Αντώνης Καλογεράκης,

Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Επιστημονικός Συνεργάτης

Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης

Τα τελευταία 24ώρα γίναμε όλοι μάρτυρες ακραίων φυσικών καταστροφών στον Νομό Χανίων. Ενδεικτικά, το ημερήσιο ύψος βροχόπτωσης στις 14/2 στο Έλος έφτασε τα 100mm, τη στιγμή που σύμφωνα με τα κλιματολογικά δεδομένα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίαςⁱ η μέση μηνιαία τιμή βροχόπτωσης στο σταθμό της Σούδας είναι 108,6mm. Πρακτικά, η βροχή ενός μήνα έπεσε σε μία μέρα και δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό το φαινόμενο. Μόλις πριν από περίπου 1,5 χρόνο στις 26 Οκτωβρίου 2017 είχαμε ξανά ακραίες βροχοπτώσεις: η ημερήσια βροχόπτωση ήταν εκείνη τη μέρα 242mm στον Πλατανιά και 192mm στο κέντρο των Χανίωνⁱⁱ.

Από την πλευρά μας, συνεχίζουμε σε μόνιμη βάση να δημιουργούμε πληγές στο φυσικό περιβάλλον. Οι επιστήμονες με τεκμηριωμένα στοιχεία, μας λένε ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται ήδη: οι θερμοκρασίες αυξάνονται, τα χαρακτηριστικά των βροχοπτώσεων αλλάζουν, οι παγετώνες λιώνουν και η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Η αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην παρατηρούμενη αύξηση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων αερίων θερμοκηπίου, ως αποτέλεσμα των εκπομπών που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Για να μετριάσουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να μειώσουμε αυτές τις εκπομπές ή να διασφαλίσουμε την πρόληψη της παραγωγής τουςⁱⁱⁱ.

Η καθημερινή ειδησιογραφία έρχεται να επιβεβαιώσει τα ανωτέρω, τόσο σε διεθνές αλλά και σε τοπικό επίπεδο, όπως γίνεται σήμερα, καθώς γίνεται όλο και συχνότερη αναφορά σε ακραία φαινόμενα –ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες, τυφώνες– τα οποία πριν ολίγα έτη μας άφηναν παγερά αδιάφορους. Σήμερα στον τόπο μας, στο χωριό μας, ζούμε τέτοια φαινόμενα που η συχνότητα και η έντασή τους πρέπει να μας προβληματίζει καθημερινά. Το φυσικό περιβάλλον είναι δώρο που κληρονομήσαμε και έχουμε χρέος να το κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.

Το αμείλικτο ερώτημα που ακολουθεί είναι τι μπορεί να γίνει σήμερα – τώρα, η απάντηση βρίσκεται, στη ζωή με εγκράτεια, μακριά από το ατέρμονο και ματαιόδοξο κυνήγι του κέρδους. Αν παρά την πληθώρα των σύγχρονων πειρασμών και αγαθών αρκεστούμε στα απαραίτητα, σεβόμαστε τη φύση, το πράσινο, τα φυσικά ρέματα, τους ποταμούς, λαμβάνοντας αντιπλημμυρικές πρωτοβουλίες με μακρόπνοο ορίζοντα, αντί να επιλέγουμε τα μπαζώματα και την αλόγιστη χρήση μπετόν παντού, και αν, εν παραλλήλω, μειώσουμε τη ρύπανση που προκαλεί ο καθένας μας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που μας δίνει η σύγχρονη τεχνολογία μπορούμε να ελπίζουμε. Η απαίτηση για εξοικονόμηση, ανακύκλωση, ελαχιστοποίηση της χρήσης των πλαστικών και παραγωγή των απαραίτητων με τρόπους ήπιους προς το περιβάλλον μεθόδους, συμπεριλαμβάνοντας και τον τομέα της ενέργειας που καθημερινά χρειαζόμαστε, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας είναι υπεύθυνοι για τη μεγαλύτερη ρύπανση στην Ευρώπη (βάσει δεδομένων εκπομπών από 35.000 βιομηχανικές μονάδες)^iv, τότε θα κάναμε ένα σημαντικό βήμα για να δώσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας τη δυνατότητα να ζήσουν και αυτά σε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον, όπως άλλωστε οφείλουμε, αμβλύνοντας κατά το δυνατόν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η αλληλεγγύη, ως βασική αρχή έναντι του συνανθρώπου μας, μαζί με τον σεβασμό στο περιβάλλον, έχοντας και σε τοπικό επίπεδο συγκεκριμένο σχέδιο για την κλιματική αλλαγή, είναι επιτακτικό πλέον να αποτελούν την πυξίδα μας, ως άνθρωποι. Με την ίδια αγωνία, μαθητές από όλο τον κόσμο αντιδρούν στην κλιματική αλλαγή και ξεσηκώνονται απαιτώντας ένα αξιοπρεπές φυσικό περιβάλλον.

Η συνεργασία των πολιτών, στην οποία έχει παράδοση ο τόπος μας, μπορεί να επιφέρει πολλαπλασιαστικό όφελος, προκαλώντας γενικότερη ευαισθητοποίηση στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, Σήμερα σε ολόκληρη την Ευρώπη κάτοικοι ακόμα και μικρών χωριών συνεργάζονται βασιζόμενοι στις αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, για να μειώσουν τους ρύπους τους, δημιουργώντας τις δικές τους ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες σημειωτέων φτάνουν τις 2.397 πανευρωπαϊκά^v.

Τα πλεονεκτήματα είναι σε πολλά επίπεδα, με κυριότερο τη συνεργασία με τον συνάνθρωπο για ένα κοινό σκοπό: τον σεβασμό στο περιβάλλον ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και βέβαια το άνοιγμα στην ευρύτερη κοινωνία της από κοινού συζήτησης για ένα αειφόρο μέλλον σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας.

Ας γίνουν αυτές οι φυσικές καταστροφές που ζούμε, αφορμή για να ξεκινήσουμε μια νέα συζήτηση, έναν ανοιχτό διάλογο, για το τι μέλλον θέλουμε, αναλογιζόμενοι την ευθύνη που έχουμε στις μελλοντικές γενεές, ώστε να γίνει συνείδηση σε όλους μας, ότι το περιβάλλον είναι η πλέον σημαντική προτεραιότητα του ανθρώπου και με όλες τις δράσεις μας είναι επιβεβλημένο να το σεβόμαστε στο μέγιστο βαθμό, αναλογιζόμενοι και την προσωπική μας ευθύνη.