Μετά την απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ να αναβάλει τις ενταξιακές συνομιλίες με τη Βόρεια Μακεδονία, ο μόνιμος εισηγητής του Κοινοβουλίου για τη Βόρεια Μακεδονία Ilhan Kyuchyuk (Renew, Βουλγαρία) και ο πρόεδρος της αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου στη Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ-Βόρειας Μακεδονίας Andreas Schieder (Σοσιαλιστές, Αυστρία) προειδοποιούν ότι περαιτέρω καθυστερήσεις στις ενταξιακές συζητήσεις θα βλάψουν σοβαρά τα οφέλη της συμφιλίωσης και την πρόοδο στην περιοχή.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συγκροτήσει εδώ και καιρό μια Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ – Δημοκρατίας Βόρειας Μακεδονίας με τη συμμετοχή αφενός ευρωβουλευτών και αφετέρου βουλευτές του Sobranie, του κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Οι συναντήσεις των μελών της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής γίνονται δύο φορές το χρόνο, εναλλάξ στο χώρο του Ευρωκοινοβουλίου και στην Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Η επιτροπή κάνει συστάσεις και προτάσεις προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, το Συμβούλιο της ΕΕ καθώς και την Κομισιόν.

Σε κοινή δήλωσή τους οι δύο επικεφαλής ευρωβουλευτές αναφέρουν:

«Η αποτυχία των υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων να εγκρίνουν το διαπραγματευτικό πλαίσιο για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας, καθυστερώντας έτσι τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία της Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια. Η ιεράρχηση των μονομερών συμφερόντων έναντι μιας κοινής ευρωπαϊκής λύσης και η έλλειψη πολιτικής βούλησης για να υπερκεραστούν οι διαφορές στέλνει λάθος μήνυμα στους εταίρους μας στα Δυτικά Βαλκάνια. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αντιμετωπίσουμε αυτό το αδιέξοδο, με στόχο ένα κοινό μέλλον.

Εξαιτίας της αδυναμίας εξεύρεσης συμβιβασμού μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, η επίτευξη ομοφωνίας στο Συμβούλιο διακόπηκε από το βέτο της Βουλγαρίας. Οι περαιτέρω καθυστερήσεις στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, παρά τις προσπάθειες της υποψήφιας χώρας για προσέγγιση της ΕΕ, μπορούν να βλάψουν σοβαρά τα οφέλη της διαδικασίας συμφιλίωσης στην περιοχή.

Αναγνωρίζουμε την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη χώρα όσον αφορά τις θεμελιώδεις δημοκρατικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις και καλούμε όλα τα μέρη να συνεχίσουν τον εποικοδομητικό διάλογο με βάση τις σχέσεις καλής γειτονίας και την εφαρμογή της Συνθήκης Φιλίας, σύμφωνα με μια προβλέψιμη, αντικειμενική και αξιοκρατική μεταρρυθμισμένη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ. Η διεξαγωγή της πρώτης επίσημης διακυβερνητικής διάσκεψης έως το τέλος του 2020 θα αποτελούσε σαφές αποτέλεσμα ενός τέτοιου διαλόγου».

Θα αναλάβει η Ελλάδα ένα ρόλο υποστηρικτικό στην διαδικασία ώστε να ενισχυθεί η συνεργασία και καλή γειτονία με τη χώρα αυτή, με δεδομένο ότι ο εθνικισμός και στις δύο χώρες έβλαψε και τις δύο κοινωνίες; Η ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας συνέβαλε να τολμήσει η ηγεσίας της  να συγκρουστεί με έναν αναχρονιστικό εθνικισμό και  να γυρίσει σελίδα. Ας δούμε πολύ σοβαρά ως χώρα αυτό που τονίζουν οι δύο ευρωβουλευτές: “Οι περαιτέρω καθυστερήσεις στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, παρά τις προσπάθειες της υποψήφιας χώρας για προσέγγιση της ΕΕ, μπορούν να βλάψουν σοβαρά τα οφέλη της διαδικασίας συμφιλίωσης στην περιοχή”. Ας σταματήσει η ελληνική κυβέρνηση να κοιτάει τις εσωτερικές ισορροπίες και ας αναλάβει πρωτοβουλίες προς το συμφέρον της κοινωνίας μας συνολικά. 

Στην Έκθεση που ψήφισε προσφάτως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την πρόοδο της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας ως προς την ενταξιακή της διαδικασίας αναφέρονται:

Πολιτικά κριτήρια

Η Βόρεια Μακεδονία συνέχισε να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ καθ ‘όλη την περίοδο αναφοράς. Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν για την ενίσχυση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης των υφιστάμενων ελέγχων και ισορροπιών και μέσω συζητήσεων και διαλόγου σε βασικά θέματα πολιτικής και νομοθεσίας. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης παρέμειναν δεσμευμένα στο Κοινοβούλιο και υποστήριξαν βασικά ζητήματα κοινού εθνικού ενδιαφέροντος, όπως μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ και την διαδικασία ολοκλήρωσης ως προς το ΝΑΤΟ, στο οποίο προσχώρησε η Βόρεια Μακεδονία τον Μάρτιο του 2020. Μετά το αποτέλεσμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Οκτώβριο του 2019, τα πολιτικά κόμματα αποφάσισαν σε κοινή συμφωνία για τη διεξαγωγή πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών στις 12 Απριλίου 2020.

Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, τον Ιανουάριο του 2020 διορίστηκε μια τεχνική κυβέρνηση, με υπουργούς και αναπληρωτές υπουργούς με συμμετοχή από κόμμα της αντιπολίτευσης. Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2020, η οποία επέτρεψε στην τεχνική κυβέρνηση να αποφασίζει με διατάγματα Οι πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές αναβλήθηκαν για τον Ιούλιο του 2020.

Το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ / ODIHR) αξιολόγησε ότι αυτές οι εκλογές ήταν γενικά καλές και η εκστρατεία ήταν πραγματικά ανταγωνιστική, αλλά η νομική σταθερότητα υπονομεύτηκε από ουσιαστικές αναθεωρήσεις του νομικού πλαισίου και μετέπειτα κυβερνητικά διατάγματα.

Κατά την περίοδο αναφοράς, το Κοινοβούλιο βελτίωσε τον ρόλο του ως το πρωταρχικό φόρουμ για εποικοδομητικό πολιτικό διάλογο και εκπλήρωσε τις νομοθετικές του λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης βασικών νόμων που σχετίζονται με την ΕΕ. Ωστόσο, η σημαντική αύξηση της χρήσης ταχέων διαδικασιών εγείρει ανησυχίες και πρέπει να είναι περιορισμένη. Το Κοινοβούλιο λειτούργησε με μεγαλύτερη διαφάνεια και χρησιμοποίησε τις εποπτικές του λειτουργίες, αποκαθιστώντας τους ελέγχους και τις ισορροπίες με την εκτελεστική εξουσία.

Το Κοινοβούλιο διαλύθηκε τον Φεβρουάριο του 2020, εν αναμονή των πρόωρων εκλογών, και η άποψη του εισηγητή ήταν ότι δεν μπορούσε να συν κληθεί εκ νέου. Μετά τις εκλογές του Ιουλίου 2020, το νεοσύστατο Κοινοβούλιο εξέλεξε την κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2020. Η πολυ-εθνοτική κατάσταση παρέμεινε ήρεμη συνολικά. Καταβλήθηκαν προσπάθειες για την ενίσχυση των εθνοτικών σχέσεων και την εφαρμογή της Συμφωνίας Πλαισίου της Οχρίδας, η οποία έληξε τη σύγκρουση του 2001 και παρέχει το πλαίσιο για τη διατήρηση του πολυεθνικού χαρακτήρα της κοινωνίας.

