Γιατί τρώμε μπακαλιάρο κάθε 25η Μαρτίου;

Βρισκόμαστε στη μέση της Σαρακοστής, την πιο αυστηρή περίοδο νηστείας για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Και όμως, η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως εξαίρεση στην οποία επιτρέπεται να φάμε ψάρι. Γιατί όμως σύμφωνα με το έθιμο καταναλώνουμε παστό μπακαλιάρο, ένα είδος ψαριού που συναντάμε στον βορειοανατολικό Ατλαντικό;

Στην Ελλάδα ο μπακαλιάρος έγινε γνωστός τον 15^ο αιώνα, κυρίως στους κατοίκους της ενδοχώρας, επειδή γίνεται παστός, γεγονός που τον καθιστά φθηνό και εύκολο στη συντήρηση. Καθιερώθηκε πολύ εύκολα σαν φαγητό για την 25^η Μαρτίου, καθώς το φρέσκο ψάρι ήταν δύσκολα προσβάσιμο και αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η σκορδαλιά ήρθε να «ελληνοποιήσει» το συγκεκριμένο φαγητό και ίσως να κρατήσει την πίεσή μας σε φυσιολογικά επίπεδα από το πολύ αλάτι του μπακαλιάρου…

Η γιορτή αυτή αποτελεί άλλη μία απόδειξη ότι το ψάρι αποτελεί βασικό κομμάτι της διατροφής μας, αλλά και της παράδοσής μας. Κι ενώ τότε το ψάρι αποτελούσε είδος πολυτελείας για οικονομικούς και πρακτικούς λόγους, σήμερα κινδυνεύει να συμβεί το ίδιο λόγω της υπεραλίευσης και της δραματικής μείωσης των αποθεμάτων σε όλη την Ευρώπη. Ο μπακαλιάρος υπεραλιεύεται και δεν είναι ο μόνος. Δύο στα τρία είδη ψαριού στην Ευρώπη είναι υπεραλιευμένα ή πλήρως εκμεταλλευόμενα, ενώ στη Μεσόγειο το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά μεγαλύτερο, με εννέα στα δέκα είδη να υπεραλιεύονται.

Ως καταναλωτής, μπορείς κι εσύ να συμβάλλεις στην προστασία της θάλασσας και την εξασφάλιση της βιώσιμης αλιείας, απλά με το να γνωρίσεις καλύτερα τα ψάρια που αγοράζεις:

• Ρώτα πώς και πού ψαρεύτηκε το ψάρι σου και απόφυγε τα ψάρια που έχουν αλιευθεί με καταστροφικές πρακτικές (πχ μηχανότρατες και γρι γρι). Αναζήτησε το ψάρι που έχει αλιευθεί με ήπιες πρακτικές από παράκτιους ψαράδες. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεις τις τοπικές κοινωνίες σε διάφορες παράκτιες περιοχές τις χώρας.
• Απόφυγε τον γόνο. Μην αγοράζεις ψάρια κάτω από το επιτρεπόμενο μέγεθος, αφού σημαίνει ότι δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν και να γεννήσουν.
• Αγόρασε ψάρια στην εποχή τους, δηλαδή όχι την περίοδο αναπαραγωγής. Αν δεν γνωρίζεις ποια είναι αυτή, ρώτα τον ιχθυοπώλη σου.
• Απόφυγε τα είδη υδατοκαλλιέργειας. Δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα της υπεραλίευσης, ενώ με τον τρόπο που λειτουργούν σήμερα επιβαρύνουν περισσότερο τις θάλασσές μας.