Συνέντευξη του Δημήτρη Μίχαλου στην Γερμανική Εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung
Συμφωνείτε ότι οι πυρκαγιές διαχειρίστηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο; Εάν όχι, τι πήγε στραβά;
Εκ πρώτης, κατανοούμε ότι οι εμπλεκόμενοι φορείς της Ρόδου (πυροσβεστική υπηρεσία, δασική υπηρεσία, τοπική αυτοδιοίκηση, στρατός) προσπάθησαν να διαχειριστούν τις πυρκαγιές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημεία που μπορούν να βελτιωθούν. Το γεγονός ότι οι πυρκαγιές εξαπλώθηκαν τόσο γρήγορα και κατέστρεψαν μεγάλες περιοχές υποδεικνύει ότι η πρόληψη, η έγκαιρη αντίδραση και ο συντονισμός δεν ήταν επαρκείς. Λαμβάνοντας υπόψη το καταστροφικό αποτέλεσμα, η ανάγκη για συστήματα διαχείρισης των δασών, έγκαιρου εντοπισμού μιας εστίας πυρκαγιάς, καθώς και για στελέχωση και εξειδίκευση των αρμόδιων υπηρεσιών είναι εμφανής.
Παράλληλα με την βελτίωση του συστήματος πυροπροστασίας, η εκπαίδευση του πληθυσμού σε θέματα πυρασφάλειας και η συνεργασία με εμπειρογνώμονες μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών στο μέλλον.
Νομίζετε ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή καθιστούν τις πυρκαγιές στο νησί πιο επικίνδυνες;
Δεν μπορούμε πλέον να αγνοήσουμε τον ρόλο που έχει η κλιματική αλλαγή στην αύξηση του κινδύνου πυρκαγιών, ιδίως σε περιοχές όπως η Ρόδος, με τη μεγάλη ξηροθερμική περίοδο μέσα στο έτος και το είδος των φυσικών της οικοσυστημάτων. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες, που περιλαμβάνουν υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία και ισχυρούς ανέμους, δημιουργούν προϋποθέσεις ευνοϊκές για την εκδήλωση και τη διασπορά των πυρκαγιών. Αυτό καθιστά πολύ ευάλωτη τη φυσική ισορροπία των οικοσυστημάτων.
Επομένως, είναι απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε την αλλαγή του κλίματος σοβαρά και να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Αυτό περιλαμβάνει επενδύσεις στην πρόληψη των πυρκαγιών, στη βελτίωση της πυροπροστασίας και στην ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης σε έκτακτες καταστάσεις. Επίσης, πρέπει να συνεργαστούμε παγκοσμίως για να μειώσουμε τις ανθρώπινες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή.
Πρόκειται το νησί πράγματι να γίνει βιώσιμο σύντομα; Ποια προβλήματα αντιλαμβάνεστε όσον αφορά την περιβαλλοντική προστασία στη Ρόδο;
Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μια πολυδιάστατη πρόκληση που απαιτεί συνεχείς προσπάθειες και συνεργασία από πολλούς φορείς. Όσον αφορά τη Ρόδο, παρότι υπάρχει θετική βούληση για την επίτευξη της βιωσιμότητας, εντούτοις υπάρχουν προβλήματα και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η συσσώρευση πολλών και μεγάλων προβλημάτων, όπως η υπερβολική και άναρχη ανοικοδόμηση, οι αυξημένες ανάγκες για νερό και ενέργεια συγχρόνως με την κατασπατάλησή τους, η ανεπαρκής διαχείριση των αποβλήτων, καθιστά το εγχείρημα της βιωσιμότητας μακροπρόθεσμο. Ωστόσο μικρά βήματα προς το «πρασίνισμα» ελπίζω ότι θα γίνουν σύντομα.
Η ανεπιτυχής εφαρμογή του συστήματος ανακύκλωσης απορριμμάτων, η απουσία προσπάθειας μείωσης των παραγόμενων απορριμμάτων (στερεών και υγρών), η έλλειψη σύγχρονων εναρμονισμένων με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις συστημάτων διαχείρισης των απορριμμάτων, η κατασπατάληση νερού και η εξάντληση του υδροφόρου ορίζοντα σε αρκετές περιοχές, η ενεργειακή εξάρτηση του νησιού από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η απουσία διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων και η πλημμελής προστασία της τοπικής βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών, καθώς και η εξάντληση των ιχθυοαποθεμάτων, η ρύπανση των θαλάσσιων περιοχών και η ερημοποίηση του βυθού της θάλασσας αποτελούν κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα ζωτικής σημασίας που καλούμαστε όλοι μας, πολίτες, κρατικοί φορείς και τοπική αυτοδιοίκηση να διευθετήσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Νομίζετε ότι ο τουρισμός στη Ρόδο επηρεάζει το περιβάλλον με αρνητικό τρόπο;
Ο μαζικός τουρισμός που κυριαρχεί στην αγορά της Ρόδου, παρά τα οικονομικά του οφέλη, προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Η προσπάθεια τουριστικής ανάπτυξης είναι προσανατολισμένη συνεχώς στην μεγέθυνση, στην αύξηση των κλινών, οι τουριστικές επιχειρήσεις παραβλέπουν την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση και οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς δεν βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές υποδομές και υπηρεσίες.
Η φέρουσα ικανότητα του νησιού ως προς τους φυσικούς του πόρους (ενέργεια, νερό, οικότοποι στην στεριά και στην θάλασσα) και στις υποδομές (διαχείρισης απορριμμάτων και αποβλήτων, δημόσιων συγκοινωνιών) έχει ήδη ξεπεραστεί.
Το φυσικό περιβάλλον από τα θαλάσσια και παράλια οικοσυστήματα μέχρι τις προστατευόμενες περιοχές-περιοχές Natura 2000, έχει πληγεί βαριά, μια κατάσταση που επιδεινώθηκε από τις φετινές πυρκαγιές.
Είναι η τελευταία μας ευκαιρία να δράσουμε και να αντιμετωπίσουμε αυτές τις επικίνδυνες προκλήσεις με βιώσιμες πρακτικές. Ενημέρωση των κατοίκων / επιχειρήσεων και των επισκεπτών, προώθηση του υπεύθυνου τουρισμού, προστασία της βιοποικιλότητας και αειφόρος διαχείριση των πόρων απαιτούνται για την ανάδειξη, την διάσωση και τον εμπλουτισμό του φυσικού περιβάλλοντος.
Η συσπείρωση των ενεργών πολιτών και η ενδυνάμωση συλλογικών οντοτήτων, όπως είναι ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝ.Δ.ΟΙΚ.Ο) μπορούν αποτελέσουν σημαντική υποστήριξη στις δράσεις που πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν άμεσα.
Μια τέτοια προσπάθεια προς την σωστή κατεύθυνση φαίνεται να είναι το έργο «Rhodes Co-Lab», που θα υλοποιηθεί με την συμμετοχή της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Δήμου Ρόδου και του τουριστικού φορέα TUI.
Δημήτρης Μίχαλος
Μέλος της επταμελούς γραμματείας του Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων Ελλάδας ως εκπρόσωπός του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου .