του Γιώργου Ζεγκλίνα
Ένα από τα μέρη που μέχρι τώρα δεν είχαν απασχολήσει ιδιαιτέρα τους Πράσινους σαν ένα Παγκόσμιο Πολιτικό Κίνημα είναι η Σερβία. Η γωνιά των Βαλκανίων που πέρασε μεγάλες πολιτικές αλλαγές μετά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, τον πόλεμο, τον διαχωρισμό της Ομοσπονδίας με το Μαυροβούνιο και το θέμα του Κοσόβου, είχε ένα πολιτικό σύστημα αρκετά συμπαγές με δύο επί της ουσίας Κόμματα να κυριαρχούν στην πολιτική ζωή.
Η Σερβία δεν είχε ποτέ ιδιαίτερα ισχυρό Πράσινο Κόμμα και οι Πράσινοι (όπως είχε μετονομαστεί το Κόμμα) σύναψαν μια Συμμαχία με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και το Κομμουνιστικό Κόμμα για τις τελευταίες Εκλογές, τις οποίες και μποϋκόταρε το μεγαλύτερο μέρος της Αντιπολίτευσης, κατηγορώντας τον Πρόεδρο της Σερβίας για στροφή στον αυταρχισμό. Εντέλει η Συμμαχία των προαναφερθέντων Κομμάτων συμφώνησε να συμμετάσχει στη νέα Κυβέρνηση.
Η σημαντική αλλαγή στην σύγχρονη πολιτική της Σερβίας συντελέστηκε πριν από λίγους μήνες. Στις αρχές της προηγούμενης χρονιάς η Κυβέρνηση του Αλεξάντερ Βούκιτς πέρασε το Νομοσχέδιο “Περί Πρωτοβουλιών των Πολιτών & Απαλλοτριώσεων” που έδινε στην Κυβέρνηση το δικαίωμα να υφαρπάξει περιουσίες πολιτών, ειδικότερα αν υπήρχε υπόνοια για ύπαρξη κοιτασμάτων πολύτιμων μετάλλων, όπως το λίθιο, και να περιορίσει την δύναμη των λαϊκών πρωτοβουλιών σε θέματα όπως η προστασία της φύσης και του υπεδάφους. Πίσω από αυτή την κίνηση κρύβεται η προσπάθεια της Βρετανο-Αυστραλιανής πολυεθνικής “Ρίο Τίντο Γκρουπ” να βάλει χέρι και στον πλούτο της Σερβίας. Αυτή η κίνηση προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στους πολίτες¹ αλλά το ορόσημο της αλλαγής ήρθε αργότερα. Συγκεκριμένα την 11 Σεπτεμβρίου του 2021, οι πολίτες αποφάσισαν να βγουν στους δρόμους και να “καταλάβουν” σημαντικά σημεία στο Βελιγράδι και σε άλλες πόλεις. Σημαντικό ρόλο σε αυτό το Κίνημα των “Αγανακτισμένων για το Περιβάλλον” έπαιξε η Οργάνωση “Οικολογική Εξέγερση”, καθώς και πλήθος άλλων Κοινωνικών & Οικολογικών Οργανώσεων και Κομμάτων. Οι διαδηλώσεις, πορείες και λοιπές πράξεις αντίστασης συνεχίζονται μέχρι και σήμερα με χιλιάδες πολίτες να συμμετέχουν και με τον παλμό να παραμένει δυνατός.
Αυτή η Κοινωνική Εξέγερση αποτελεί κάτι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Σερβίας και ίσως των Βαλκανίων, έστω και αν έχουμε δει κάποια αντίστοιχα παραδείγματα στην Ελλάδα, όπως στην περίπτωση του “Χαλκιδική SOS” ή στα Κινήματα Ενάντια στις Εξορύξεις στην Ήπειρο και στα Κινήματα Ενάντια στις Ανεμογεννήτριες στις Βουνοκορφές, τα οποία όμως ήταν σε τοπικό κυρίως επίπεδο.
