του Νίκου Χρυσόγελου,

πρώην ευρωβουλευτή ΠΡΑΣΙΝΟΙ/EFA

μέλος του Συμβουλίου των ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στα Χανιώτικα Νέα στις 29/3/2021

Γερμανοί Πράσινοι: Συνεργασία Ελλάδας – Γερμανίας Για κοινό σχέδιο υπενθύμισης των ευθυνών των ναζί, με το βλέμμα προς το μέλλον

Οι Γερμανοί Πράσινοι έφεραν στις 25 Μαρτίου στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο σχέδιο πρότασης αναφορικά με το θέμα των ευθυνών των Ναζί στην εισβολή (6.4.1941) και κατοχή της Ελλάδας καθώς και στην οικονομική ζημιά και το χρέος που προκάλεσαν (“German War Guilt”), ενώ και η αριστερά (Die Linke) κατέθεσε το δικό της ψήφισμα.

H παρέμβαση έγινε στην επέτειο των 80 χρόνων από την εισβολή. Οι Πράσινοι πρότειναν μια σειρά ενεργειών που θα υπενθυμίζουν τις ευθύνες της Γερμανίας για το ναζιστικό παρελθόν της, θα συμβάλλουν σε αποζημιώσεις αλλά και θα στρέφονται προς κοινές ενέργειες για ένα βιώσιμο μέλλον. Το θέμα με μια σύγχρονη οπτική έχουν αναδείξει στη Γερμανία κάποιοι ερευνητές καθώς και η κίνηση πολιτών “Respect for Greece” που ξεκίνησε κυρίως από ανθρώπους που θεωρούσαν ότι ρητορικές απαξίωσης στην διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης εναντίον της ελληνικής κοινωνίας επανέφεραν όσα οι Ναζί είχαν χρησιμοποιήσει εναντίον των “άλλων”. Κάποια από τα ιδρυτικά μέλη της κίνησης είχαν και μια “προσωπική” συναίσθηση ευθύνης απέναντι σε όσα είχαν προκαλέσει οι επώνυμοι γονείς τους που είχαν συνεργαστεί με τους ναζί. Την σκυτάλη όμως πήραν τώρα οι Πράσινοι στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο (σε ένα θέμα που θα μπορούσε να μην είναι δημοφιλές και να τους κόστιζε εκλογικά ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών του Σεπτεμβρίου). Η πολιτική με αξίες και προτάσεις δεν είναι απλώς ζητούμενο, είναι η μόνη εναλλακτική για ένα βιώσιμο μέλλον των κοινωνιών μας. Η διαχείριση του θέματος από τους Πράσινους δείχνει ότι ΔΕΝ υπάρχουν κρίσιμα “μη-δημοφιλή” πολιτικά ζητήματα με τα οποία δεν πρέπει να ασχολείται ένα κόμμα για να μην χάσει ψήφους – πχ οι ευθύνες μιας χώρας για εγκλήματα που συνέβησαν στο παρελθόν – αλλά το ζητούμενο είναι η πολιτική προσέγγιση, οι προτάσεις και η ψύχραιμη πολιτική συζήτηση με όλα τα κόμματα με το βλέμμα προς το μέλλον.

Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τον πράσινο βουλευτή Manuel Sarrazin – τον έχω συναντήσει πολλές φορές όταν έρχονταν στην Ελλάδα για να μιλήσει με φορείς και πολιτικά πρόσωπα για να συντάσσει τακτικές εκθέσεις προς το Γερμανικό Κοινοβούλιο σε σχέση με την διαχείριση της κρίσης και τις συνέπειες της στην κοινωνία (κάτι που δεν έκανε όμως το ελληνικό κοινοβούλιο!).

Την πρωτοβουλία πήρε πάνω της και η πράσινη αντιπρόεδρος του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου Claudia Roth αλλά και ολόκληρη η κοινοβουλευτική ομάδα που συνυπογράφει την πρόταση – ψήφισμα. Η παρέμβαση ξεκίνησε με μια ερώτηση του Manuel Sarrazin, για το αν η γερμανική κυβέρνηση είχε προετοιμάσει κάποιες εκδηλώσεις για την από κοινού “μνήμη” (commemorative events) στο πλαίσιο της 80ης επετείου από την εισβολή της Wehrmacht στην Ελλάδα και την Γιουγκοσλαβία. Μέσα από την απάντηση της ερώτησης διαφάνηκε ότι το θέμα δεν είχε απασχολήσει ούτε την κυβέρνηση ούτε φορείς στη Γερμανία (“έχουν σχεδιαστεί κάποιες εκδηλώσεις στην Ελλάδα από την ελληνική πλευρά” / “The Federal Government was very aware of the significance of this anniversary for Greece and the countries of the former Yugoslavia in view of Germany’s historical responsibility”…”the embassy, consulate general or honorary consulates will participate” απάντησε ο Niels Annen, Minister of State at the Federal Foreign Office).

