του Ρήγα Τσιακίρη
Υποψήφιου Δημοτικού Σύμβουλου με τα «Γιάννενα-Νέα Εποχή»
(υπ. Δήμαρχος Δημήτρης Παπαγεωργίου)
Καθώς οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αυξάνονται και επεκτείνονται με ραγδαίο ρυθμό φιλοδοξώντας πριν το 2030 να κατοικούνται από τον μισό πληθυσμό της γης, λίγες πλέον διατηρούν ακόμη περιφερειακά τουςαντί για ένα βεβαρημένο βιομηχανικό τοπίο, ένα παραγωγικό αγροτικό μωσαϊκό ενταγμένου μάλιστα στο ευρωπαϊκό δίκτυο περιοχών για την προστασία της φύσης (Natura2000). Το αλλοτινό «μειονέκτημα» λόγω κάποιων περιορισμών εντός του δικτύου ΦΥΣΗ 2000, ιδιαίτερα αναφορικά με αδειοδοτήσεις νέων μονάδων, αποκτά σήμερα ένα εξαιρετικά μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, ιδιαίτερα καθώς βαδίζουμε αναπόφευκτα στην ανάγκη απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και την κλιματική ουδετερότητα.
Πάνω από το 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που καταστρέφουν το κλίμα οφείλονται στις μεταφορές-σε μεγάλο ποσοστό αγροτικών προϊόντων- συχνά από μακρινές ηπείρους. Η παραγωγή και κατανάλωση όμως τοπικών προϊόντων δεν κάνει καλό μόνο στο κλίμα αλλά και στην υγεία μας, αποτελώντας μάλιστα κλειδί και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ενώ διασφαλίζει ταυτόχρονα την κοινωνική συνοχή και την τοπική οικονομία, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές που μαραζώνουν.
Τοπικά προϊόντα που παράγονται σε μικρή κλίμακα στην περιφέρεια του Δήμου Ιωαννιτών και καταναλώνονται εντός του, όσο και στις γύρω τουριστικές περιοχές, μπορούν και πρέπει να λάβουν την πιστοποίηση «μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα» έναντι των προϊόντων των βιομηχανικών κολοσσών που κατακλύζουν τα ράφια των μαγαζιών. Φτηνά και ανταγωνιστικά, διατίθενται εδώ και δεκαετίες στις τοπικές λαϊκές αγορές και μπορούν να μετατραπούν σε κύτταρα διεθνούς αναγνώρισης και επισκεψιμότητας.
Κάτοικοι, συχνά γονείς με μικρά παιδιά, αλλά και επισκέπτες χρειάζεται να μπορούν να τα βρουν και να τα αγοράσουν σε πιστοποιημένα επισκέψιμα αγροκτήματα, θεσμός που αναπτύσσεται στην Ευρώπη, όπου μάλιστα αυτοί οι «ειδικοί πελάτες» μπορούν και να τα συγκομίζουν. Συχνά σε τέτοια επισκέψιμα αγροκτήματα εργάζονται εθελοντές που κάνουν έτσι πρακτική άσκηση, ενώ καθώς σύντομα μπορεί να υλοποιηθεί και ο παραλίμνιος ποδηλατόδρομος θα μπορούν να έχουν πρόσβαση ακόμη και με ποδήλατο!
Όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, η νέα νομοθεσία του ΟΦΥΠΕΚΑ δίνει την δυνατότητα στις τοπικές Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών του Δικτύου ΦΥΣΗ 2000 να πιστοποιούν προϊόντα που παράγονται εντός τους, ειδικότερα μάλιστα όταν κάνουν και αντίστοιχες δράσεις, π.χ. για τη διατήρηση φυτοφρακτών, μεμονωμένων δέντρων και μικρών ακαλλιέργητων λωρίδων μεταξύ χωραφιών. Τα αγροτικά είδη πουλιών, αλλά και εντόμων συνεχίζουν να είναι οι πλέον απειλούμενες ομάδες οργανισμών στην Ευρώπη που θα ωφεληθούν τα μέγιστα από τέτοιες δράσεις και επιδοτούνται σε χώρες της ΕΕ, αν και όχι ακόμη στη χώρα μας. Αντίστοιχες δράσεις μπορούν να γίνουν και για την αλιεία καθώς η λίμνη Παμβώτιδα, κέντρο του περιφερειακού Πάρκου, φιλοξενεί απειλούμενα είδη ψαριών και αμφιβίων, καθώς και αποικίες από ψαροφάγα είδη πουλιών όπως οι ερωδιοί, που όλα προστατεύονται από τη σχετική νομοθεσία.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι ακόμη το γεγονός ότι η περιοχή μας φιλοξενεί απειλούμενα είδη αυτόχθονων φυλών κτηνοτροφικών ζώων όπως το «πρόβατο Κατσικάς», το «μπούστικο», και παλαιότερα νάνων βραχυκερατικών αγελάδων που έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των υγρολίβαδων και την αειφορική διαχείριση των καλαμώνων. Κεντρικό ρόλο μπορεί να παίξει σε αυτό η Γαλακτοκομική Σχολή παρουσιάζοντας το ιστορικό της έργο αλλά και τα ιδιαίτερα προϊόντα της ευρύτερης περιοχής, μέσω της δημιουργίας σχετικής πλατφόρμας αλλά και δικτύου επισκέψιμων υποδομών και αγροκτημάτων σε συνεργασία με τους δημότες παραγωγούς και τον Δήμο Ιωαννιτών.
Η πόλη των Ιωαννίνων χρειάζεται και μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση τοπικών αγροτικών προϊόντων «βιοποικιλότητας» και «μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα», μιας δηλαδή «κλιματικά έξυπνης» γεωργίας, ενισχύοντας την επιχειρηματικότητα στην ευρύτερη περιοχή. Συνδυάζοντας μάλιστα τουρισμό και τοπική κουζίνα, σε συνέργεια μετα Εθνικά Πάρκα όπως της Βόρειας Πίνδου, των Τζουμέρκων– Περιστερίου, Καλαμά και Αμβρακικού και δημιουργώντας σύγχρονες υποδομές, τόσο ενημέρωσης όσο και αγοράς, κατανάλωσης, διακίνησης και διαφήμισής τους με πρωταγωνιστές τα τοπικά μας προϊόντα που είναι ήδη γνωστά σε όλη την Ελλάδα, όπως το τσίπουρο, τα ημιαφρώδη κρασιά της Ζίτσας, η φέτα και τα τυριά Μετσόβου, τα εσπεριδοειδή της Άρτας, το μέλι, τα καλλιεργούμενα αρωματικά φυτά, τα μανιτάρια και τόσα άλλα, μπορούν να γίνουν περιζήτητα και να απογειώσουν την τοπική αγροτική οικονομία ταυτόχρονα με την τουριστική αξιοποίηση των μοναδικών πλεονεκτημάτων της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Ιωαννιτών.
Εικόνα: Η ποικιλία του αγροτικού μωσαϊκού της προστατευόμενης περιοχής λεκανοπεδίου Ιωαννίνων και Παμβώτιδας μπορεί να απογειώσει την τοπική επιχειρηματικότητα μέσω μιας «κλιματικά έξυπνης γεωργίας» με πιστοποίηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων ως «μειωμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος».