του Νίκου Χρυσόγελου
π. ευρωβουλευτή των Πράσινων
μέλος του Συμβουλίου των ΠΡΑΣΙΝΩΝ
Μέσα σε 48 ώρες ο
#Πούτιν ανέτρεψε την φιλειρηνική πολιτική της Γερμανίας, την αποχή της από πολεμικές συρράξεις και εξαγωγές πολεμικού υλικού σε εμπόλεμες περιοχές. Το ίδιο έγινε και με την ουδετερότητα της Σουηδίας. Είναι πιθανόν μάλιστα να σπρώξει Σουηδία και Φινλανδία στην υποβολή αίτησης ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Αυτός ο πόλεμος του
#Πούτιν έχει πολλές εκπλήξεις. Είναι η δεύτερη μεγάλη πολιορκία του Κιέβου. Η πρώτη μεγάλη πολιορκία ήταν από τους ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που κόστισε τότε τη ζωή σε 600.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι Ουκρανοί που πολεμούσαν μαζί με τους Ρώσους. Τώρα ο Πούτιν στέλνει Ρώσους νέους να σκοτώσουν και να σκοτωθούν πολιορκώντας το Κίεβο σε μια ανατροπή της λογικής.
Εύκολα αναπαράγονται fake news σε κάποιες κοινωνίες. Ένα από τα διαδεδομένα, και μάλιστα τώρα που εξελίσσεται η εισβολή και ο πόλεμος του Πούτιν είναι ότι οι Ουκρανοί είναι….νεοναζί. Ναι, και εκεί υπάρχουν νεοναζί και έχουν κάνει εγκλήματα, όπως η Χρυσή Αυγή, αλλά πήραν 2,1% στις εκλογές!).
Ορισμένοι βάζουν στο στόχαστρο τον εκλεγμένο με 73% πρόεδρο, θεωρώντας ότι είναι …νεοναζιστής. Μόνο που βγήκε πρόεδρος με συνθήματα εναντίον της διαφθοράς και όχι εναντίον των ξένων ή των εβραίων ή των Ρώσων ή….
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Zelenskyy, είναι ένας από τους 200.000 Εβραίους που ζουν στην Ουκρανία σήμερα και μάλιστα είναι απόγονος οικογένειας που έχει πολεμήσει με τον Κόκκινο Στρατό ενάντια στους ναζί. Ο παππούς του ήταν ο μόνος από τα 4 παιδιά της οικογένειας που επέζησε από τους ναζί.
Διαστρέβλωση της πραγματικής ιστορίας και η άποψη ότι οι Ουκρανοί, στο σύνολό τους, συνεργάστηκαν με τους ναζί, “επιχείρημα” που χρησιμοποίησε ο Πούτιν για να κάνει την εισβολή του με πρόφαση την “αποναζιστικοποίηση” της Ουκρανίας, Σε όλες τις χώρες υπήρξαν φιλικές προς τους ναζί δυνάμεις που συνεργάστηκαν μαζί τους, αλλά είναι σαν να λέμε ότι επειδή υπήρχαν στην Ελλάδα συνεργάτες των ναζί, Χίτες, οι Έλληνες ήταν ναζί.
Στην πραγματικότητα οι Ουκρανοί πλήρωσαν μεγάλο φόρο αίματος: Οι συνολικές απώλειες που προκλήθηκαν στον ουκρανικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου υπολογίζονται σε 6 εκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένων περίπου ενάμιση εκατομμυρίου Εβραίων που σκοτώθηκαν από το Einsatzgruppen, μερικές φορές με τη βοήθεια τοπικών συνεργατών.
Από τις εκτιμώμενες 8,6 εκατομμύρια απώλειες σοβιετικών στρατευμάτων, 1,4 εκατομμύρια ήταν Ουκρανοί. Η Ημέρα της Νίκης γιορτάζεται ως μία από τις δέκα ουκρανικές εθνικές εορτές.
