Άρθρο του Αλέξανδρου Λασκαράτου
Πρωτοδημοσιεύτηκε στο protagon.gr
photo: Lefteris Partsalis / SOOC
Η φωτογραφία με το άψυχο κορμάκι του τρίχρονου Αϊλάν που ξεβράστηκε στις τουρκικές ακτές του Αιγαίου, στις 3/9/2015, έκανε τον γύρο του κόσμου και προξένησε οργή και αποτροπιασμό (στο ίδιο ναυάγιο πνίγηκε και ο πεντάχρονος Γκαλίπ, αδελφός του Αϊλάν). Αυτό ήταν και το πρώτο περιστατικό που λόγω της φωτογραφίας έγινε γνωστό, σίγουρα όμως ο Αϊλάν δεν ήταν το πρώτο παιδί που έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια της οικογένειάς του να ξεφύγει από τον πόλεμο της Συρίας και να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
Από τότε, λόγω του καλοκαιριού που φεύγει και της σχετικής θαλασσοταραχής που επικρατεί συχνά, τα ναυάγια αυξήθηκαν και μαζί και οι πνιγμοί ενηλίκων και ανηλίκων. Τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα των ναυαγίων, αυτό που συνέβη την Τετάρτη 28/10/15, ανοιχτά του Μόλυβου στη Λέσβο, ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια στα ελληνικά χωρικά ύδατα, όταν βυθίστηκε σκάφος με εκατοντάδες πρόσφυγες. Μέχρι στιγμής ανέρχεται σε 242 ο αριθμός των διασωθέντων, παραμένει όμως άγνωστος ο αριθμός των αγνοουμένων αφού μαρτυρίες ανεβάζουν μέχρι και σε 350 τους επιβαίνοντες στο ξύλινο σκάφος με το οποίο ξεκίνησαν από την απέναντι τουρκική ακτή.
Από τη θάλασσα ανασύρθηκαν νεκρά δύο αγόρια ηλικίας περίπου έξι ετών και ενός έτους και ένας ενήλικας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας κατέληξε στο νοσοκομείο άλλο ένα κοριτσάκι.
Στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης νοσηλεύονται 18 παιδιά. Από αυτά τα τρία είναι στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και πρόκειται να μεταφερθούν σε ειδική παιδιατρική ΜΕΘ σε νοσοκομείο της Αθήνας.
Έτσι, μετά το πρώτο σοκ με τον Αϊλάν, τα παιδιά που πνίγονται μετατρέπονται σιγά-σιγά, για εμάς που μαθαίνουμε τις ειδήσεις αυτές καθισμένοι στον καναπέ μας, σε απλούς αριθμούς. Η καθημερινότητα όλα τα πνίγει ή όπως λέει ο Νίκος Καββαδίας «Η λαμαρίνα!… Η λαμαρίνα όλα τα σβήνει».
Μέσα σε αυτήν, την όλο και πιο αδιάφορη, ειδησεογραφία λίγα είναι γνωστά για την τύχη των διακινητών. Οι ελληνικές αρχές έχουν προβεί σε συλλήψεις και έχουν οδηγήσει αρκετούς στα δικαστήρια. Όμως οι καταδικαστικές αποφάσεις μένουν συχνά στον αέρα μέχρις ότου τελεσιδικήσουν οι αποφάσεις (εδώ, εδώ, εδώ και εδώ)
Για να αντιμετωπιστεί σοβαρά το πρόβλημα, πρέπει να αντιμετωπιστεί στην «πηγή» του δηλαδή στα παράλια της Τουρκίας. Πολλοί από τους διακινητές, προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη, εγκαταλείπουν τα σκάφη πριν μπουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Έτσι όταν φτάσουν τα σκάφη, αν φτάσουν χωρίς να βυθιστούν, στην Ελλάδα, είναι ήδη πολύ αργά. Απαιτείται, λοιπόν, η συνεργασία των τουρκικών αρχών. Με τα σημερινά μέσα παρακολούθησης που υπάρχουν, είναι βέβαιο ότι μαζώξεις προσφύγων σε παραλίες με αυτοκίνητα και πούλμαν σε σημεία όπου βρίσκονται σκάφη σε αναμονή, μπορούν να εντοπιστούν.
Μέσα λοιπόν, σε όσα σοφά και πολύπλοκα συζητούνται επί ημέρες στις Βρυξέλλες (και με την παρουσία της Τουρκίας) για το προσφυγικό, δεν θα έπρεπε αυτό, η σύλληψη δηλαδή και καταδίκη των διακινητών στην πλευρά της Τουρκίας, να είναι από τους πρώτους στόχους; Ή μήπως οι διακινητές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κυκλώματος με συμφέροντα που κρατούν στόματα κλειστά και χέρια δεμένα και που δύσκολα σπάει; Στην πραγματικότητα είναι μέρος ενός προβλήματος που η Ευρώπη αρνείται να λύσει. Αν, Ευρωπαίοι και Τούρκοι, αποφασίσουν να θέσουν υπό έλεγχο και περιορισμό τους διακινητές, τότε θα πρέπει να αναλάβουν και τη μεταφορά των προσφύγων σε ασφαλές περιβάλλον. Η Τουρκία αποκλείεται να παρέμβει στη διακίνηση των προσφύγων καθώς τότε θα συγκεντρωθούν εκατομμύρια ψυχές στα παράλια της. Έχει κάθε λόγο να τους επιτρέπει να φύγουν, χρησιμοποιώντας τους και ως μοχλό πίεσης προς την Ευρώπη. Αλλά και η ίδια η Ευρώπη, αν εκλέιψουν οι διακινητές, θα πρέπει να αρθρώσει μία απάντηση, προκειμένου να μη χάνονται ανθρώπινες ζωές στη θάλασσα. Θα έστελνε η Ευρώπη πλοία για να μεταφέρουν πρόσφυγες; Ας είμαστε σοβαροί… Οι διακινητές είναι η πτυχή μίας τραγωδίας που κανένας δεν θέλει να διαγράψει.