του Νίκου Χρυσόγελου
συμπροέδρου των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
www.chrysogelos.gr
www.facebook.com/nikos.chrysogelosb
Εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες και άνδρες διαδήλωσαν αυτές τις μέρες σε όλο τον κόσμο για το μέλλον, για τα δικαιώματα των γυναικών, για την ισότητα, για πιο συνεκτική κοινωνία.
Δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν στη Θεσσαλονίκη για το παρελθόν. Για το ποιος είναι απευθείας απόγονος του Αλέξανδρου…
Πολλά έχουν γραφτεί για την ιστορία, αλλά το σίγουρο είναι ότι συχνά γίνεται επιλεκτική χρήση της ιστορίας για διάφορους λόγους. Ξέρουμε κόμματα και πολιτικούς που έχτισαν την καριέρα τους γύρω από το “Μακεδονικό” και μετά ξέχασαν το “θέμα”. Ξέρουμε για οικονομικούς παράγοντες που χρηματοδότησαν τις “κινητοποιήσεις” στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μετά βρέθηκαν με οικονομικά συμβόλαια στην γειτονική χώρα ή και πρωταγωνίστησαν στο λαθρεμπόριο την περίοδο του “εμπάργκο”. Ξέρουμε πολιτικούς που άλλα έλεγαν δημόσια και άλλα έλεγαν σε κλειστές συναντήσεις.
Στο πρόσφατο συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη πήραν μέρος εθνικιστές, ακροδεξιοί, νεοναζί, φιλόδοξοι πολιτικάντηδες, πολλοί αστείοι τύποι αλλά και απλοί πολίτες που έχουν μια συναισθηματική προσέγγιση, καθόλου ορθολογική πάντως, για το πώς λύνονται τα πολιτικά προβλήματα ή πώς διαμορφώνονται σχέσεις ασφάλειας και καλής γειτονίας. Όπως για παράδειγμα ότι διαδηλώνοντας, μπορούμε να πείσουμε τους γείτονες να αλλάξουν πλήρως όνομα και να μην χρησιμοποιούν την λέξη Μακεδονία, αν και κάποιοι από αυτούς ζουν στο δικό τους μύθο ότι είναι απόγονοι του Μ. Αλεξάνδρου!
Προφανώς αυτοί που βλέπουν το “Μακεδονικό” ως ευκαιρία για μια καριέρα, δεν πρόκειται να πειστούν με επιχειρήματα. Το ανησυχητικό είναι, πάντως, ότι το πολιτικό προσωπικό (αυτή την φορά κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση, ο κυβερνητικός συνέταιρος της κυβέρνησης και κόμματα όπως αυτό του Λεβέντη) δεν πήραν τα μαθήματά τους από το παρελθόν. Τότε, το 1992, που έπρεπε να προλάβουμε την γέννηση του εθνικισμού κι αλυτρωτισμού σε μέρος του πληθυσμού της γειτονικής μας χώρας και να έχουμε επιλύσει το θέμα πριν γιγαντωθεί, το πολιτικό προσωπικό επέλεξε μια ανεύθυνη πολιτική στάση. Το 2007-2008 άλλαξε την “εθνική θέση” χωρίς να εξηγήσει στην κοινωνία το γιατί άλλαξε θέση και τι ζημιά είχε γίνει στο μεταξύ στην εικόνα της χώρας με όλες τις εθνικιστικές κορώνες. Τώρα η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να λύσει το θέμα, αλλά δεν έχει εξηγήσει κανείς στους πολίτες τι ζημιά έγινε όλα αυτά τα χρόνια, ιδιαίτερα το 1992. Τότε που παίχτηκε το δράμα, όπως το περιγράφει η καταξιωμένη βυζαντινολόγος-ιστορικός Ελένη Αρβελέρ σε μια συνάντησή της με τον Ζοάο ντε Ντέους Πινέιρο ‒γνωστό αργότερα για το «πακέτο Πινέιρο»: “Τότε ο έκπληκτος υπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας με ρώτησε πώς τα ξέρω τόσο καλά και γιατί δεν τα γνωρίζει ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών“. Όταν η Ελένη Αρβελέρ τον ρώτησε τι κάνει ο υπουργός, εκείνος της απάντησε: «Μόλις λέμε Μακεδονία, ο υπουργός σας κλαίει! Και ο Κένσερ χτύπησε το χέρι πάνω στο τραπέζι και του είπε: ‘‘Φτάνουν τα κλάματα… Θέλουμε επιχειρήματα και δεν έχουμε ακούσει τίποτα’’». (Μη με ρωτάτε ποιος ήταν ο υπουργός τα ξέρετε είπε με νόημα η κ. Αρβελέρ…).
