του Νίκου Χρυσόγελου
@chrysogelos
www.facebook.com/nikos.chrysogelosb
Από τις 54 χώρες, μόνο 3, οι Σεϋχέλλες, η Μαυριτανία και το Μαρόκο έχουν πιάσει το στόχο που υιοθέτησε η Συνέλευση του ΠΟΥ για την Αφρική. Δύο άλλες χώρες, η Τυνησία και το Πράσινο Ακρωτήρι, είναι πιθανό να πιάσουν επίσης το στόχο μέχρι τα τέλη της χρονιάς.
Λείπουν όμως τόσο τα εμβόλια όσο και βασικά υλικά και υποδομές, μεταξύ άλλων οι σύριγγες!, H περιορισμένη πρόσβαση σε βασικά προϊόντα, όπως οι σύριγγες, μπορεί να επιβραδύνει την κυκλοφορία των εμβολίων COVID-19 στην Αφρική. Η UNICEF έχει αναφέρει έλλειμμα έως και 2,2 δισεκατομμυρίων κατάλληλων συρίγγων για τον εμβολιασμό κατά του κοροναϊού και την δημιουργία ανοσίας το 2022. Υπάρχει έλλειψη στις σύριγγες αλλά και πολλές χώρες δεν έχουν τους αναγκαίους πόρους για να τις αγοράσουν σε ανταγωνιστικές αγορές.
Ήδη ορισμένες αφρικανικές χώρες, όπως η Κένυα, η Ρουάντα και η Νότια Αφρική, έχουν σημαντικές καθυστερήσεις στη προμήθειά τους. «Η διαφαινόμενη απειλή μιας κρίσης βασικών προϊόντων εμβολίων κρέμεται πάνω από την ήπειρο. Στις αρχές του επόμενου έτους τα εμβόλια θα αρχίσουν να διαχέονται στην Αφρική, αλλά η έλλειψη υλικών όπως οι σύριγγες θα μπορούσε να παραλύσει την πρόοδο. Πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για την ενίσχυση της παραγωγής τους, γρήγορα. Αμέτρητες ζωές Αφρικανών εξαρτώνται από αυτό», δήλωσε ο Δρ Matshidiso Moeti, Περιφερειακός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Αφρική.
H COVAX – η παγκόσμια πλατφόρμα για τη διασφάλιση της δίκαιης πρόσβασης στα εμβόλια – εργάζεται για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής προωθώντας συμφωνίες με κατασκευαστές και ένα καλύτερο σχεδιασμό για την επιτάχυνση των παραδόσεων.
Πάνω από το 70% των χωρών υψηλού εισοδήματος έχουν ήδη εμβολιάσει περισσότερο από το 40% των ανθρώπων τους, οι περισσότερες μάλιστα πάνω από το 60%. Η Αφρική, όμως, έχει εμβολιάσει πλήρως μόλις 77 εκατομμύρια ανθρώπους σε σύνολο πληθυσμού πάνω από 1,2 δις, δηλαδή περίπου το 6% του πληθυσμού της. Από τον Οκτώβριο 2021 μέχρι σήμερα έχουν φτάσει στην Αφρική περίπου 50 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου για την COVID-19, διπλάσια ποσότητα από αυτή που απεστάλη τον Σεπτέμβριο. Η COVAX έχει παραδώσει σχεδόν το 90% των εμβολίων που χρησιμοποιήθηκαν αυτόν τον μήνα και έχει επιταχύνει τις αποστολές από τον Ιούλιο. Ωστόσο, με τον τρέχοντα ρυθμό, η Αφρική εξακολουθεί να αντιμετωπίζει έλλειμμα 275 εκατομμυρίων εμβολίων για να πιάσει το στόχο να έχει εμβολιαστεί το 40% του πληθυσμού μέχρι το τέλος του 2021!
Όμως η έλλειψη εμβολίων αλλά και υλικών, όπως οι σύριγγες, δεν είναι τα μόνα προβλήματα, Οι περισσότερες χώρες δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές και πρέπει να βελτιώσουν την ετοιμότητά τους για την κυκλοφορία εμβολίων για την COVID-19. Το 42% των χωρών της Αφρικής δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμη σχέδια σε επίπεδο περιφέρειας για τις εκστρατείες τους, ενώ σχεδόν το 40% δεν έχει ακόμη πραγματοποιήσει αναθεωρήσεις για τη βελτίωση των εκστρατειών εμβολιασμού.