Το πιο σημαντικό γεγονός για τους Πράσινους στη Σερβία έγινε πριν από λίγες μέρες. Την 19η Ιανουαρίου του 2022, εκπρόσωποι από το Πράσινο “Μαζί για τη Σερβία” (ZZS), το Πράσινο Τοπικό Κίνημα “Μην Αφήσετε το Βελιγράδι Να Πνίγει” με συνεχείς αγώνες για την προστασία του Δούναβη και του αστικού περιβάλλοντος του Βελιγραδίου και το προαναφερθέν Κίνημα “Οικολογική Εξέγερση“, υπέγραψαν την δημιουργία του Συνασπισμού “ΠΡΕΠΕΙ” (MORAMO) με σκοπό την κοινή κάθοδο του Πράσινου Εναλλακτικού Χώρου στις πρόωρες Γενικές Εκλογές της 3ης Απριλίου. Βέβαια, παρότι ο Συνασπισμός δημιουργήθηκε επίσημα τις προηγούμενες ημέρες, τα Κόμματα είχαν υπογράψει από τον Νοέμβριο συμφωνία για κοινή συνεργασία.
Στις δημοσκοπήσεις του τελευταίου μήνα ο Συνασπισμός που εντέλει δημιουργήθηκε, λαμβάνει 7-9% των ψήφων στην πρόθεση ψήφου, ενώ στο Βελιγράδι στο οποίο θα διεξαχθούν Τοπικές Εκλογές την ίδια ημέρα, το ποσοστό κυμαίνεται στο 15-20%! Μάλιστα, η δημοφιλία του “ΠΡΕΠΕΙ” οδήγησε μικρότερες Οργανώσεις όπως το Τοπικό Μέτωπο, την Αριστερή “Πλατφόρμα Αλληλεγγύης” και το “Φόρουμ των Ρομά της Σερβίας” να δηλώσουν την στήριξη τους!
Όλες αυτές οι εξελίξεις στη Σερβία θέτουν νέες βάσεις για την επέκταση του “Πράσινου Κύματος” στα Βαλκάνια. Μην ξεχνάμε τις επιτυχίες των Πράσινων στα Βαλκάνια τα τελευταία χρόνια με την ραγδαία άνοδο των Πράσινων στην Κροατία, με την είσοδο στη Βουλή και την εκλογή του επικεφαλής ως Δημάρχου του Ζάγκρεμπ, την είσοδο των Πράσινων στη Βουλή του Μαυροβουνίου και την εκλογή του αρχηγού τους ως Αναπληρωτή Πρωθυπουργού, την εκλογή του προέδρου των Πράσινων της Βουλγαρίας ως Αναπληρωτή Πρωθυπουργού, καθώς και άλλων επιτυχιών.
Ίσως η Σερβία να είναι το επόμενο σημείο από το οποίο θα περάσει το “Πράσινο Κύμα” και με την Σλοβενία να έχει επίσης Βουλευτικές Εκλογές, 3 εβδομάδες μετά την Σερβία (ανήμερα του Πάσχα), τότε είναι πιθανόν να μιλάμε για μια Εποχή πλήρους ανάδειξης των Πράσινων στο πολιτικό γίγνεσθαι των Βαλκανίων!
Σημειώσεις:
- «…εκπληρώσαμε όλα τα αιτήματα των περιβαλλοντικών διαμαρτυριών και δώσαμε τέλος στη Rio Tinto στη Σερβία. Όσον αφορά την εξόρυξη στο Jadar και τη Rio Tinto, όλα τελείωσαν. Τέλος.“, με αυτές τις δηλώσεις η πρωθυπουργός της Σερβίας, Ana Brnadic, ενημέρωσε για την απόφαση της κυβέρνησης να απορρίψει την επένδυση ύψους 2,5 δις δολαρίων για περιβαλλοντικούς λόγους
Δείτε επίσης: