Κι όμως, τα παιδιά είναι μία από τις ομάδες που πλήττονται πολύ σοβαρά από τα αποτελέσματα της πανδημίας COVID-19. Η βιώσιμη ευημερία των παιδιών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για μετά την Covid-19 εποχή
της Θεματικής Ομάδας Υγείας των ΠΡΑΣΙΝΩΝ
Η ευημερία των παιδιών αποτελεί κεντρικό στοιχείο για την κοινωνική πολιτική και τη βιώσιμη κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς. Έχουν γίνει σε διεθνές επίπεδο προσπάθειες για τον εντοπισμό παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την παιδική φτώχεια, να τερματίσουν τον κύκλο της στέρησης μεταξύ γενεών και να υποστηρίξουν τα παιδιά στην επιτυχή μετάβαση μέσω του κύκλου ζωής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά είναι αυτά που θα βιώνουν πλέον σε όλη τη ζωή τους τις επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων, σε συνδυασμό με άλλες πιθανές μελλοντικές κρίσεις. Για το σκοπό αυτό, έχουν συγκεντρωθεί συγκρίσιμα στατιστικά δεδομένα για την αξιολόγηση της ευημερίας των παιδιών, και ιδίως εκείνων των πιο ευάλωτων, στην Πύλη για την Παιδική Ευημερία (Child Well-being Portal) του ΟΟΣΑi
Τα παιδιά επηρεάζονται ιδιαίτερα από την αυξανόμενη εισοδηματική φτώχεια, που προκαλείται από την παρούσα πανδημία αλλά και από τις συνθήκες φόβου και ανασφάλειας, “κοινωνικής απομόνωσης”, στέρησης των κοινωνικών επαφών, διακοπής της σχολικής ζωής και της περιρρέουσας ψυχο-κοινωνικής και οικονομικής πίεσης που βιώνουν οι γονείς και η ευρύτερη κοινότητα. Οι γονείς τους δεν είναι σε θέση να παρέχουν την ποιότητα του περιβάλλοντος και των συνθηκών, υπηρεσιών και σχέσεων που απαιτούνται για την υποστήριξη της υγιούς ανάπτυξής τους, όπως καλή στέγαση, υγιή περιβάλλοντα γειτονιάς χωρίς ατμοσφαιρική ρύπανση ή κίνδυνο από ατυχήματα, υγιεινά τρόφιμα, φροντίδα και εκπαίδευση καλής ποιότητας, και ενδυνάμωση ψυχοσωματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
Η φτώχεια έχει αποδειχθεί σαφώς ότι δημιουργεί εμπόδια στην πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση, στην υποστήριξη όταν απαιτείται επιπλέον βοήθεια και σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Το άγχος της φτώχειας και της ανεργίας μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της γονεακής φροντίδας και τη συναισθηματική ανάπτυξη και συμπεριφορά των παιδιών. Τους τελευταίους μήνες, υψηλότερο οικογενειακό άγχος προκλήθηκε από τις αλλαγές στην καθημερινή ζωή που προκλήθηκαν από την πανδημία COVID-19, τις κοινωνικό-οικονομικές συνέπειες και τα συνεχή lockdowns.
Το κλείσιμο του σχολείου και η αποδέσμευση από δασκάλους και φίλους μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικό άγχος, ιδιαίτερα για παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα οποία βασίζονται ιδιαίτερα σε σταθερές διαδικασίες.
Η διαδικτυακή μάθηση μπορεί να είναι πιο δύσκολη για παιδιά από μειονεκτικά περιβάλλοντα, τα οποία μπορεί να μην έχουν ήσυχο χώρο για μελέτη, πρόσβαση στον απαραίτητο εξοπλισμό ή εμπειρία στη χρήση του. Οι γονείς μπορεί να μην έχουν το χρόνο ή τη γνώση να παρέχουν υποστήριξη για μάθηση όταν αυτό απαιτείται.
Για αυτούς τους λόγους, μεταξύ άλλων, οι χώρες του ΟΟΣΑ συμφώνησαν ότι τα παιδιά πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των προσπαθειών μας για την οικοδόμηση καλύτερης κοινωνίας, κατά την περίοδο μετά την COVID-19. Στις 13 Οκτωβρίου 2020, πραγματοποιήθηκε ένα διαδικτυακό σεμινάριο, με τίτλο «Εξασφάλιση της ανάκαμψης, της φιλοδοξίας και της ανθεκτικότητας για την ευημερία των παιδιών στη δεκαετία μετά την πανδημία Covid-19»ii. Οι εμπειρίες δράσεων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για την προώθηση της ευημερίας των παιδιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κοινοποιήθηκαν ως μέσο εξέτασης στόχων για το μέλλον.
Συμφωνήθηκε ότι το σημείο εκκίνησης πρέπει να είναι «ο στόχος της επίτευξης της υψηλότερης δυνατής ευημερίας των παιδιών ως βασικού στοιχείου της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης των χωρών». Οι αρχικές ιδέες για την ανάπτυξη ενός πλαισίου δράσης ήταν ότι πρέπει να περιλαμβάνει πέντε πυλώνες:
- Ανάπτυξη πλαισίου δεδομένων για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων και των πολιτικών για την ευημερία των παιδιών
- Κινητοποίηση (με συνέπεια) των κατάλληλων οικονομικών πόρων
- Καθιέρωση σαφούς κατανομής των ευθυνών πολιτικής μεταξύ των ενδιαφερομένων και των δημόσιων διοικήσεων
- Εξασφάλιση υψηλής ποιότητας παροχής υπηρεσιών στα πιο ευάλωτα παιδιά και οικογένειες
- Εξασφάλιση πολιτικής ηγεσίας και δέσμευσης για την ευημερία των παιδιών.
Θεωρήθηκε ότι η απόκτηση σαφούς κατανόησης των κρίσιμων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν τα ευάλωτα παιδιά, θα έδειχνε το δρόμο για τις απαραίτητες παρεμβάσεις, όπως αυτές για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας και το ψηφιακό χάσμα. Αντιμετωπίζοντας το άγχος των μαθητών, ο αντίκτυπος της απεμπλοκής του σχολείου και η απώλεια μάθησης θεωρήθηκαν, επίσης, βασικά ζητήματα.
Αυτό θεωρήθηκε, επίσης, ως μακροπρόθεσμη επένδυση στο μέλλον. Το να βάζουμε τα παιδιά πρώτα απ ‘όλα θεωρήθηκε ως τρόπος να τα βοηθήσουμε να αποφύγουν μελλοντικά προβλήματα καθώς μεγαλώνουν προς την ενηλικίωση.iii Εάν έχετε ιδέες σχετικά με τα πιο επείγοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά καθώς αφήνουμε το COVID-19 πίσω, στείλτε τα σχόλιά σας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τόνισε επίσης την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των παιδιών που μεγαλώνουν σε συνθήκες “κλειδώματος” (lockdown), και αυτό θα εξεταστεί στις επόμενες δημοσιεύσεις.
iii OECD (2021), “Securing the recovery, ambition, and resilience for the well-being of children in the post-COVID-19 decade”, OECD Policy Responses to Coronavirus (COVID-19), OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0f02237a-en.