«Στην Αφρική, ο σχεδιασμός πρέπει να γίνει πολύ πιο αναλυτικός. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εντοπίσουμε τις προκλήσεις πριν προκύψουν και να λύσουμε τυχόν προβλήματα στην αρχή. Ο ΠΟΥ υποστηρίζει τις αφρικανικές χώρες στην ανάπτυξη, τη βελτίωση και την εφαρμογή των Εθνικών Σχεδίων Ανάπτυξης Εμβολίων και τη συνεχή βελτίωση της κυκλοφορίας των εμβολίων COVID-19 καθώς προχωρούν», δήλωσε ο Δρ Μοέτι.
Ο ΠΟΥ διεξάγει αποστολές υποστήριξης έκτακτης ανάγκης σε πέντε αφρικανικές χώρες για να βοηθήσει στην υποστήριξη, την επιτάχυνση και τη βελτίωση της κυκλοφορίας των εμβολίων COVID-19, με σχέδια για αποστολές σε άλλες 10 χώρες φέτος.
Η Αφρική δηλώνει 1.000.000 μολύνσεις κάθε 94 μέρες, συνολικά 8.719.000 μολύνσεις από την αρχή της κρίσης. και περισσότεροι από 223.000 θάνατοι έχουν καταγραφεί στην Αφρική. Αναλογικά, όμως, με άλλες περιοχές, οι μολύνσεις που δηλώνονται στην Αφρική είναι αναλογικά λιγότερες, όπως φαίνεται και από τον χάρτη. Ορισμένοι επικαλούνται το γεγονός ότι ο πληθυσμός στην Αφρική είναι νεανικός, και επομένως, ίσως λιγότερο ευπρόσβλητος από τον ιό. Άλλες έρευνες, όμως, αποδίδουν την αναφορά αναλογικά λιγότερων περιστατικών στα αδύναμα συστήματα καταγραφής των διαφόρων χωρών καθώς και στο γεγονός ότι μεγάλα τμήματα του πληθυσμού δεν έχουν πρόσβαση σε συστήματα φροντίδας της υγείας ακόμα και σε τεστ διάγνωσης, ενώ υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις υποδομές καταγραφής και αναφοράς μεταξύ των χωρών. Ερευνητές, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότερη διάδοση της επιδημίας και θνησιμότητας μεταξύ πληθυσμών που ζουν σε φτωχότερες περιοχές των αναπτυγμένων χωρών κάνουν την υπόθεση ότι πολλά περιστατικά μόλυνσης αλλά και θανάτων από τον ιό δεν καταγράφονται επισήμως. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς διεθνών οργανισμών πάνω από 20.000.000 άτομα νεαρής ηλικίας στην Αφρική θα χάσουν τη δουλειά τους μέσα στην πανδημία, Με την ανεργία και τη οικονομική ανασφάλεια να είναι στα ύψη, πολλοί δεν θεωρούν ως προτεραιότητά τους την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Χώρες όπως η Ν. Αφρική που συγκριτικά έχει αναπτυγμένο σύστημα υγείας παρουσιάζει αναλογικά πολύ υψηλότερα ποσοστά αναφοράς μολύνσεων και θανάτων σε σχέση με άλλες γειτονικές χώρες. Εξάλλου, στη Ν. Αφρική εντοπίστηκε η μετάλλαξη που όπως υποθέτουν οι επιστήμονες συνέβη στον οργανισμό ασθενή με HIV από την γειτονική, αραιοκατοικημένη Μποτσουάνα.
Εμφανίστηκε μια κάμψη δηλωμένων κρουσμάτων μέσα στον Νοέμβριο, ωστόσο, σε 10 αφρικανικές χώρες εξακολουθούν να αναζωπυρώνονται τα κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων με ανοδική τάση ή υψηλό ποσοστό: Γκαμπόν, Κονγκό, Καμερούν και Αίγυπτος. Ο μέσος όρος των δηλωμένων νέων μολύνσεων στην Ν. Αφρική έφτασε τις 4.200 τις τελευταίες 3 εβδομάδες, με αύξηση κατά 21% σε σχέση με το peak της προηγουμένης περιόδου.