Με στόχο να ξεπαγώσουν τη συζήτηση και να συμβάλλουν στην διαμόρφωση προτάσεων που θα στρέφονται προς το μέλλον, αξιοποιούν και τη γνωμάτευση της επιστημονικής Επιτροπής του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου το 2019 “government’s position is justifiable under international law, but by no means compelling” (“η θέση της κυβέρνησης δικαιολογείται βάσει του διεθνούς δικαίου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι πειστική”

H πρόταση την οποία έφεραν οι Πράσινοι στο κοινοβούλιο περιγράφει (εδώ εν συντομία) “στο πλαίσιο μιας χειρονομίας καλής θέλησης και ανθρωπιστικής χειρονομίας από τη Γερμανία” τα εξής (εδώ εν συντομία):
“Ως χειρονομία καλής θέλησης και ανθρωπιστική χειρονομία από τη Γερμανία, πρέπει να υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις στην ελληνική πλευρά. Αυτές περιλαμβάνουν, πάνω απ ‘όλα, μια νέα προσέγγιση στην ελληνική απαίτηση αποπληρωμής του λεγόμενου αναγκαστικού δανείου. Η χειρονομία πρέπει, επίσης, να περιλαμβάνει πληρωμές για τα θύματα των ναζιστικών εγκλημάτων και τα παιδιά τους, τα οποία δεν έχουν ακόμη αποζημιωθεί ή δεν έχουν αποζημιωθεί επαρκώς. Εξετάζεται, επίσης. η κοινωνική-ιατρική βοήθεια. Οι εβραϊκές κοινότητες πρέπει, επίσης, να υποστηριχθούν. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχουν έργα μνήμης και επενδύσεις για το μέλλον σε μέρη που υπέφεραν πολύ υπό γερμανική κατοχή, και καταστράφηκαν πλήρως ή εν μέρει”.

(“As a gesture of goodwill and as a humanitarian gesture by Germany, several concrete proposals are to be made to the Greek side. These include, above all, a new approach to the Greek demand for repayment of the so-called forced loan. The gesture should also include payments for the victims of Nazi crimes and their children, who have not yet been compensated or have been insufficiently compensated. Social-medical assistance is also being considered. The Jewish communities are also to be supported. In addition, there would be remembrance projects and future investments for places that suffered greatly under German occupation and were completely or partially destroyed”).

Στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί οι δίκαιες απαιτήσεις της ελληνικής πλευράς για να διαμορφωθεί ένα σύνολο μαξιμαλιστικών απαιτήσεων που δημιουργούσαν (σε μια μικρή μειοψηφία) την ψευδαίσθηση ότι η Ελλάδα θα ελάμβανε εκατοντάδες δις ή και τρις και θα έλυνε όλα τα προβλήματά της με “αποπληρωμή του γερμανικού χρέους”. Κατά την άποψή μου παρόμοιες απόψεις εκτός του ότι είναι εξωπραγματικές δεν επιτρέπουν να τεθεί σε σωστή βάση η από κοινού διαμόρφωση ενός σχεδίου που θα βασίζεται στην “αποζημίωση” των θυμάτων (δεν μπορεί φυσικά να υπάρξει για τους εκτελεσθέντες από τους Ναζί κάτι τέτοιο με την πλήρη έννοια της λέξης”) αλλά θα λειτουργεί ως κοινή δέσμευση ότι δεν θα επιτρέψουμε να ξανασυμβούν παρόμοια εγκλήματα αλλά και – κυρίως – να στρέφεται προς το μέλλον.

Το σημαντικό της πρότασης – πέρα από επιμέρους ιδέες – είναι η προτροπή να συνεργαστούν Γερμανία – Ελλάδα και να διαμορφώσουν ένα κοινό σχέδιο. Εξάλλου, μεταξύ των προτάσεων – ιδεών που έχουν κατατεθεί είναι ο από κοινού σχεδιασμός της δημιουργίας πράσινων επαγγελμάτων και σχεδίων οικολογικής βιωσιμότητας για τις περιοχές που υπέστησαν την βάρβαρη επιδρομή των ναζί, ώστε να επιστρέψουν ή παραμείνουν στον τόπο τους νέοι άνθρωποι δημιουργώντας καλύτερες μέρες για την περιοχή τους.

Την πρόταση κατέθεσαν εξ ονόματος όλης της κοινοβουλευτικής ομάδας οι Katrin Göring-Eckardt και ο Dr. Anton Hofreiter, ενώ υπογράφουν οι: Manuel Sarrazin, Claudia Roth (Augsburg), Lisa Badum, Katja Keul, Dr. Kirsten Kappert-Gonther, Erhard Grundl, Margarete Bause, Dr. Franziska Brantner, Agnieszka Brugger, Kai Gehring, Uwe Kekeritz, Dr. Tobias Lindner, Omid Nouripour, Cem Özdemir, Dr. Frithjof Schmidt, Jürgen Trittin, Ottmar von Holtz, Luise Amtsberg, Canan Bayram, Anja Hajduk, Britta Haßel-mann, Sven-Christian Kindler, Claudia Müller, Beate Müller-Gemmeke, Lisa Paus, Tabea Rößner, Corinna Rüffer, Stefan Schmidt, Margit Stumpp, Dr. Konstantin von Notz, Beate Walter-Rosenheimer, Wolfgang Wetzel und Fraktion BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN.

Ανεξαρτήτως της απόρριψης της πρότασης από την πλειοψηφία του κοινοβουλίου, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ έχουν δεσμευτεί ότι αυτή η προσέγγιση θα είναι μέρος της διαπραγμάτευσης για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Φωτο: Bundesarchiv, Bild 101I-779-0003-22 / Segers (Seegers) / CC-BY-SA

Εικόνα από Γερμανικό αρχείο με πινακίδα του 1943 σε Γερμανικά και Ελληνικά: «ΩΣ ΑΝΤΙΠΟΙΝΟΝ ΤΩΝ ΑΠΩ ΟΠΛΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΙΣΘΕΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΟΤΩΝ ΚΑΤΕΣΤΡΑΦΗ Η ΚΑΝΔΑΝΟΣ» (sic)