Η κοινωνία των πολιτών παραμένει ενεργή και διαδραματίζει βασικό ρόλο στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και πολιτικής. Έχουν ληφθεί μέτρα για την εφαρμογή της στρατηγικής 2018-2020 και του σχεδίου δράσης για τη συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνίας των πολιτών. Ωστόσο, απαιτούνται προσπάθειες για να εξασφαλιστεί μια πιο ουσιαστική και έγκαιρη διαδικασία διαβούλευσης.

Η συνεχιζόμενη μεταρρύθμιση των υπηρεσιών πληροφοριών είχε ως αποτέλεσμα τη σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Ασφάλειας τον Σεπτέμβριο του 2019, που σχεδιάστηκε ως ανεξάρτητο κρατικό σώμα χωρίς αστυνομικές εξουσίες, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του το Γραφείο Ασφάλειας και Αντικατασκοπείας (UBK). Αυτό συμβαδίζει με τις συστάσεις της Ομάδας Ανώτερων Εμπειρογνωμόνων σχετικά με ζητήματα συστημικού κράτους δικαίου. Ο επιχειρησιακός τεχνικός οργανισμός συνέχισε να λειτουργεί. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι έχει πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την εκπλήρωση της εντολής του. Πρέπει να ενισχυθεί η ικανότητα κοινοβουλευτικής εποπτείας επί των υπηρεσιών πληροφοριών.

Η Βόρεια Μακεδονία είναι μετρίως προετοιμασμένη για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος στη βελτίωση της διαφάνειας, με την υιοθέτηση της στρατηγικής διαφάνειας 2019-2021, τη λειτουργία της ανοιχτής πύλης δεδομένων της κυβέρνησης και τη δημοσίευση δεδομένων σχετικά με τις κρατικές δαπάνες. Οι εκθέσεις παρακολούθησης σχετικά με την εφαρμογή της Στρατηγικής Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης και του Προγράμματος Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Οικονομικής Διοίκησης εκπονήθηκαν και συνοδεύτηκαν από κατάλληλες δράσεις προβολής. Η διασφάλιση του σεβασμού των αρχών της διαφάνειας, της αξίας και της δίκαιης εκπροσώπησης παραμένει απαραίτητη. Η κρατική επιτροπή για την πρόληψη της διαφθοράς συνέχισε να επιλαμβάνεται ισχυρισμών για νεποτισμό, πελατειακές σχέσεις και πολιτική επιρροή στη διαδικασία πρόσληψης υπαλλήλων του δημόσιου τομέα. Πρέπει να διασφαλιστεί η ορθή παρακολούθηση των εκθέσεων και των συστάσεων της κρατικής επιτροπής.

Το δικαστικό σύστημα της Βόρειας Μακεδονίας έχει κάποιο επίπεδο προετοιμασίας / είναι μέτρια προετοιμασμένο. Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος στην εφαρμογή της στρατηγικής δικαστικών μεταρρυθμίσεων, αντιμετωπίζοντας έτσι τις «Προτεραιότητες επείγουσας μεταρρύθμισης» και συστάσεις της Επιτροπής της Βενετίας και της Ομάδας Ανώτερων Εμπειρογνωμόνων για θέματα συστημικού κράτους δικαίου. Απαιτούνται ακόμη προσπάθειες για τη διασφάλιση της συστηματικής εφαρμογής του επικαιροποιημένου σχεδίου δράσης της στρατηγικής για τη δικαστική μεταρρύθμιση. Τα δικαστικά όργανα εφαρμόζουν νέους κανόνες για το διορισμό, την προαγωγή, την πειθαρχία και την απόλυση δικαστών και το δικαστικό συμβούλιο ασκεί πιο ενεργά τον ρόλο του. Ως αποτέλεσμα των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών της τα τελευταία χρόνια, η Βόρεια Μακεδονία έχει θεσπίσει μηχανισμούς για τη διασφάλιση της δικαστικής ανεξαρτησίας και της λογοδοσίας, όπως κανόνες για διορισμούς βάσει προσόντων, έλεγχος περιουσιακών στοιχείων και συγκρούσεις συμφερόντων και πειθαρχικές διαδικασίες. Θα πρέπει να διασφαλίζει την αποφασιστική και συνεπή χρήση τους προτού προβεί σε περαιτέρω αλλαγές σε αυτόν τον τομέα. Ο νόμος “Περί της εισαγγελικής αρχής” τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2020. Σκοπός του νόμου είναι, μεταξύ άλλων, η εξασφάλιση βιώσιμης λύσης για τις υποθέσεις της Ειδικής Εισαγγελίας και η καθιέρωση λογοδοσίας για τα εγκλήματα που προκύπτουν από και περιβάλλουν τις παράνομες ακροάσεις / παρακολουθήσεις. Εγκρίθηκε, επίσης, ο αναθεωρημένος νόμος για το Συμβούλιο των Εισαγγελέων. Η αποτελεσματική εφαρμογή του νομικού πλαισίου καθώς και οι αυξημένες προσπάθειες όλων των ενδιαφερομένων μερών για να αναδείξουν την παραδειγματικότητά τους θα συμβάλουν στην αύξηση της εμπιστοσύνης του κοινού απέναντι στην δικαιοσύνη.

Όσον αφορά στην καταπολέμηση της διαφθοράς, η Βόρεια Μακεδονία έχει κάποιο επίπεδο προετοιμασίας / είναι μέτρια προετοιμασμένη. Επιτεύχθηκε ικανοποιητική πρόοδος σε σχέση με περιστατικά διαφθοράς, τη διερεύνηση, τη δίωξη και τη εκδίκαση υποθέσεων διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Η κρατική επιτροπή για την πρόληψη της διαφθοράς υπήρξε ιδιαίτερα ενεργή στην πρόληψη της διαφθοράς και άνοιξε μεγάλο αριθμό υποθέσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούσαν υψηλόβαθμους αξιωματούχους από όλο το πολιτικό φάσμα, σύμφωνα με τη σύσταση του περασμένου έτους. Οι προσπάθειες προχωρούν στις υποθέσεις της Ειδικής Εισαγγελίας και ως προς την διερεύνηση των ευθυνών για τις παράνομες τηλεφωνικές παρακολουθήσεις. Ο πρώην Ειδικός Εισαγγελέας καταδικάστηκε τον Ιούνιο του 2020 σε πρωτοβάθμιο επίπεδο στην λεγόμενη  “racket case” σχετικά με φερόμενο εκβιασμό και κατάχρηση εξουσίας σε σχέση με υπόθεση της Ειδικής Εισαγγελίας. Η διαφθορά είναι διαδεδομένη σε πολλούς τομείς και πρέπει να διασφαλιστεί μια πιο προληπτική προσέγγιση από όλους τους παράγοντες που ασχολούνται με την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Η χώρα έχει κάποιο επίπεδο προετοιμασίας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Το νομοθετικό πλαίσιο ευθυγραμμίζεται σε γενικές γραμμές με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες εφαρμογής στρατηγικών κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος στην ικανοποίηση της σύστασης του περασμένου έτους για την δημιουργία γραφείου ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ. Το γραφείο θα πρέπει τώρα να αποδείξει την ικανότητά του να υποστηρίζει μια “ενεργητική πολιτική δήμευσης περιουσιακών στοιχείων”. Η χώρα συμμετέχει σε αξιολόγηση απειλών σε περιφερειακό επίπεδο και θα πρέπει να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της σύμφωνα με τις πρακτικές της ΕΕ. Υπάρχει κάποια πρόοδος σε επιχειρησιακό επίπεδο, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση συγκεκριμένων μορφών εγκλήματος, όπως το ξέπλυμα χρήματος και τα οικονομικά εγκλήματα. Η συνεργασία με την Ευρωπόλ αυξάνεται στους διάφορους εγκληματικούς τομείς. Ο συντονισμός παραμένει ζωτικής σημασίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετέχουν στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και στην πρόληψη / αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού σύμφωνα με τους στόχους που καθορίζονται στο κοινό σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας για τα Δυτικά Βαλκάνια και τη διμερή διευθέτηση της εφαρμογής του.

