Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ επισημαίνουμε την ανάγκη να ανοίξει επιτέλους η συζήτηση για το πώς θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ανεργία και η φτώχεια, τα 2 πιο μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας σήμερα. Λύσεις δεν πρόκειται να έρθουν με γενικολογίες περί «επιστροφής στην ανάπτυξη» και προσδοκία «επενδύσεων που θα γίνουν» από μεγάλες επιχειρήσεις.
Με 1.500.000 ανέργους και πάνω από 3.000.000 άτομα σε κατάσταση ή κίνδυνο φτώχειας μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και πολύ περισσότερο αν δεν αντιμετωπιστούν οι βαθιές αιτίες και τα διαρθρωτικά αίτια της ανεργίας και της φτώχειας. Για άλλη μια φορά το πολιτικό σύστημα προτιμάει στο σύνολό του να δημιουργεί ψευδαισθήσεις αντί να επεξεργάζεται ολοκληρωμένες στρατηγικές και να προωθεί συγκεκριμένες λύσεις.
Χωρίς την υλοποίηση σοβαρών πολιτικών για την απασχόληση και χωρίς αλλαγές σε κυρίαρχες αντιλήψεις, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας δεν πρόκειται να μειωθούν. Η στρατηγική για μια καινοτόμο κοινωνική πολιτική που θα μειώσει την ανεργία και τη φτώχεια πρέπει να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων αλλά και αυτών που είναι 50+ και την μακροχρόνια διάρκεια της παραμονής εκτός εργασίας των ανέργων, αλλά και την αβεβαιότητα απασχόλησης και την δυσκολία να ζουν αξιοπρεπώς που υπάρχει για όσους και όσες εργάζονται σήμερα. Η φτώχεια σήμερα στην Ελλάδα δεν είναι μόνο πρόβλημα όσων είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι ή άνεργοι αλλά και ενός μεγάλου τμήματος αυτών που εργάζονται.
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση δεν φαίνεται να έχουν κατανοήσει ότι οι παλιές συνταγές δεν δουλεύουν. Οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν στο παρελθόν από τις ελληνικές κυβερνήσεις αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές. Σήμερα είναι εντελώς ακατάλληλες. Δεν είναι δυνατόν να αναπαράγονται και να εφαρμόζονται ξανά άκριτα οι ίδιες αποτυχημένες πολιτικές απλώς με μικρές τροποποιήσεις τώρα.
Γι’ αυτό ακριβώς είναι αναγκαίες πρωτοβουλίες από τα κάτω, από τους ίδιους τους κοινωνικούς φορείς αλλά και τους ανέργους, μέσα από την αυτό-οργάνωσή τους, έτσι ώστε να διαμορφωθούν στρατηγικές, πολιτικές και πρακτικές που θα αντιμετωπίσουν πραγματικά την φτώχεια και την ανεργία παρεμβαίνοντας στα αίτια και στις συνθήκες που οδηγούν εκεί. Χρειάζονται, όμως, πολιτικές προσανατολισμένες προς λύσεις, όχι πολιτικές που απλώς αντιπολιτεύονται τις κυβερνητικές πολιτικές μόνο για ενίσχυση της κομματικής επιρροής.
ΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αναλυτικά για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας
Όχι νέες ψευδαισθήσεις για «ανάπτυξη» που θα φέρει «αυτομάτως» απασχόληση
Η «επιστροφή στην ανάπτυξη» προβάλλεται σχεδόν από όλους ως η πανάκεια για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας. Η αλήθεια είναι ότι μόνο ένα διαφορετικό παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο μπορεί να δημιουργήσει νέες, βιώσιμες και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας. Η επένδυση στην άκριτη επέκταση της κατανάλωσης, της δόμησης και του μαζικού τουρισμού είναι μέρος του προβλήματος, όχι η λύση του προβλήματος.
Η επιστροφή σε ένα μοντέλο που ευνοεί την υποβάθμιση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού συμφέροντος στο όνομα υποτίθεται της «ανάπτυξης» και των «επενδύσεων» (αντίληψη που υιοθετεί τώρα και η σημερινή κυβέρνηση), θα προσθέσει στο κοινωνικό και δημοσιονομικό χρέος πρόσθετα προβλήματα. Μπορεί να προσελκύσει παλιού τύπου επενδύσεις της «αρπαχτής», που δεν καλύπτουν ανάγκες της κοινωνίας και δεν εκπροσωπούν σύγχρονα μοντέλα οικονομικής δραστηριότητας αλλά αποκομίζουν κέρδη μόνο για τους «μετόχους». Πόσες θέσεις εργασίας μπορούν, αλήθεια, να δημιουργήσουν «μεγάλες επενδύσεις» σε τομείς που βασίζονται σε υποβάθμιση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών; Είναι απολύτως εξωπραγματικό να πιστεύει κάποιος ότι θα λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα επιστρέφοντας σε ένα ληστρικό μοντέλο.
