του Φώτη Ποντικάκη
Μέλους του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Πράσινων
Το άρθρο πρωτο-δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ εδώ
Τα πράσινα πλαστικά φύλλα πάνω στις λαμαρίνες που περιβάλλουν τα έργα στη Δημοτική Αγορά των Χανίων έρχονται να μας υπενθυμίσουν την κυριαρχία του φαίνεσθαι έναντι του είναι, την κυριαρχία της εικόνας έναντι της πραγματικότητας. Δεν έχει σημασία ποια είναι η πραγματικότητα (η λαμαρίνα), πιο σημαντικό είναι τι φαίνεται – τα πράσινα φύλλα κι ας είναι και πλαστικά!
Η πρακτική λοιπόν αυτή, το να καλύψουμε τη λαμαρίνα με πράσινα πλαστικά φύλλα, δείχνει τη σημασία που αποδίδουν οι κρατούντες στην εικόνα, σε βαθμό που χάνεται η ουσία, η πραγματικότητα που κρύβεται πίσω από αυτή την εικόνα. Ζούμε σε μια κοινωνία του θεάματος κι η κυριαρχία της εικόνας είναι απόλυτη: Οθόνες μικρές και μεγάλες, διαφημίσεις, αφίσες, εικόνες στο κινητό και στην τηλεόραση. Η κυριαρχία της εικόνας είναι τέτοια που η κάθε λογής εξουσία – ή το κάθε λογής εμπορικό συμφέρον – επιχειρεί να κρύψει πίσω από την εικόνα την πραγματικότητα που μπορεί να διαφέρει παρασάγγας από την εικόνα. Για την ακρίβεια η πραγματικότητα που κρύβει η εικόνα μπορεί να είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που δείχνει η εικόνα (οι γέροι γίνονται νέοι, τα αρπακτικά ψαρεύουν θύματα στο διαδίκτυο πίσω από ωραίες εικόνες κοκ). Η πραγματικότητα πίσω από την εικόνα που την κρύβει μπορεί να είναι αποτρόπαιη.
Αλλά τα πράσινα πλαστικά φύλλα που κρύβουν τις λαμαρίνες στην Αγορά αναδεικνύουν και κάτι ακόμη: Την κυριαρχία του πλαστικού που επιχειρούμε ως κοινωνία (με νόμους κι ευρωπαϊκές Οδηγίες) να μειώσουμε, να απεμπολήσουμε από τη ζωή μας. Πλαστικά σκουπίδια πλημμυρίζουν θάλασσες κι ωκεανούς: 3.760 μετρικοί τόνοι πλαστικών πλέουν στη Μεσόγειο Θάλασσα σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. Από το σύνολο των πλαστικών που φτάνουν στη θάλασσα, 84% καταλήγει στις παραλίες (εκεί που θέλουμε να κολυμπάμε εμείς κι οι τουρίστες μας) και 16% στο βυθό, επισημαίνει το ΕΛΚΕΘΕ. Ως το 2050 στις θάλασσες θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά απ’ ό,τι ψάρια, υπολογίζει το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF). Έρευνα του Πανεπιστημίου του Newcastle υπολογίζει ότι καθένας μας καταναλώνει μέσα από την τροφική αλυσίδα 5 γραμμάρια πλαστικών την εβδομάδα (εννοείται με άγνωστες συνέπειες για την υγεία μας). Πρόκειται λοιπόν για μελλοντικά σκουπίδια που θα χρειαστεί να ξοδευτούν χρήματα για τη διαχείρισή τους για να μην καταλήξουν σε θάλασσες ή χωματερές.
Όμως τα πράσινα πλαστικά φύλλα έρχονται στη θέση των πραγματικών, είναι ψεύτικα φύλλα. Κι έτσι βλέπουμε περίτρανα άλλη μια συνήθεια της εποχής μας, το ψεύτικο να αντικαθιστά το αληθινό. Το γιατί προτιμάνε κάποιοι αντί για το αληθινό το ψεύτικο, είναι επίσης άξιο προβληματισμού: Είναι η κουλτούρα της φτήνιας; Είναι η κουλτούρα της κυριαρχίας της εικόνας έναντι της πραγματικότητας που λέγαμε παραπάνω;
Για να κλείσουμε με κάτι θετικό, η ίδια η ανάγκη να χρησιμοποιηθεί κάτι πράσινο και μάλιστα με τη μορφή φύλλου, δείχνει την αυξημένη ευαισθησία των πολιτών και την ανάγκη τους για αύξηση του πρασίνου (του πραγματικού) στις πόλεις. Γιατί λοιπόν να μη χρησιμοποιούμε πραγματικά πράσινα φύλλα, αναρριχητικά φυτά σε ξύλινα πλαίσια που θα καλύπτουν μεν το όποιο εργοτάξιο, αλλά θα έχουν πραγματική χρησιμότητα και θα μπορούν στη συνέχεια να μην καταλήγουν στα σκουπίδια αλλά σε σημεία της πόλης που έχουν ανάγκη από πράσινο;