Το νομικό πλαίσιο για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η διαδικασία απο-ιδρυματοποίησης βρίσκεται σε εξέλιξη και πραγματοποιείται η επανεγκατάσταση των παιδιών σε δομές κοινοτικής φροντίδας. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής επενδύει σε κοινοτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης θυμάτων βίας λόγω φύλου. Είναι σημαντικό οι υπηρεσίες αυτές να συνεχίσουν να διατίθενται. Απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες για την συμμόρφωση με τις συστάσεις ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά στη μεταχείριση κρατουμένων και καταδικασθέντων. Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου να καταργήσει τον Νόμο για την Πρόληψη και την Προστασία από τις Διακρίσεις για διαδικαστικούς λόγους σημαίνει ότι η χώρα αυτή τη στιγμή στερείται ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου για την απαγόρευση των διακρίσεων και ενός φορέα ισότητας. Αυτό το σοβαρό κενό πρέπει να αντιμετωπιστεί από τον νέο νομοθέτη. Είναι επίσης σημαντικό για τη χώρα να ενισχύσει την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη ρητορική μίσους και του εθνικού σχεδίου δράσης για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Παρόλο που η οργάνωση του μηχανισμού εξωτερικής εποπτείας της αστυνομίας είναι πλήρης, η απουσία πραγματικά ανεξάρτητων ανακριτών μπορεί να εμποδίσει το έργο της μονάδας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αστυνομικής ατιμωρησίας. Η χώρα πρέπει να λάβει επείγοντα μέτρα για να βελτιώσει περαιτέρω την κατάσταση στις φυλακές και να υποστηρίξει εναλλακτικές λύσεις έναντι της κράτησης.

Η χώρα έχει κάποιο επίπεδο προετοιμασίας / είναι μέτρια προετοιμασμένη στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης και έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο κατά την περίοδο αναφοράς. Η γενική κατάσταση και το κλίμα στο οποίο λειτουργούν τα μέσα ενημέρωσης παραμένουν γενικά ευνοϊκά για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και επιτρέπουν την κριτική αναφορά των μέσων ενημέρωσης, αν και υπήρξαν ορισμένες αυξημένες εντάσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19 και στο πλαίσιο των εκλογών. Οι προσπάθειες αυτορρύθμισης πρέπει να ενταθούν για να υποστηρίξουν την πρόοδο στα επαγγελματικά πρότυπα και την ποιότητα της δημοσιογραφίας. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί μεγαλύτερη διαφάνεια ως προς την παροχή διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης από κρατικούς θεσμούς, πολιτικά κόμματα και δημόσιες επιχειρήσεις.

Απαιτούνται βιώσιμες λύσεις για να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία του δημόσιου φορέα, τα επαγγελματικά πρότυπα και η οικονομική βιωσιμότητα. Είναι σημαντικό να συνεχιστεί η υποστήριξη του πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης, να προωθηθεί ο επαγγελματισμός, η αμερόληπτη αναφορά και η ερευνητική δημοσιογραφία και να δημιουργηθεί ανθεκτικότητα ως προς την αποτελεσματική καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Η οικονομική βιωσιμότητα των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και οι συνθήκες εργασίας των δημοσιογράφων παραμένουν μια πρόκληση.

