Πολλά γράφτηκαν για τις πλημμύρες στην Κρήτη. Αναδημοσιεύουμε από τις δικές τους σελίδες στο fb, δύο ενδιαφέροντα κείμενα γραμμένα από ανθρώπους που γνωρίζουν και μιλάνε τη γλώσσα της επιστημονικής αλήθειας και της βιωματικής γνώσης.
Δυστυχώς εκτός από τις μεγάλες ζημιές έχουμε και απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Παναγιώτης Γιαβής: Ο “θάνατος” ενός οικοσυστήματος και οι συνέπειες
Μέχρι μόλις πριν λίγες δεκαετίες, ένα μικρό ρέμα οριοθετούσε το άκρο μιας κωμοπόλεως κτισμένης αμφιθεατρικά στη πλαγιά ενός λόφου. Το ρέμα (“βάγκα” το λέγαμε και θυμάμαι είχε και πολλά βατράχια!) κατέληγε σε μια σπάνιας ομορφιάς αμμώδη παραλία και παροχέτευε στη θάλασσα τα όμβρια που συγκέντρωνε από τη λεκάνη απορροής της πόλης. Έτσι, την προστάτευε καίρια από καταστροφικές πλημμύρες.
Λίγες εκατοντάδες μέτρα παρακεί, ένας μικρός ποταμός ερχόταν από κοντινούς λόφους και όρη, είχε κι’ αυτός εκβολή στην ίδια όμορφη ακρογιαλιά. Ο ποταμός, αλλά σε κάποιο μικρό βαθμό και ο χείμαρρος, με τα φερτά υλικά που κατέβαζαν κάθε χειμώνα, είχαν δημιουργήσει -παρεκτός της μοναδικής αυτής παραλίας- και μια εξαιρετικά εύφορη πεδιάδα, την οποίαν μάλιστα κάθε χρόνο επαύξαναν σημαντικά, αφού -όπως οι αρχαιολόγοι έδειξαν- η θάλασσα πριν 3-4 χιλιάδες χρόνια έφθανε σχεδόν 3.000 μέτρα μέσα στη σημερινή στεριά.
Στη γενιά μας, ενεργώντας με εσφαλμένους κανόνες για την ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου μας, καταστρέψαμε όλο το πιο πάνω οικοσύστημα. Η πόλη αναπτύχθηκε οικιστικά προς την μεριά της παραλίας και του προσχωσιγενούς κάμπου, σχεδόν συνεπίπεδα με τη στάθμη της θάλασσας.
Μεγάλο τμήμα της αμμώδους παραλίας, το παρά την πόλη, μπαζώθηκε και έγινε μια ευρεία πλακόστρωτη πλατεία, τόπος περιπάτου και υπαίθριων εκδηλώσεων, αναπτύξεως των τραπεζοκαθισμάτων εστιατορίων, καθώς και αποβάθρα ενός περίκλειστου λιμένα μικροσκαφών και ψαρόβαρκων που δημιουργήθηκε κατ’ επέκτασιν.
Ο κάμπος έπαψε να έχει αγροτικές καλλιέργειες και πλέον εξυπηρετεί επαγγελματικές χρήσεις και την αδηφάγο οικιστική εξάπλωση. Το ρέμα (η “βάγκα”) σκεπάστηκε και πάνω του έγινε πλατιά λεωφόρος που καταλήγει στην πιο πάνω ευρεία πλακόστρωτη πλατεία. Ο ποταμός απαξιωμένος, χωρίς οριοθετημένες – καθαρές όχθες, στέγνωσε ουσιαστικά και δεν επιτελεί σωστά το έργο του, λόγω και της εντατικοποίησης των υδροληψιών καθ’ όλη τη διαδρομή του.
Οι πιο πάνω ανάρμοστες επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον έχουν πολύ άσχημες συνέπειες. Οι δε επιπτώσεις των ανθρώπινων αυτών παρεμβάσεων ιδιαίτερα οξύνονται κάθε φορά με την επέλαση μιας δυνατής καταιγίδας, σε κάθε ισχυρή νεροποντή, σε κάθε μεγάλη φουσκοθαλασσιά. Τότε, όγκοι βροχής – ορμητικά νερά, είτε πελώρια θαλάσσια κύματα, ξεχύνονται στη στεριά και κατακλύζουν το λιμάνι και το κάτω μέρος της πόλης. Και οι καταστροφές που επέρχονται (οδυνηρές, δεν είναι υπερβολή να τις χαρακτηρίσει κανείς) σε ζωές και περιουσίες, είναι τεράστιες…..
