του Νίκου Χρυσόγελου

π. ευρωβουλευτής Πράσινοι / EFA

μέλος Συμβουλίου Πράσινων

Ακούμε από κάποιους ότι  “δεν χωράνε στη χώρα μας άλλοι πρόσφυγες”. Είναι, μήπως, θέμα έλλειψης “χώρου”;

Υπάρχει πράγματι θέμα έλλειψης “χώρου” και αρνείται η ελληνική κυβέρνηση να δεχθεί ένα αριθμό προσφύγων από το Αφγανιστάν; 

Μπορούμε να δεχθούμε 30.000.000+ τουρίστες, επιδιώκουμε να προσελκύσουμε χιλιάδες ανθρώπους που θέλουν να αγοράσουν παραθεριστικά σπίτια σε νησιά, και χιλιάδες αγοραστές ακινήτων – επενδυτές, αλλά όχι 20.000 ανθρώπους που κινδυνεύει η ζωή τους; Ο Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης (Ν. 4251/2014, ΦΕΚ Α’ 80) περιλαμβάνει διατάξεις που διευκολύνουν την παραμονή επενδυτών τρίτων χωρών, των οποίων οι επενδύσεις έχουν χαρακτηριστεί ως στρατηγικές επενδύσεις, μέσω της παροχής διευρυμένων χρονικών ορίων παραμονής για τους εκπροσώπους των επενδυτικών φορέων και των συνεργατών τους. Παράλληλα, “παρέχεται δυνατότητα χορήγησης αδειών διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών και σε μέλη οικογενειών τους, που προβαίνουν σε αγορά ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, η αξία της οποίας υπερβαίνει τις 250.000 Ευρώ”. Μάλιστα με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, παρέχεται άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας η οποία ανανεώνεται για δέκα έτη. Σε πόσους έχουν  χορηγηθεί άδειες διαμονής επειδή είναι “επενδυτές-αγοραστές ακινήτων στη χώρα”; Συνολικά σε 8,692 άτομα, εκ των οποίων, σε πολίτες από Κίνα 6190, Τουρκία 541, Ρωσία 474, Λίβανο 226, Αίγυπτο 199, Ιράκ 111, Ιράν 152, Ουκρανία 87, Ιορδανία 74, Συρία 69, Λοιπές χώρες 569.

Αν λοιπόν έρχονταν ως “επενδυτές – αγοραστές ακινήτων”, με 250.000 ευρώ στον τραπεζικό λογαριασμό τους, τότε θα ήταν ευπρόσδεκτοι και θα υπήρχε χώρος να τους δεχθούμε. Εξάλλου έχουμε “χάσει” 600.000 ανθρώπους μας που μετανάστευσαν τα τελευταία χρόνια σε άλλες χώρες – που εκεί χωράνε, είναι βέβαια μετανάστες υψηλού επιπέδου. Άρα, δεν είναι θέμα “χωρητικότητας”. Πάντως, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ αυτοί που φεύγουν από το Αφγανιστάν είναι κυρίως άτομα της μεσαίας τάξης, δηλαδή πρόσφυγες “υψηλού  μορφωτικού και εισοδηματικού επιπέδου”. 

Ναι, λένε κάποιοι, αλλά αν δεχθούμε και άλλους Αφγανούς, τότε θα έρθουν και άλλοι πρόσφυγες και μετανάστες στην Ευρώπη (και στην Ελλάδα). Πόσοι είναι πράγματι οι πρόσφυγες σε παγκόσμιο επίπεδο; Τουλάχιστον 82.400.000 άνθρωποι – μεταξύ των οποίων 26.400.000 άτομα κάτω των 18 χρόνων – έχουν εξαναγκαστεί να αφήσουν το σπίτι τους και να αναζητήσουν ασφάλεια αλλού. 

Και που βρίσκονται όλοι αυτοί οι πρόσφυγες; Μεταξύ των χωρών που έχουν φιλοξενήσει τον μεγαλύτερο αριθμό εκτοπισμένων, προσφύγων και αιτούντων ασύλου ΔΕΝ είναι πολλές ευρωπαϊκές χώρες – κυρίως η Γερμανία. Η Τουρκία, η Κολομβία, η Ουγκάντα, το Πακιστάν, το Σουδάν είναι μεταξύ των χωρών που φιλοξενούν από 1.000.000 και άνω εκτοπισμένους.  Εξάλλου συνήθως οι εκτοπισμένοι παραμένουν σε κάποια γειτονική περιοχή, κοντά στη χώρα τους,

Τι κάνει να “μην χωράνε Αφγανοί πρόσφυγες στην Ελλάδα”;

Τι είναι, λοιπόν, αυτό που μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν “χωράνε” άλλοι πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα, όταν η Ουγκάντα για παράδειγμα μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 1.000.000 πρόσφυγες; Υποθέτω αυτό το διαδομένο στερεότυπο οφείλεται στην “πίστη” ότι “οι πρόσφυγες στην  Ελλάδα εξασφαλίζουν για πάντα σπίτι, μισθό, κοινωνική προστασία”, όπως διαδίδουν κάποιοι για να υποστηρίξουν ότι μας “τρώνε” τα λεφτά. Το πιο μεγάλο fake news. Το ζήσαμε με τους πρόσφυγες το 1922-1923 και σε άλλες φάσεις της ιστορίας μας τότε που βρίζανε κάποιοι τους (Έλληνες) πρόσφυγες από το Μ. Ασία “τουρκόσπορους”. Ξαναζεί, σήμερα, μια παρόμοια επιφύλαξη απέναντι στους …ξένους.