Όσον αφορά στην περιφερειακή συνεργασία, η χώρα διατήρησε τις καλές σχέσεις της με άλλες χώρες της διεύρυνσης και συμμετείχε ενεργά σε περιφερειακές πρωτοβουλίες. Είναι σημαντικό να συνεχίσει να εφαρμόζει διμερείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας Πρεσπών και της Συνθήκης για τις καλές γειτονικές σχέσεις με τη Βουλγαρία. Η Βόρεια Μακεδονία συνεχίζει να παίζει ενεργό και εποικοδομητικό ρόλο στην διαχείριση των μικτών μεταναστευτικών ροών. Παραμένει σε μια από τις κύριες διαδρομές διέλευσης για μικτά ρεύματα μετανάστευσης. Συνεργάζεται αποτελεσματικά με τις γειτονικές χώρες και τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των επιτόπου φιλοξενούμενων αξιωματικών από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Συνεχίστηκαν σημαντικές προσπάθειες για τη διασφάλιση βασικών συνθηκών διαβίωσης και υπηρεσιών για όλους τους μετανάστες που διαμένουν στη χώρα. Η καταγραφή των μεταναστών και η κατάλληλη προστασία με ευαισθησία στην προστασία βελτιώθηκαν, αλλά πρέπει να πραγματοποιούνται με πιο συστηματικό τρόπο. Η Συμφωνία για το Καθεστώς με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριο-φυλακής και Ακτοφυλακής δεν έχει υπογραφεί ακόμη.

Το πρόβλημα των συχνών δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου στα βόρεια σύνορα πρέπει να αντιμετωπιστεί περαιτέρω. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται σε καλό επίπεδο προετοιμασίας για την ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς, αλλά σημείωσε περιορισμένη πρόοδο κατά την περίοδο αναφοράς. Η οικονομική ανάπτυξη επιταχύνθηκε το 2019 καθώς αυξήθηκαν οι επενδύσεις, αλλά, από τον Απρίλιο του 2020, η κρίση COVID-19 άφησε το σημάδι της στην οικονομία και στα δημόσια οικονομικά. Οι αρχές έχουν λάβει μια σειρά μέτρων που υποστηρίζουν εταιρείες και νοικοκυριά, για να μετριάσουν τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο της κρίσης. Κατά την περίοδο αναφοράς, βελτιώθηκε περαιτέρω η δημοσιονομική διαφάνεια. Ωστόσο, οι δημοσιονομικά σημαντικές μεταρρυθμίσεις της φορολογίας εισοδήματος και του συστήματος συντάξεων, που εισήχθησαν στις αρχές του 2019, αντιστράφηκαν. Επιπλέον, η εκτέλεση των δαπανών δημοσίου ενδιαφέροντος παρέμεινε σημαντικά χαμηλή και η σταθεροποίηση του δημόσιου χρέους δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί. Πριν από την κρίση COVID-19, τα ποσοστά ανεργίας μειώθηκαν περαιτέρω, μεταξύ άλλων και για τους νέους εργαζόμενους, και η άτυπη απασχόληση μειώθηκε ελαφρά. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της κρίσης COVID-19 πιθανότατα θα αντιστρέψει αυτές τις θετικές τάσεις. Τα ποσοστά συμμετοχής παραμένουν χαμηλά, παρόλο που το μερίδιο των γυναικών στην αγορά εργασίας αυξήθηκε. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας παρέμεινε ισχυρός και ενισχύθηκε ο δανεισμός προς τον ιδιωτικό τομέα. Το επιχειρηματικό περιβάλλον εξακολουθεί να παρεμποδίζεται από το υψηλό μερίδιο της άτυπης οικονομίας.

Η Βόρεια Μακεδονία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο και είναι αρκετά προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της ΕΕ. Η ολοκλήρωση με την ΕΕ στο εμπόριο και τις επενδύσεις ενισχύθηκε περαιτέρω. Οι εξαγωγές και η παραγωγική δομή διαφοροποιήθηκαν περαιτέρω προς προϊόντα υψηλότερης αξίας. Ωστόσο, οι ελλείψεις δεξιοτήτων, που αντικατοπτρίζουν τις ελλείψεις στο εκπαιδευτικό σύστημα και την εκροή ειδικευμένων εργαζομένων, καθώς και τα κενά στις επενδύσεις σε υποδομές επηρεάζουν την παραγωγικότητα της εργασίας και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Ενώ τα μέτρα για τον μετριασμό των άμεσων αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης COVID-19 στην ανάπτυξη και την απασχόληση είναι επί του παρόντος κυρίαρχα, η έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των διαρθρωτικών αναγκών θα υποστηρίξει μια ταχεία οικονομική ανάκαμψη μετά την κρίση.