Συναφώς παρατηρείται, πριν καλά – καλά σωπάσουν τα καιρικά φαινόμενα, οι μεν να μέμφονται τους δε (ως συνήθως), ενώ επαρκής εξήγηση παρουσιάζεται να είναι η ένταση – σφοδρότητα των φυσικών φαινομένων και η λεγόμενη “παγκόσμια κλιματική αλλαγή”, που βεβαιότατα αποτελούν πολύ επιβαρυντικούς παράγοντες. Έτσι, μένει -και όλοι επιτακτικά το θέτουν- η Πολιτεία να καταμετρήσει τις ζημίες και να τις αποζημιώσει, άνευ ουδεμιάς καθυστερήσεως και εις το ακέραιον!
Όσο για κάποιου είδους μελέτη για το πώς φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο, για τις δικές μας χρόνιες “παθογένειες” και πως αυτές θα διορθωθούν, μια “αυτοκριτική’ (αν δεν σας τρομάζει η λέξη), ούτε λόγος να γίνεται!
Υ.Γ.: Σύμφωνα με πρωταρχική αντίληψη από την κοσμοθεωρία των αρχαίων προγόνων μας, εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουμε, σαφώς, διαπράξει “Ύβρη” !
“Ύβρις” θεωρείται κάθε λόγος, πράξη, ή συμπεριφορά που προέρχεται από αλαζονεία και αίσθηση υπεροχής και εξουσίας, ασκείται αυθαίρετα και με βία και αντιβαίνει νόμους που έχουν θεσπίσει Θεοί – Φύση – Πολιτεία. Τέτοιες συμπεριφορές – κατά τους Έλληνες – απάδουν προς την θνητή μας φύση, προσβάλουν και εξοργίζουν τους θεούς, ιδιαίτερα τον πανίσχυρο Δία!
Η βίαιη, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση – συμπεριφορά, η “Ύβρις”, αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης, απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας, γενικότερα της “τάξης” του κόσμου. Πιστευόταν ότι επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών, οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του “ὑβριστοῦ”.
Το “σχήμα” λειτουργούσε σε τέσσερα στάδια, ως εξής:
Από την ανθρώπινη αλαζονεία παράγεται κατά σειρά: ὕβρις (όπως πιο πάνω την περιγράψαμε), ἄτη (θόλωμα του νου με αποτέλεσμα την συνέχιση – διεύρυνση της υβριστικής συμπεριφοράς), νέμεσις (οργή και εκδίκηση των θεών), τίσις (τιμωρία δια της συντριβής/καταστροφής του/των υβριστή/ών).
Πιθανότατα βρισκόμαστε ακόμα στο 2ο στάδιο, την “Άτη”, του πιο πάνω σχήματος, δηλαδή με συσκοτισμένο νου συνεχίζουμε και διευρύνουμε επεμβάσεις «υβριστικές» προς την Φύση / Θεούς (Θεοί: με την αρχαιοελληνική έννοια, των προσωποποιημένων φυσικών δυνάμεων). Σε μια τέτοια περίπτωση, η “Νέμεσι” και η “Τίσι” έπονται αναπόφευκτα…..
Μιχάλης Δρετάκης: Το ρέμα της περιοχής που καταστράφηκε
Η κεντρική οδός Αγίας Πελαγίας ήταν κάποτε το βασικό ρέμα του όλου κόλπου.
Με τη σειρά:
1. Έχτισαν παντού στα γύρω πρανή, δεν υπήρχε πλέον χώμα να απορροφήσει νερό, όλο το “περίσσιο” συσσωρεύεται στην όποια διέξοδο, παλιό ρέμα.
2. Το ποτάμι έγινε δρόμος, άσφαλτος και κόπηκε η όποια παλιά βλάστηση, αν θυμάμαι καλά είχε πλατάνια και πολλά καλάμια. Άρα δεν υπήρχε πλέον κάτι να συγκρατήσει την ορμή του νερού, αυτή πολλαπλασιάζεται χωρίς “εμπόδια”. 3. Ακριβώς στην εκβολή η διάμετρος περιορίζεται με χτίσιμο στις 2 πλευρές. Το παραπάνω νερό από τις όποιες ισχυρές βροχοπτώσεις μπαίνει εύκολα στα τουριστικά μαγαζιά.
4. Το ΜΕΓΑΛΟ έργο, ή μάλλον η χοντρή ΠΑΤΑΤΑ. Εγκιβωτισμός, εκβάθυνση εκβολής και τοιχίο και όλα αυτά λεγόμενα ως “αντιπλημμυρικό” έργο. Τι ακριβώς έκαναν με αυτό το έργο; Πρόκειται για το άκρον άωτον της ΒΛΑΚΕΙΑΣ. Συσσωρευμένης βλακείας σε κόσμο που άγεται και φέρεται από πολιτικές υποσχέσεις έργων που τελικά αποδίδει μόνο ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟ όφελος, και στην τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και σε μέρος του επιστημονικού κόσμου που αντιμετωπίζει τέτοια έργα ως αναγκαία για την Πολιτική Προστασία! ΜΠΟΥΡΔΕΣ ΤΡΑΓΙΚΕΣ.
Και επεξηγώ:
α) Δεν έχουμε ακριβή στοιχεία πόσο έβρεξε το επίμαχο χρονικό διάστημα στην περιοχή αλλά οι δορυφόροι έδωσαν περίπου 120 χιλιοστά στη θαλάσσια περιοχή και άλλα τόσο ένας σταθμός ερασιτέχνη στην Παντάνασσα. Πιθανολογώ ότι δεν έπεσαν πάνω από 200mm στην περιοχή του κόλπου της Αγίας Πελαγίας το επίμαχο διάστημα, πιθανότατα ήταν λιγότερα.
Αυτό σημαίνει ότι ΔΕΝ ΗΤΑΝ τόσο ΑΚΡΑΙΟ φαινόμενο όσο θέλουν να λέγεται ότι ήταν αλλά ήταν ένα ισχυρό φαινόμενο από αυτά που γίνονται σχετικά συχνά στην περιοχή (κάθε 3-5 χρόνια) και ΘΑ ΞΑΝΑΓΙΝΟΥΝ. Θα γίνουν σίγουρα και πολύ πιο ισχυρά φαινόμενα.
β) Θα πρέπει να γίνουν επεξηγήσεις για ποιο όγκο νερού έχει σχεδιαστεί το αντιπλημμυρικό, και γιατί ΑΣΤΟΧΗΣΕ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΑ.
Θεωρώ ότι φαινόμενα 50ετίας + που πρέπει να “βλέπουν” οι προδιαγραφές μελετών τέτοιων “έργων” στην περιοχή περιλαμβάνουν πιθανότητα για 300+mm στο ίδιο χρονικό διάστημα. Το ΑΒΑ ρεύμα στην περιοχή θα δώσει και θα ξαναδώσει τέτοια φαινόμενα, μάλιστα τα τελευταία χρόνια με την κλιματική κρίση – άνοδο θερμοκρασίας της θάλασσας βλέπουμε όλο και πιο συχνά τέτοια χαμηλά που δίνουν αυτό το ρεύμα. Αν το χαμηλό είχε πιο αργή πορεία – όπως συχνά συμβαίνει – οι καταιγίδες θα κρατούσαν περισσότερο χρόνο με πολλαπλάσιες συνέπειες.
γ) Η Αγία Πελαγία δεν έχει μέλλον όπως συνεχίζει να αναπτύσσεται. Πολιτικές γενναίες αποφάσεις για αυτά που γράφω στην προηγούμενη ανάρτηση δεν θα παρθούν. Τα ίδια ισχύουν φυσικά για τους κόλπους Λυγαριάς και Μαδέ
δ) Το ανέκδοτο ΒΟΑΚ στην περιοχή, και η όλη παράκτια ζώνη από “Θησέα” ως Παλαιόκαστρο: Εδώ μιλάμε για σχιστολιθικά γκρεμνά, γεωλογικά η περιοχή είναι “ρευστή” με τα εδάφη σιγά σιγά να κυλούν προς τα κάτω. Έπρεπε κάθε δόμηση, κατασκευή δρόμου κλπ να είχαν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΙ.
Κάποια στιγμή θα δούμε τεράστιες κατολισθήσεις με τρομερές συνέπειες εκεί.