Ποια είναι η αλήθεια;

1. Οι πρόσφυγες δεν ενισχύονται από τον κρατικό ή ελληνικό γενικότερα προϋπολογισμό, αλλά όταν στηρίζονται οικονομικά αυτό γίνεται με ευρωπαϊκά προγράμματα. Η Ελλάδα με 100% χρήματα από την ΕΕ έχει “χρηματοδοτήσει” ελάχιστες δράσεις για τους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά κυρίως φράκτες, εξοπλισμό ελέγχου, περιπολικά, πλοία του λιμενικού, καμπ κα. Στις 1/1/2021 οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που ελάμβαναν οικονομική ενίσχυση – “cash assistance” – ήταν 67,714 (37,965 οικογένειες) σε 116 περιοχές (Πηγή UNHCR, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες). Τα χρήματα αυτά προέρχονταν από την ΕΕ και άλλους δωρητές, αλλά όχι από τα ελληνικά ταμεία. Το πρόγραμμα πέρασε, τώρα, στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, που αποκλείει κάθε πρόσφυγα από την οικονομική ενίσχυση αν δεν μένει σε ελεγχόμενη από το υπουργείο δομή. Μεταξύ άλλων, σταματά οποιαδήποτε οικονομική ενίσχυση σε πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που μένουν σε δικούς τους χώρους . Μια περίεργη αντίληψη για το πώς ενισχύεται η κοινωνική ένταξη και η ενδυνάμωση των προσφύγων, ώστε να αυτονομηθούν και σταθούν στα πόδια τους.

2. Ποιοι είναι, όμως, αυτοί οι πρόσφυγες των 37.965 οικογενειών; 21% γυναίκες, 33% παιδιά, 46% άνδρες. Το 26% αυτών που έλαβαν “cash assistance” είναι οικογένειες των 5 ή περισσότερων ατόμων, 40% ενήλικοι μόνοι/ες. Το 65% προέρχονται από …ασφαλείς χώρες όπως Συρία, Ιράκ, Πακιστάν και Αφγανιστάν και υπόλοιποι από άλλες … ασφαλείς Αφρικανικές κλπ χώρες (πχ Σομαλία, Κογκό, Καμερούν, Νιγηρία κ.ά.)

3. Τι λαμβάνει κάθε πρόσφυγας ως cash money για να ζήσει όσο καιρό είναι σε κάποιο πρόγραμμα (συνήθως μάξιμουμ 6-12 μήνες); Από 75 ευρώ το μήνα (για ένα άτομο σε δομή με φαγητό από κέτερινγκ που συχνά δεν τρώγεται) μέχρι 490 ευρώ για 6μελή ή μεγαλύτερη οικογένεια που διαμένει σε δομή χωρίς παροχή φαγητού.

4. Πόσα χρήματα έλαβε η Ελλάδα και διεθνείς οργανισμοί (UNHCR, ΙΟΜ) και EASO για να βοηθήσουν τη χώρας μας το προσφυγικό το 2015-2016 (η Ελλάδα δεν έβαλε ούτε ένα 1 ευρώ); Άμεσα πάνω από $803.000.000 χωρίς να υπολογίζουμε τα χρήματα που συγκέντρωσαν και διέθεσαν στην Ελλάδα διάφοροι άλλοι φορείς που ίσως ξεπερνάει το 1 δις. Αυτά τα χρήματα μπήκαν στην ελληνική οικονομία ως φαγητά, ρούχα, σκηνές, εργαζόμενοι, μεταφορά ατόμων, γιατροί, εξοπλισμός υγείας, φαρμακευτικά είδη κα.

5. Πόσα χρήματα έλαβε η Ελλάδα από την ΕΕ για το προσφυγικό μέσα από άλλα εθνικά προγράμματα; €613.500.000 την περίοδο 2014-2020 (€328.3 million από το AMIF και €285.2 million από το ISF). Τι σημαίνουν αυτά τα αρχικά ISF-Borders, ISF-police; Είναι προγράμματα για την ασφάλεια των συνόρων και την ενίσχυση της αστυνομίας. Έτσι η Ελλάδα έλαβε 261.900.000 ευρώ για την ασφάλεια των συνόρων και 23.300.000 ευρώ για ενίσχυση της αστυνομίας από την κανονική χρηματοδότηση της το διάστημα 2014-2020 καθώς και επιπλέον 101.700.000 ευρώ για τον ίδιο σκοπό ως έκτακτη ενίσχυση.

