΕΕ παραβιάζουν το διεθνές και περιφερειακό δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δίκαιο της θάλασσας όταν οργανώσουν επαναπροωθήσεις και μη νόμιμη συλλογική αποτροπή ενάντια σε αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν στα σύνορα.

Εκθέσεις:

• Amnesty International, Europe: pushback practices and their impact on the human rights of migrants and refugees, February 2021.
• Human Rights Watch report on pushbacks: https://www.hrw.org/news/2021/06/23/frontex-failingprotect-people-eu-borders.
• Border Violence Monitoring Network, Annual Torture Report 2020.
• Refugee Support Aegean, Push backs and violations of human rights at sea: a timeline, December 2020.
• OHCHR, “Lethal Disregard” Search and rescue and the protection of migrants in the central Mediterranean Sea, May 2020.
• Special Rapporteur on the rights of migrants, UN HRC, Report on means to address the human rights impact of pushbacks of migrants on land and at sea, 12 May 2021.
• Commissioner for Human Rights, Council of Europe, A distress call for human rights: the widening gap in migrant protection in the Mediterranean, March 2021.
• CPT, Report to the Greek Government on the visit to Greece carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 13 to 17 March 2020, Strasbourg,
• November 2020, CPT/Inf (2020) 35; See also CPT’s report on its mission to Hungary in 2017, where it also touched upon the role of Frontex, https://rm.coe.int/16808d6f12, as well as its follow up report.
• PACE, ‘Pushback policies and practices in Council of Europe Member States’, resolution no. 2099 and recommendation. no. 2161, adopted 28 June 2019.
• https://www.nytimes.com/2020/11/26/world/europe/frontex-migrants-pushback-greece.html
• https://www.bellingcat.com/news/2020/10/23/frontex-at-fault-european-border-force-complicit-in-illegal-pushbacks/
• https://www.guengl.eu/frontex-chief-must-be-sacked-after-migrant-pushback-expose/
• https://www.socialistsanddemocrats.eu/newsroom/sds-call-frontex-director-resign
• https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20201126IPR92509/
• https://multimedia.europarl.europa.eu/en/committee-on-civil-liberties-justice-and-home-affairs_20201130-1645-COMMITTEE-LIBE_vd
• https://www.euronews.com/2020/12/01/meps-call-for-eu-border-agency-director-to-resign-over-migrant-pushbacks
• https://www.dw.com/el/push-backs-%CF%84%CE%B7%CF%82-frontex-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BF%CE%B4%CF%8C/a-56149130