Πολλοί από τους “υπερασπιστές της ιστορίας μας” είναι πιθανόν ότι γνωρίζουν σε περιορισμένο βαθμό την πραγματική ιστορία ή τουλάχιστον πρέπει να παραδεχτούν ότι την διαβάζουν επιφανειακά και την ερμηνεύουν επιλεκτικά. Όταν κάποιοι από τους γείτονες μας ισχυρίζονται ότι είναι απευθείας απόγονοι του Αλέξανδρου και όταν ένα αξιοσέβαστο κομμάτι των Ελλήνων διαδηλώνουν την πεποίθησή τους ότι είναι απευθείας απόγονοι του Μ. Αλέξανδρου και των επιγόνων του, φαντάζομαι ότι αγνοούν πλήρως πολλά στοιχεία της πραγματικής ιστορίας. Πχ ότι η πολιτική του Μ. Αλέξανδρου ήταν γάμοι των ανδρών του με γυναίκες από τις περιοχές που είχε κατακτήσει, οπότε αποκλείεται κάποιος να είναι σήμερα 100% απόγονος Ελλήνων Μακεδόνων, στην καλύτερη περίπτωση θα είναι παιδί μεικτής οικογένειας. Οι περισσότεροι αγνοούν, επίσης, ότι τα όρια της ρωμαϊκής Provincia Macedonia υπερέβαιναν κατά πολύ τα ιστορικά όρια της Μακεδονίας, αφού εκτείνονταν από την Αδριατική μέχρι το Νέστου και από της περιοχής των Σκοπίων μέχρι τον Σπερχειό και περιελάμβαναν τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και το νότιο τμήμα του Ιλλυρικού. Αργότερα ακολούθησε η κατάτμηση των περιοχών και των επαρχιών, ενώ στην εποχή του Βυζαντίου αλλάζουν συνεχώς τα όρια αλλά ακόμα και η ονομασία της περιοχής. Σε κάθε περίπτωση η η Μακεδονία την εποχή του Βυζαντίου ήταν ένα “θέμα”, δηλαδή μια “νομαρχία” με διαφορετικά σύνορα απ’ ότι θα μπορούσε σήμερα να θεωρηθεί ως γεωγραφική ή ιστορική Μακεδονία.
Αν η ιστορία έχει κάποια σημασία, το πιο σημαντικό πάντως είναι η σημερινή πραγματικότητα που αρνούνται να δουν πολλοί. Σήμερα, 25 χρόνια μετά την “ασυμβίβαστη στάση”, η γειτονική μας χώρα έχει αναγνωριστεί είτε (σκέτο) “Μακεδονία” είτε Π.Γ.Δ. Μακεδονίας. Η καταξιωμένη βυζαντινολόγος-ιστορικός Ελένη Αρβελέρ το εξήγησε ξεκάθαρα «πουθενά στον κόσμο όταν λένε Μακεδονία δεν εννοούν Θεσσαλονίκη, το κακό έχει γίνει και δεν υπάρχει επιστροφή…». Πιστεύεις πραγματικά κάποιος ότι η χώρας μας είναι σε θέση να επιβάλει με κάποιον τρόπο σε μια άλλη κοινωνία να αποδεχθεί όνομα που εμείς επιλέγουμε, χωρίς μάλιστα πόλεμο;
Όσοι διαδηλώνουν εναντίον κάθε συμβιβασμού που θα περιέχει στον τίτλο τη λέξη “Μακεδονία”, τι επιδιώκουν; Αν δεν υπάρξει συμφωνία, τότε απλώς η γειτονική μας χώρα θα συνεχίσει να αποκαλείται παντού ως “Μακεδονία”. Αν θεωρούν ότι η “Μακεδονία είναι μία και ελληνική”, πώς θα εξηγούν στο μέλλον στα παιδιά τους ότι υπάρχει μια άλλη Μακεδονία που δεν είναι ελληνική; Δεν είναι πιο λογικό αυτό που σήμερα – κατά ανέλπιστο τρόπο μετά από τόσο χρόνια – προσπαθεί να περάσει στην δική της κοινωνία η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ για συμβιβασμό και απαλλαγή από εθνικιστικούς μύθους;
Άρα ποιος είναι αυτός που κάνει ζημιά στη χώρα;
– αυτοί που προτείνουν μια σύνθετη ονομασία που δεν θα δημιουργεί σύγχυση μεταξύ της ελληνικής περιφέρειας και άλλων γεωγραφικών περιοχών στα Βαλκάνια, ή
– αυτοί που δεν θέλουν κανένα συμβιβασμό και θεωρούν προδοσία κάθε σκέψη περί συμβιβασμού; Το αποτέλεσμα μιας αποτυχίας στην εξεύρεση συμβιβασμού θα είναι η γειτονική μας χώρα να αποκαλείται σκέτο “Μακεδονία” άρα θα “χαρίσουν” το όνομα στους γείτονες.
Αν χρησιμοποιούσαμε την υβριστικό λόγο που χρησιμοποιούν πολλοί από τους διοργανωτές του #Συλλαλητηρίου, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι “προδότες” της “ψυχής” μας (του ονόματος της Μακεδονίας) είναι όσοι σήμερα διαδηλώνουν εναντίον κάθε συμβιβασμού, γιατί στην πράξη αυτό που θα πετύχουν είναι να χαρίσουν το όνομα της “Μακεδονίας” στους εθνικιστές της γειτονικής χώρας και το πιο σημαντικό να τους βοηθήσουν να νοιώθουν νικητές στην αντιπαράθεση με τους δικούς μας εθνικιστές, κάτι που θα ανοίξει κι άλλα, πιο σοβαρά προβλήματα στο μέλλον.