Το διττό στόχο να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση και ταυτόχρονα να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον έθεσαν οι Πράσινοι παραθέτοντας μια σειρά πολιτικών προτάσεων για την επίτευξή του σε χθεσινή διαδικτυακή εκδήλωση με συμμετοχή και άλλων κομμάτων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και πρωτοβουλίες πολιτών. Έμφαση δόθηκε στην παραγωγή ενέργειας μέσω Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και την ορθή χωροθέτησή τους, την προστασία της βιοποικιλότητας και την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση και εκμετάλλευση των ΑΠΕ.
Ο Νίκος Χρυσόγελος, πρώην ευρωβουλευτής και μέλος των Πρασίνων υπογράμμισε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρισκόμαστε σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική υποβάθμιση και τόνισε ότι έχουμε μόλις 19 χρόνια, μέχρι το 2040, για να επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση και να μην αυξηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη πάνω από 1,5 βαθμό Κελσίου. Οι προτάσεις των Πρασίνων αφορούν την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και την προστασία του κλίματος ταυτόχρονα. Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να λύσουμε και να συμφωνήσουμε σε σημαντικά θέματα, όπως η χωροθέτηση των ΑΠΕ, η συμμετοχή των πολιτών και πώς θα απεξαρτηθούμε ενεργειακά από τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια.
Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος από τους Πράσινους, έδωσε αναλυτικά τις πολιτικές προτάσεις του κόμματος σημειώνοντας ότι ενώ προσπαθούμε για την ενεργειακή μετάβαση ακόμη και σήμερα τα ορυκτά καύσιμα επιδοτούνται με 4,9 δισ. ευρώ το χρόνο, δηλαδή 500 ευρώ ανά κάτοικο. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι σημαντική, αλλά δυστυχώς δεν αρκεί για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα θέματα. Τόνισε ότι όλες οι μορφές παραγωγής ενέργειας έχουν κάποιο οικολογικό κόστος, αλλά με τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε ή να αυξήσουμε αυτό το οικολογικό κόστος ανάλογα με τη χωροθέτησή τους.
Το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ είναι αρκετά προβληματικό, κάτι που τόνισαν πολλοί ομιλητές και ενθαρρύνει το «κυνήγι» τοποθεσιών, αντί να προωθεί την ορθή χωροθέτηση. Μία από τις προτάσεις των Πρασίνων είναι η τοποθέτηση αιολικών να γίνεται σε περιοχές που έχουν ήδη εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση με βασική προϋπόθεση πάντα να μην επηρεάζονται ευαίσθητα οικοσυστήματα και τοπία. Οι Πράσινοι θεωρούν ότι τα πλωτά αιολικά, μια νέα τεχνολογία που αναμένετε να εφαρμοστεί μέχρι το 2030 θα συνεισφέρουν σημαντικά καθώς είναι οικονομικά βιώσιμα και αναμένεται να έχουν χαμηλό οικολογικό κόστος. Μίλησε τέλος για την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων, οι οποίες ακόμη στην Ελλάδα παράγουν ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας από ΑΠΕ.
Η Θεοδότα Νάντσου, Διευθύντρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής στην WWF Ελλάς μίλησε για το παράδειγμα της Σκωτίας, η οποία φέτος θα φτάσει τον στόχο του 100% παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, κυρίως από αιολική ενέργεια, ένα στόχο που έχει θέσει εδώ και πολλά χρόνια. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική περιβαλλοντική κατάκτηση της Σκωτίας, η οποία πλέον κλείνει και διώχνει όλα τα εργοστάσια λιγνίτη και πυρηνικής ενέργειας. Η κα. Νάντσου τόνισε την αντίφαση ότι οι ΑΠΕ είναι τεχνολογίες περιβαλλοντικού σκοπού που εξυπηρετούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και θα έπρεπε κάθε αιολικό να είναι υπόδειγμα περιβαλλοντικής εφαρμογής. Το εμπόδιο για να γίνει αυτό είναι οι μεγάλες εταιρείες που έχουν μόνο ως κριτήριο το κέρδος.
Ο Νίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής του Ελληνικού Γραφείου της Greenpeace είπε ότι σύμφωνα με την εθνική στρατηγική χρειαζόμαστε στο καλύτερο σενάριο 8-10 GW από αιολικά επιπλέον από αυτά που έχουμε ήδη μέχρι το 2050. Για να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος όμως θα πρέπει να δούμε πού θα μπουν οι ΑΠΕ και σε ποιους ανήκουν, δηλαδή αν θα είναι για τους λίγους ή τους πολλούς, αν θα υπάρχει μια ενεργειακή ελίτ ή ενεργειακές κοινότητες που θα παράγουν οι ίδιες ενέργεια από ΑΠΕ.
Η Ιόλη Χριστοπούλου, Διευθύντρια Πολιτικής από το GreenTank, τόνισε τη σημασία ενός ορθού συστήματος χωροθέτησης των ΑΠΕ που θα πρέπει να γίνει από διεπιστημονική επιτροπή. Η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών μπορεί να ενισχυθεί μέσω δημιουργίας ενεργειακών κοινοτήτων και μέσω παροχής μετοχών σε μεγαλύτερα έργα ΑΠΕ.
Ο Χρήστος Φασούλας από το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων μίλησε για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν στα Άγραφα από τις μεγάλες εταιρείες και από την πολιτεία με την αστυνομική βία, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την καταστρατήγηση των νόμων. Υποστήριξε την κατασκευή μικρών δικτύων ΑΠΕ αντί για τις βιομηχανικές ΑΠΕ και την αλλαγή του τρόπου ζωής ώστε να αυξηθεί η εξοικονόμηση ενέργειας. Τόνισε τη σημασία της συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων της τοπικής κοινωνίας ώστε να υπάρξει ενεργειακά δίκαιη κατανομή των ΑΠΕ.
Συνεπώς, η ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην Ελλάδα είναι επιτακτική και θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει η χωροθέτηση των ΑΠΕ να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύεται η βιοποικιλότητα και το φυσικό περιβάλλον. Θα πρέπει μεγάλο μέρος από την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ να γίνεται από ενεργειακές κοινότητες. Και θα πρέπει στις αποφάσεις και στη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης να μπορούν να συμμετέχουν ουσιαστικά οι τοπικές κοινωνίες, η επιστημονική κοινότητα, η κοινωνία των πολιτών, τα κόμματα και τα περιβαλλοντικά κινήματα. Οι ΑΠΕ δεν μπορούν να λειτουργήσουν με το ίδιο σκεπτικό όπως τα ορυκτά καύσιμα, με ένα συγκεντρωτικό και ελιτίστικο μοντέλο. Σε όλα αυτά συμφώνησαν όλες και όλοι οι ομιλητές.
Προς το παρόν, στην Ελλάδα, οι μεγάλες εταιρείες είναι αυτές που έχουν τον πρώτο λόγο αφήνοντας τη φύση και τις τοπικές κοινωνίες έκθετες. Αλλά, μια υπαρξιακή κρίση όπως αυτή δεν μπορεί να αφήνεται να οδηγείται αποκλειστικά από το κέρδος και τη συσσώρευση του πλούτου.