του Πάρι Κακλαμάνου
Σύμφωνα με έκθεση της Oxfam που δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα με την έναρξη των συνομιλιών στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός οι 1.000 πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη υπερκαλύψαν τις απώλειες που προκάλεσε η COVID-19 μέσα σε μόλις εννέα μήνες – ενώ τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα ενδεχομένως να χρειαστούν πάνω από μια δεκαετία για να ανακάμψουν από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Ο «ιός της ανισότητας», όπως τον χαρακτηρίζει η Oxfam, ενδέχεται να αυξήσει την οικονομική ανισότητα σε όλες σχεδόν τις χώρες ταυτόχρονα, φαινόμενο που παρατηρείται για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η συλλογή των σχετικών στοιχείων πριν από έναν αιώνα περίπου. Ως αποτέλεσμα της αύξησης της ανισότητας ενδεχομένως να χρειαστεί 14 φορές περισσότερος χρόνος για να επιστρέψει ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας σε επίπεδα προ πανδημίας από ό, τι χρειάστηκε για να ανακάμψουν οι 1.000 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου, που είναι κυρίως λευκοί, άνδρες και δισεκατομμυριούχοι.
Η έκθεση της Oxfam καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο το σημερινό οικονομικό σύστημα επιτρέπει σε μια ελίτ να συσσωρεύει πλούτο εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, ενώ την ίδια στιγμή δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πασχίζουν να τα φέρουν βόλτα. Αποκαλύπτει, επίσης, πως η πανδημία εντείνει τις βαθιά ριζωμένες οικονομικές και φυλετικές διαφορές, καθώς και τις μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης είναι πως:
Η ύφεση έχει τελειώσει για τους πλουσιότερους: Η συνολική περιουσία των δέκα πλουσιότερων ανδρών του κόσμου αυξήθηκε κατά μισό τρισεκατομμύριο δολάρια από την έναρξη της πανδημίας – ποσό αρκετό για καλύψει το κόστος των εμβολίων κατά του COVID-19 για όλους τους κατοίκους της Γης και να διασφαλίσει ότι κανείς δεν θα πληγεί οικονομικά από την πανδημία. Ταυτόχρονα, η πανδημία ευθύνεται για τη χειρότερη εργασιακή κρίση των τελευταίων 90 ετών, με εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα να υποαπασχολούνται ή να μένουν εκτός εργασίας.
Οι γυναίκες έχουν πληγεί και πάλι περισσότερο: Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες απασχολούνται σε χαμηλότερα αμειβόμενα επαγγέλματα απ’ ότι οι άνδρες και έχουν πληγεί περισσότερο από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Εάν οι γυναίκες αμείβονταν το ίδιο με τους άνδρες στους συγκεκριμένους τομείς, 112 εκατομμύρια γυναίκες δεν θα διέτρεχαν πλέον κίνδυνο απώλειας εισοδήματος ή εργασίας. Οι γυναίκες αποτελούν επίσης περίπου το 70% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας – ευαίσθητοι οικονομικοί τομείς που όμως συχνά συνεπάγονται κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας και που θέτουν τους εργαζόμενους σε κίνδυνο έκθεσης στον ιό.
Η ανισότητα στοιχίζει ζωές: Οι απόγονοι Αφρικάνων στη Βραζιλία έχουν 40% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από τον COVID-19 απ’ ότι οι λευκοί, ενώ σχεδόν 22.000 μαύροι και ισπανόφωνοι κάτοικοι των ΗΠΑ θα εξακολουθούσαν να βρίσκονται εν ζωή εάν είχαν τα ίδια ποσοστά θνησιμότητας (έναντι του COVID-19) με τους λευκούς συμπατριώτες τους. Τα ποσοστά επιμόλυνσης και θνησιμότητας είναι υψηλότερα σε φτωχότερες περιοχές χωρών όπως η Γαλλία, η Ινδία και η Ισπανία, ενώ οι φτωχότερες περιοχές της Αγγλίας παρουσιάζουν ποσοστά θνησιμότητας διπλάσια απ’ αυτά των πλουσιότερων περιοχών της χώρας.
Σύμφωνα με την οργάνωση η δικαιότερη κατανομή του πλούτου είναι το κλειδί για την ταχεία ανάκαμψη από την πανδημία. Ένας προσωρινός φόρος επί των υπερβολικών κερδών που συσσώρευσαν 32 πολυεθνικές που έχουν κερδίσει τα περισσότερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα μπορούσε να είχε συγκεντρώσει 104 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Το συγκεκριμένο ποσό θα αρκούσε για να παρέχει επιδόματα ανεργίας σε όλους τους εργαζόμενους και οικονομική υποστήριξη για τα χαμηλότερα στρώματα.
Η Gabriela Bucher, διευθύνων σύμβουλος της Oxfam δήλωσε:
«Είμαστε μάρτυρες της μεγαλύτερης αύξησης της ανισότητας από την εποχή που ξεκίνησαν να μαζεύουν τα συγκεκριμένα στοιχεία. Το βαθύ χάσμα μεταξύ των πλουσίων και φτωχών αποδεικνύεται εξίσου θανατηφόρο με τον ιό.
Το σημερινό οικονομικό σύστημα παράγει πλούτο για μια ελίτ που κάνει πολυτελή ζωή εν μέσω της πανδημίας, ενώ εκείνοι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας – βοηθοί καταστημάτων, εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και μικροπωλητές – αγωνίζονται για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους και να βάλουν φαγητό στο τραπέζι.
Οι γυναίκες και οι περιθωριοποιημένες φυλετικές και εθνοτικές ομάδες φέρουν το βάρος αυτής της κρίσης. Οι εν λόγω κοινωνικές ομάδες διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο φτωχοποίησης και το ενδεχόμενο να μην τύχουν της απαιτούμενης υγειονομικής περίθαλψης.
Η ακραία ανισότητα δεν είναι αναπόφευκτη, είναι πολιτική επιλογή. Οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου πρέπει να αδράξουν αυτήν την ευκαιρία για να οικοδομήσουν λιγότερο άνισες κοινωνίες», πρόσθεσε η Bucher.
«Η καταπολέμηση της ανισότητας πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των οικονομικών πολιτικών. Οι κυβερνήσεις του κόσμου πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλοι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε ένα εμβόλιο COVID-19 και οικονομική υποστήριξη σε περίπτωση που χάσουν τη δουλειά τους. Πρέπει να γίνουν επενδύσεις σε τομείς χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να δημιουργηθούν εκατομμύρια ‘πράσινες’ θέσεις εργασίας και να διασφαλιστεί ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε μια αξιοπρεπή εκπαίδευση, υγεία και κοινωνική περίθαλψη. Τα πλουσιότερα κοινωνικά στρώματα όπως και οι εταιρείες που συσσωρεύσαν κέρδη τον καιρό της πανδημίας οφείλουν να καλύψουν ένα δίκαιο μέρος του κόστους της ανάκαμψης», κατέληξε στις δηλώσεις της η διευθύνων σύμβουλος της Oxfam.
Photo: Fabeha Monir/Oxfam