6. Πόσα ευρωπαϊκά χρήματα δαπανάει για τη φύλαξη και διαχείριση των καμπ η χώρα; Μόλις πρόσφατα με συμβάσεις-παραχώρησης η κυβέρνηση διέθεσε 480.000.000 ευρώ σε εταιρίες σεκιούριτι, κατασκευαστικές κ.ά. για 5 καμπ. Πολλοί επιτίθενται στις ΜΚΟ, αλλά στην πράξη συμβάλλουν στο να περνάνε παρόμοιες επιλογές, δηλαδή να αναλαμβάνουν την ευθύνη διαχείρισης εταιρίες σεκιούριτι και κατασκευαστικές.

Άρα το δεν “χωράνε” δεν στέκει ούτε από οικονομική άποψη. Δεν ξοδεύουμε από τον ελληνικό προϋπολογισμό αλλά από τον Ευρωπαϊκό, και τα χρήματα για τους πρόσφυγες πηγαίνουν στην ελληνική οικονομία, έστω και αν μεγάλο ποσοστό από αυτά δεν διατίθενται πραγματικά για μια αξιοπρεπή ζωή των μεταναστών και την κοινωνική και επαγγελματική ένταξή τους. Στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο υπάρχουν πόροι για την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των προσφύγων, αλλά είναι πολύ περιορισμένη η διάθεση των πόρων αυτών για τις ανάγκες των προσφύγων.

Καλύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων θα συνέβαλε και στην κοινωνική ένταξη των προσφύγων και στην αξιοποίηση των ικανοτήτων, δεξιοτήτων και γνώσεων. Αυτό, όμως, προϋποθέτει πολιτική βούληση αλλά και ξεκάθαρο σχέδιο για κοινωνική και επαγγελματική ένταξη. Όταν είναι τόσο δύσκολο να εργαστεί νόμιμα ένας πρόσφυγας ή να ανοίξει ακόμα και τραπεζικό λογαριασμό, δεν χάνουν μόνο οι πρόσφυγες αλλά και η χώρα.

Τι είναι προς το συμφέρον και των προσφύγων και της χώρας;

Στρατηγική και μέτρα που βοηθάνε την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των προσφύγων είναι όχι αναγκαία για να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι με ικανότητες και δεξιότητες οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο, αλλά και για να επωφελείται η κοινωνία από αυτές τις γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες. Μπορούμε ως χώρα να βοηθάμε αυτούς τους ανθρώπους να εντάσσονται, να μαθαίνουν τη γλώσσα, να βρίσκουν δουλειά μαζί με Έλληνες, να σταθούν στα πόδια τους και να ξεκινήσουν ξανά τη ζωή τους;

Είναι σπατάλη ανθρώπινων πόρων να έχουμε μεταξύ των προσφύγων δασκάλες, νοσοκόμες, φωτογράφους, τεχνίτες, αποφοίτους πανεπιστημίων, ανθρώπους που δεν έχουν κανένα πρόβλημα να εργαστούν και σε βαριές δουλειές, τραγουδιστές, πρωταθλητές αθλημάτων, ανθρώπους με ικανότητες και δυνατότητες, ανθρώπους που θέλουν να μείνουν και να βοηθήσουν τη χώρα, και εμείς να τους κλείνουμε μέσα σε συρματοπλέγματα, να τους “φιλοξενούμε” σε σκηνές, να βιώνουν απάνθρωπες συνθήκες ζωής χωρίς να έχουν κάνει κανένα έγκλημα.

Αφού τους στερούμε την δυνατότητα να είναι χρήσιμοι και να μπορούν να σταθούν στα πόδια τους, μετά λέμε ότι τους “ταΐζουμε, ποτίζουμε και …χρηματοδοτούμε”!

Πόσο έξυπνο είναι να  σπαταλάμε τόσο ανθρώπινο δυναμικό; Μήπως είναι αποτυχία της χώρας; Για να είμαστε ειλικρινείς, η αποτυχία δεν αφορά μόνο τους “άλλους”, τους “ξένους” (τους πρόσφυγες) αλλά και τους “δικούς” μας αφού δίνει ελάχιστες ευκαιρίες στους νέους, ανέργους, τους άστεγούς της.

Δεν τα βάζουμε με τους πολιτικούς και τις πολιτικές για την αποτυχία κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων αλλά με τους ανθρώπους που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα…

Κλαίμε που βλέπουμε τα παιδάκια να πέφτουν κάτω στο αεροδρόμιο και μετά συμφωνούμε με τον πρωθυπουργό που …δεν θα επιτρέψει σε μετανάστες από το …Αφγανιστάν να περάσουν τα σύνορα μας!