Η παραλλαγή Delta έχει βρεθεί σε 41 χώρες, η παραλλαγή Alpha σε 47 και η Beta σε 43.
Τώρα η μετάλλαξη “Όμικρον” έχει βρεθεί σχεδόν σε όλες τις χώρες της νότιας Αφρικής. Φαίνεται ότι η μετάλλαξη έγινε σε ασθενή με HIV. Μόνο στη Ν. Αφρική πάνω από 7.500.000 άνθρωποι ζουν με HIV,
Από τα καλά νέα, ξεχωρίζει η απόφαση για κατασκευή δύο εργοστασίων παραγωγής εμβολίων πρώτα στην Ρουάντα και αργότερα στις Σενεγάλη από την BioNTech. H μονάδα θα κατασκευαστεί στη Γερμανία και θα συναρμολογηθεί μετά στη Ρουάντα. Παρόλο ότι η παραγωγή των εμβολίων θα γίνεται στη χώρα αυτή και θα υπάρχει μεταφορά τεχνογνωσίας, η πατέντα του εμβολίου θα παραμείνει στην εταιρία BioNtech. Θα είναι πάντως η πρώτη φορά που θα παράγονται εμβόλια mRNA εκτός Ευρώπης και ΗΠΑ. Μια ποσότητα μόλις 50 κιλών mRNA θα αρκούσε για να εμβολιαστούν όλοι και όλες στην Αφρικανική Ήπειρο. Πάντως δεν χρειάζονται μόνο εμβόλια αλλά και ένα αναπτυγμένο σύστημα για τον επιτυχημένο εμβολιασμό, την πιστοποίηση των διαδικασιών και την διασφάλιση της ποιότητας όλης της αλυσίδας παραγωγής, διάθεσης και χρήσης των εμβολίων.
Η Αφρική έχει περιορισμένη ικανότητα παραγωγής εμβολίων. Μόνο η Τυνησία, η Σενεγάλη, η Αίγυπτος, η Αιθιοπία και η Νότια Αφρική έχουν ποικίλες δυνατότητες παραγωγής και πλήρωσης ή ολοκλήρωσης εμβολίων. Η μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη εγκατάσταση είναι το Biovac Institute στο Κέιπ Τάουν. Η Biovac είναι μια βιο-φαρμακευτική εταιρεία με έδρα το Κέιπ Τάουν, αποτέλεσμα συνεργασίας με την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής το 2003 για τη ανάπτυξη της δυνατότητας παραγωγής τοπικού εμβολίου. Το όραμα και η αποστολή της είναι να δημιουργήσει “βιώσιμο διεθνές αφρικανικό εμβόλιο παγκόσμιας κλάσης” και ικανότητα παραγωγής, συμβάλλοντας στην προστασία της ζωής μέσω της ανάπτυξης, κατασκευής και προμήθειας των πολύ απαραίτητων εμβολίων και άλλων βιολογικών υλικών για να ανταποκριθεί τόσο στις τοπικές όσο και στις περιφερειακές ανάγκες εμβολίων, που μπορούν να προλάβουν περιφερειακές επιδημίες και ασθένειες.
Χιλιάδες νέοι και νέες της Αφρικής συμμετέχουν σε μια μεγάλη προσπάθεια ενδυνάμωσης της κοινωνικής οικονομίας με την υποστήριξη της COVID Response Alliance for Social Entrepreneurs ώστε να μπορέσουν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της δίκαιης κυκλοφορίας των εμβολίων, ιδιαίτερα στην υπο-σαχάρια Αφρική. Έχουν αρχίσει να συγκεντρώνουν δεδομένα που σχετίζονται με την πρόσβαση στα εμβόλια και τις προκλήσεις της ζήτησης, να χαρτογραφούν, να αντιμετωπίζουν στερεότυπα, μύθους και παρανοήσεις που τροφοδοτούν τον δισταγμό απέναντι στα εμβόλια και να επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων καθώς και να υποστηρίξουν σχήματα για δίκαιη κατανομή των εμβολίων.