Οι απώλειες του ουκρανικού λαού στον πόλεμο ανήλθαν στο 40-44% των συνολικών απωλειών της τότε ΕΣΣΔ. Πάνω από 600.000 σκοτώθηκαν στις μεγάλες μάχες του Κόκκινου Στρατού με τους Ναζί στην πολιορκία του Κιέβου, που απέκτησε τον τίτλο της “Πόλης-Ήρωα”.
Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού είχε ενταχθεί στις τάξεις του Κόκκινου Στρατού ή δίπλα του. Μόνο ένα μικρό τμήμα των Ουκρανών των δυτικών περιοχών – που τις είχαν προσαρτήσει μόλις το 1939 στη Σοβιετική Ένωση από την Πολωνία στάθηκαν αρχικώς στο πλευρό των ναζί, γιατί στα τέλη της δεκαετίας η Πολωνία εφάρμοσε σκληρά μέτρα καταπίεσης εναντίον των Ουκρανών που ζούσαν μέσα στα σύνορά της. Αλλά γρήγορα ένιωσαν τη βαρβαρότητά τους. Πλήρωσαν και αυτοί, ιδιαίτερα οι Εβραίοι, την κατοχή της περιοχής από τους ναζί.
Είναι αλήθεια ότι εθνικιστικές δυνάμεις Ουκρανών εξόντωσαν 100.000 Πολωνούς για να δημιουργηθεί μια εθνικά καθαρή περιοχή για Ουκρανούς.
Όμως και οι Ουκρανοί είχαν υποφέρει πριν το 1917, στη διάρκεια του εμφυλίου, στη Ρωσική αυτοκρατορία όσο και στη διάρκεια του Μεγάλου Λιμού – Holodomor ή “Great Famine” – αποτέλεσμα της καταπίεσης, της βαρβαρότητας στρατού – μυστικών υπηρεσιών και της “εκβιομηχάνισης” στη δεκαετία του 1930 στην ΕΣΣΔ.
Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καταστράφηκαν περισσότερες από 700 πόλεις και κωμοπόλεις καθώς και 28.000 χωριά.
Το 1946-47 οι Ουκρανοί βίωσαν άλλο ένα λιμό που προκλήθηκε από την ξηρασία και την καταστροφή των υποδομών στην διάρκεια του πολέμου.
Η αυτο-οργάνωση ολόκληρου του πληθυσμού
Ίσως ξύπνησαν τώρα οι μνήμες της πολιορκίας του Κιέβου από τους ναζί. Είναι εντυπωσιακό το πώς αυτο-οργανώνεται ο πληθυσμός στις πόλεις της Ουκρανίας για να αντιμετωπίσει μέσα στον αστικό χώρο τον πολεμικό μηχανισμό του Πούτιν. Σχηματίζει αντάρτικες ομάδες με βαρύ ή ελαφρύ οπλισμό αλλά προχωράει και σε δράσεις μη – βίαιης παρεμπόδισης της κίνησης των βαρέων οχημάτων (εικόνες με ανθρώπους που μπαίνουν άοπλοι και με θάρρος μπροστά στα τανκς κατακλύζουν το διαδίκτυο).
Επίσης, όλος ο πληθυσμός προετοιμάζεται για πόλεμο στις γειτονιές με βόμβες κοκτέιλ μολότοφ. Χιλιάδες πολίτες κάθε ηλικίας κατασκευάζουν παρόμοιες βόμβες και στήνουν οδοφράγματα για να μετατρέψουν τις πόλεις σε παγίδα για τα τεθωρακισμένα. Όσοι πίστεψαν ότι οι Ουκρανοί απλώς θα παραδίδονταν στην πολεμική μηχανή του Πούτιν αστόχησαν πλήρως.
Μαζικό κύμα προσφύγων
Η αντίδραση μέσα στην ίδια τη Ρωσία εντείνεται με γενναίους ανθρώπους να καταγγέλλουν τον πόλεμο και παρά τις μαζικές συλλήψεις και την καταστολή να βγαίνουν στο δρόμο σε 51 πόλεις, φωνάζοντας “όχι στον πόλεμο του Πούτιν”, “δεν είναι δικός μας ο πόλεμος”.
Ναι είμαστε με τους Ουκρανούς και με τους Ρώσους πολίτες, Αυτός ο πόλεμος δεν είναι μεταξύ δυο λαών, είναι ο πόλεμος του Πούτιν. Ελπίζουμε ο δικτάτορας να μην πατήσει και το κουμπί της απόλυτης τρέλας. Πέρα από την προσεκτική κλιμάκωση των οικονομικών μέτρων, ο υπόλοιπος κόσμος δεν μπορεί να αγνοήσει ότι η διαπραγμάτευση πρέπει να γίνει μεταξύ όλη της υπόλοιπης ανθρωπότητας και της Ρωσίας, για να μην οδηγηθεί η ανθρωπότητα από ένα δικτάτορα στην απόλυτη καταστροφή.
Ήδη έχουν βρει καταφύγιο σε άλλες χώρες πάνω από 400.000 πρόσφυγες από την Ουκρανία. .Οι εκτιμήσεις είναι ότι οι πρόσφυγες θα φτάσουν τα 7.000.000, γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι….Η ειρωνεία είναι ότι τώρα θα υποδεχτούν τους πρόσφυγες κυρίως οι χώρες οι κυβερνήσεις των οποίων αρνιόντουσαν μέχρι τώρα να δεχθούν πρόσφυγες. Οι Πολωνοί και Ρουμάνοι πολίτες υποδέχονται τους πρόσφυγες και τους παίρνουν στα σπίτια τους.
Ο κόσμος μας άλλαξε πολύ απότομα, και σε απρόβλεπτες κατευθύνσεις.
Δυο παράγοντες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο:
η εντεινόμενη αυταρχικότητα καθεστώτων όπως αυτό της Ρωσίας που μπορούσαν να κάνουν δουλειές με τη Δύση την ίδια στιγμή που παραβίαζαν σοβαρά τα ανθρώπινα δικαιώματα (δολοφονία πολιτικών αντιπάλων από τον Πούτιν, φυλακίσεις, πλήρης έλεγχος ΜΜΕ, διαπλοκή με ολιγάρχες)
η συνεχιζόμενη μεγάλη εξάρτησή μας από ορυκτά καύσιμα και μέταλλα και η κλιματική κρίση.
Ο Πούτιν ψεύδεται όταν μιλάει για κίνδυνο πυρηνικού πλήγματος της Ρωσίας από την Ουκρανία, αφού η χώρα παρέδωσε μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, τα 5000 πυρηνικά όπλα στη Ρωσία, ενώ η Δύση προφανώς δεν θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα πρώτη εναντίον της Ρωσίας. Είναι όμως πολύ επικίνδυνο ότι σκέφτεται και διατάσσει να τεθούν οι πυρηνικές δυνάμεις του σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να προκαλέσει υποψίες ότι αν στριμωχτεί μπορεί και να προκαλέσει – μικρής μόνο κλίμακας άραγε – πυρηνική επίθεση. Θα σταματούσε όμως εύκολα ένας πυρηνικός πόλεμος;
Ένας ασύμμετρος πόλεμος που διεξάγεται σε πολλά μέτωπα
Στον 21ο αιώνα δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι μέσα στην Ευρώπη ένας στρατός θα εισέβαλε για να καταχτήσει μια χώρα και να επιβάλλει τον απόλυτο έλεγχο που θα βασίζεται στην ισχύ της πολεμικής μηχανής. Κανείς δεν μπορεί να ξεχνά άλλες καταστάσεις που έχουν προηγηθεί και έχουν έντονα επικριθεί στο παρελθόν. Δεν μπορούμε όμως να σχετικοποιούμε τον συγκεκριμένο πόλεμο και να τον “αθωώνουμε” θεωρώντας ότι κι άλλοι πόλεμοι προκάλεσαν σημαντικές ζημιές. Κανένας άλλος πόλεμος δεν μπορούσε να ανατρέψει την παγκόσμια αρχιτεκτονική, που δεν ήταν προφανώς τέλεια αλλά διατηρούσε κάποιες ισορροπίες. Ο πόλεμος του Πούτιν μας γυρνάει σε όσα ίσχυαν τον 17ο – 18ο αιώνα, ποδοπατώντας κάθε έννοια (ακόμα και) δικαίου του πολέμου.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, διαπιστώνουμε ότι αυτός ο πόλεμος φέρνει πολλές εκπλήξεις. Είμαστε σε μια νέα εποχή….Οι Anonymous έχουν χακάρει όχι μόνο τις ψηφιακές υποδομές του υπουργεία πολέμου του Πούτιν αλλά και το σύστημα “πλοήγησης” της πολυτελούς θαλαμηγού που έχει.
Ο
#Putin διαθέτει ένα πολυτελές σκάφος $97 εκατομμυρίων με την ονομασία “Graceful”. Μια ομάδα χάκερ των Anonymous το Σάββατο 26/2/22 βρήκε έναν τρόπο να παρέμβει στα δεδομένα θαλάσσιας κυκλοφορίας (στο σύστημα AIS) και να αναγκάσει το σύστημα να δείχνει ότι το σκάφος του Πούτιν είχε συντριβεί στο “νησί των φιδιών” της Ουκρανίας. Μετά άλλαξαν τον προορισμό του γιοτ σε «κόλαση» (hell).
Ένας “πόλεμος” πληροφόρησης και παραπληροφόρησης διεξάγεται στα σόσιαλ μίντια, με τον Πούτιν να προσπαθεί να λογοκρίνει τις πληροφορίες, να μπλοκάρει την ενημέρωση των πολιτών, την συνεργασία και κινητοποίησή τους.
Είμαστε έτσι κι αλλιώς σε μια εντελώς διαφορετική εποχή, παλιές ερμηνείες δεν επαρκούν. Να για παράδειγμα η ασφάλεια δεν μετριέται πλέον μόνο με στρατιωτικούς όρους. Όλοι θεωρούσαν ότι η πολεμική μηχανή του Πούτιν θα έκανε περίπατο. Έλα όμως που δεν είναι έτσι η πραγματικότητα. Η ενημέρωση από μόνη της μπορεί να είναι μια εξαιρετική μορφή άμυνας. Φαίνεται ότι πολλοί Ρώσοι εγκαταλείπουν τα άρματα μάχης και τα φορτηγά και δηλώνουν ότι δεν ήξεραν που πήγαιναν και τι θα έκαναν. Οι Ρωσίδες μητέρες που έχουν οργανωθεί κατηγορούν την εξουσία ότι εξανάγκασε με τη βία και με παραπλανητικά στοιχεία τους νέους να πάνε στο μέτωπο. Και ζητάνε τα παιδιά τους να επιστρέψουν πίσω.
Η Ευρώπη για πρώτη φορά κινείται αποφασιστικά αλλά είναι αρκετά αργά.
Η ΕΕ μετακινείται προς μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική κοινής ασφάλειας. Είναι κάτι αναπόφευκτο μετά την τεράστια πρόκληση από τον πόλεμο του Πούτιν. Αυτή η αλλαγή πολιτικής πρέπει να γίνει με τρόπο που θα οδηγήσει σε ενδυνάμωση της:
– ευρωπαϊκής προληπτικής και ειρηνικής πολιτικής δύναμής της,
– κοινής πολιτικής ασφάλειας μέσα από την μέγιστη δυνατή μεταφορά της αμυντικής πολιτικής και ισχύος από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μια μεταφορά “πολιτικής ασφάλειας και άμυνας” από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να συμβάλλει (και) στη μείωση των στρατιωτικών εξοπλισμών συνολικά, εξοικονομώντας πόρους για κλιματικές και κοινωνικές πολιτικές σε κάθε κράτος μέλος. Αυτό με την προϋπόθεση όμως ότι η κοινή πολιτική άμυνας και ο ευρω-στρατός δεν οδηγούν απλώς σε προσθήκη νέων δαπανών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, επιπρόσθετα όσων δαπανάει κάθε κράτος μέλος για τον εθνικό στρατό του, αλλά σε συνολικό επανασχεδιασμό και περικοπές στους τομείς που υπάρχουν επικαλύψεις. Το όφελος για την κοινωνία θα ήταν εκατοντάδες δις ευρώ. Αν στόχος είναι ένας κοινός μηχανισμός άμυνας και ασφάλειας στην Ευρώπη, αυτός δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο σε στρατιωτικά μέσα αλλά να προωθεί την πρόληψη και αποφυγή συγκρούσεων.
Η ασφάλεια δεν είναι (μόνο) θέμα στρατιωτικής ισχύος
Η καλύτερη πολιτική άμυνας κι ασφάλειά μας είναι η ταχύτατη έξοδός μας από τα ορυκτά καύσιμα. Τώρα είναι η ώρα να επιταχυνθεί με δίκαιο και φιλικό στη φύση τρόπο η ενεργειακή μετάβαση ώστε να υποκατασταθεί από ηλιακά συστήματα κι άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το χειμώνα 2023 ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ενεργειακής κατανάλωσης που βασίζεται στο αέριο, ιδιαίτερα σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Αυτό θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη αυτονομία της ΕΕ και επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και επίτευξης κλιματικών στόχων με ολοκληρωμένο και δίκαιο τρόπο.
Οι ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τεκτονικές, πρέπει και η πολιτική να σταθεί στο ύψος των αναγκών της εποχής μας. Δεν υπάρχει πρόβλημα τεχνολογίας ή πόρων, πρόβλημα πολιτικής έχουμε.
Ο πόλεμος του Πούτιν έκανε πολλούς να υπενθυμίζουν ότι στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υποχρεώθηκαν ορισμένες χώρες να τροποποιήσουν γρήγορα την παραγωγική τους διαδικασία για να παράγουν ότι χρειάζονταν για τον πόλεμο. Μέσα στην πανδημία είδαμε επίσης τροποποιήσεις σε παραγωγικές μονάδες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες που δημιουργούσε η πανδημία. Γιατί λοιπόν να μην οργανώσουμε σε παραγωγικό, τεχνικό, πολιτικό επίπεδο μια γιγαντιαία μετακίνηση από το αέριο και το πετρέλαιο σε ανανεώσιμες πηγές, με κοινωνική δικαιοσύνη και οικολογικό σχεδιασμό;
Έξοδος πιο γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα
Πολλοί πολιτικοί συνεχίζουν να προτείνουν περισσότερο αέριο και περισσότερες υποδομές για αέριο, αν και η ενεργειακή κρίση είναι κρίση εξαιτίας της μεγάλης εξάρτησής μας από το αέριο. Η εγκατάσταση μέσα σε ένα χρόνο 1.000.000 ηλιακών στεγών και αντλιών θερμότητας, για παράδειγμα, θα άλλαζε τα ενεργειακά δεδομένα μιας χώρας. Προφανώς, θα έπρεπε να κινηθούμε γρήγορα και ευέλικτα, όπως απαιτεί η πολλαπλή κρίση που ζούμε: πόλεμος, κλιματική, οικολογική, κοινωνική και υγειονομική κρίση. Όμως παρόμοιες καταστάσεις σαν κι αυτές που ζούμε έχουν προκαλέσει αλλαγές που σε άλλες περιπτώσεις θα απαιτούσαν πάρα πολλά χρόνια.
Το business as usual δεν προσφέρει λύσεις, αντιθέτως έχει μεγάλο κόστος για την οικονομία και την κοινωνία. Μόνο τους τελευταίους μήνες πάνω από 1 τρις Ευρώ άλλαξαν τσέπη. έφυγαν από τις τσέπες καταναλωτών και τα δημόσια ταμεία για να καταλήξουν σε λίγες εταιρίες που επανήλθαν σε τεράστια κέρδη, σε βάρος των πολιτών και του κλίματος.
Καιρός να πάρουμε στα χέρια μας τις επιλογές που πρέπει να γίνουν.