Όσον αφορά την ικανότητά της να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις μέλους της ΕΕ, η χώρα εξακολουθεί να είναι μέτρια προετοιμασμένη στους περισσότερους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τομέων του ανταγωνισμού, των δημοσίων συμβάσεων, των στατιστικών, του δημοσιονομικού ελέγχου, των μεταφορών, της ενέργειας. Η χώρα δείχνει ένα καλό επίπεδο προετοιμασίας σε τομείς όπως το εταιρικό δίκαιο, η τελωνειακή ένωση, τα διευρωπαϊκά δίκτυα, η επιστήμη και η έρευνα. Η χώρα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο προετοιμασίας σε τομείς όπως η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων καθώς και οι οικονομικές και δημοσιονομικές διατάξεις. Κατά την προσεχή περίοδο, απαιτείται περισσότερη εστίαση στη διοικητική ικανότητα και την αποτελεσματική εφαρμογή. Η χώρα εξακολούθησε να βελτιώνει την ευθυγράμμισή της με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ.

Αναλυτικά στοιχεία εδώ

Βασικές ημερομηνίες

Ιούνιος 2003: Η Σύνοδος Κορυφής Θεσσαλονίκης ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων επιβεβαιώνει την προοπτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Μάρτιος 2004: Η χώρα υποβάλλει αίτηση για ένταξη στην ΕΕ.

Απρίλιος 2004: Η συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης τίθεται σε ισχύ.

Δεκέμβριος 2005: Παραχωρείται το καθεστώς της υποψήφιας χώρας.

Οκτώβριος 2009: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά για πρώτη φορά την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Δεκέμβριος 2009: Ταξίδι χωρίς βίζα στον χώρο Σένγκεν για πολίτες της χώρας.

Μάρτιος 2012: Ξεκίνησε διάλογος προσχώρησης υψηλού επιπέδου με την Επιτροπή.

Νοέμβριος 2015: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαρτά τη σύστασή της από τη συνέχιση της εφαρμογής της συμφωνίας Pržino και την ουσιαστική πρόοδο στην εφαρμογή των «Επείγουσων μεταρρυθμίσεων προτεραιότητας».

Φεβρουάριος 2018: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί τη στρατηγική της για «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης και ενισχυμένη εμπλοκή της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια».

Απρίλιος 2018: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να αποφασίσει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη χώρα ενόψει της προόδου που έχει επιτευχθεί.

Μάιος 2018: Η σύνοδος κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στη Σόφια επιβεβαιώνει την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής και καθορίζει μια σειρά συγκεκριμένων δράσεων για την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς της συνδεσιμότητας, της ασφάλειας και του κράτους δικαίου.

Ιούνιος 2018: Το Συμβούλιο καθορίζει την πορεία προς την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη χώρα τον Ιούνιο του 2019, ανάλογα με την πρόοδο που έχει σημειωθεί.

Φεβρουάριος 2019: Η ΕΕ ειδοποιείται επίσημα για την έναρξη ισχύος της συμφωνίας Πρεσπών.

Μάιος 2019: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Φεβρουάριος 2020: Αναθεωρημένη μεθοδολογία, που παρουσίασε η Επιτροπή, για να προωθήσει τη διαδικασία διεύρυνσης με ένα ισχυρότερο πολιτικό προσανατολισμό και με πιο αξιόπιστο, προβλέψιμο, δυναμικό τρόπο.

Μάρτιος 2020: Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενέκριναν την απόφαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων να ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Μακεδονία.

Μάιος 2020: Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στο Ζάγκρεμπ.

Ιούλιος 2020: Παρουσίαση του σχεδίου διαπραγματευτικού πλαισίου στα κράτη μέλη.

Οκτώβριος 2020: Η Επιτροπή προτείνει οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τη στήριξη και την προσέγγιση των Δυτικών Βαλκανίων με την ΕΕ.