Ποια στρατηγική προτείνουν οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Η λύση για την ανεργία και την φτώχεια είναι εκατοντάδες χιλιάδες επενδύσεις μικρών, μεσαίων και κοινωνικών επιχειρήσεων σε τομείς κοινωνικής, οικολογικής και παραγωγικής- τεχνολογικής καινοτομίας που θα καλύπτουν πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και θα ανταποκρίνονται σε σύγχρονες τάσεις κι εξελίξεις, μέσα σε ένα σταθερό πλαίσιο λογικών φορολογικών και οικονομικών κανόνων. Η επένδυση στην κοινωνική, οικολογική και τεχνολογική έρευνα, κίνητρα για προσέλκυση πράσινων και κοινωνικά καινοτόμων επενδύσεων, κυρίως η έμφαση στην οικονομία της γνώσης και της ποιοτικής πρωτογενούς παραγωγής και υψηλής απόδοσης οικολογικά προϊόντα και κοινωνικές/πράσινες υπηρεσίες πρέπει να αποτελούν τη βάση μιας στρατηγικής που συνδυάζει την αναζωογόνηση της οικονομίας (μέσω της αλλαγής της) και την δημιουργία άφθονων θέσεων εργασίας με νέα μοντέλα υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, κοινωνική συνοχή και οικολογική βιωσιμότητα. Αυτό όμως η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει δείχνει να καταλαβαίνει καν.
Οι πολιτικές μικρο-επιδομάτων δεν είναι λύση για την ανεργία
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ διαπιστώνουμε ότι και η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, δεν έχει – διαμορφωμένη μέσα από διάλογο – στρατηγική για την δημιουργία βιώσιμων, αξιοπρεπών, κοινωνικά χρήσιμων θέσεων εργασίας. Και η σημερινή κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, συνεχίζει να μπερδεύει την πολιτική για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την πολιτική που απλώς δίνει κάποια μικρο-επιδόματα σε ένα μικρό ποσοστό ανέργων για να τους ανακουφίσει προσωρινά. Χωρίς την δημιουργία βιώσιμων και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας αυτά τα επιδόματα συντηρούν τελικώς μακροχρόνια την ίδια τη φτώχεια και την ανεργία, δεν τις εξαλείφουν.
Ένα τέτοιο παράδειγμα μιας πολιτικής που δεν αντιμετωπίζει την ανεργία αλλά συντηρεί την παθητικότητα είναι η λεγόμενη κοινωφελής εργασία. Για 8 μήνες (αντί για 5 μήνες όπως προέβλεπαν τα προηγούμενα προγράμματα) άνεργοι θα “απασχοληθούν” σε ΟΤΑ και αυτό παρουσιάζεται ως λύση απέναντι στην ανεργία. Όμως, μια τέτοιου είδους πολιτική δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας έστω μεσοπρόθεσμα. Μπορεί ίσως να “καλύπτει” προσωρινά κάποια κενά σε ΟΤΑ (όχι πάντως με ιδιαίτερη επιτυχία στις περισσότερες περιπτώσεις), αλλά – σε κάθε περίπτωση – ελάχιστα βοηθάει τους ανέργους να αποκτήσουν προσόντα και κυρίως να δημιουργήσουν ευκαιρίες για νέες οικονομικές δραστηριότητες και νέες θέσεις εργασίας. Μπορεί να “ξεγελάει” τα ποσοστά ανεργίας που καταγράψουν οι υπηρεσίες αλλά δεν είναι πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας. Παράλληλα, έχει παράπλευρες επιπτώσεις: η αυτοδιοίκηση συνηθίζει στα μπαλώματα αντί να προσπαθεί η ίδια αλλά και να διεκδικεί από την κεντρική διοίκηση ουσιαστικές αλλαγές για να βελτιώσει τις επιδόσεις της και να καλύψει πραγματικά τα κενά της. Οι άνεργοι συνηθίζουν σε παρόμοιες πρακτικές ανακούφισης και ψάχνουν συνεχώς για παρόμοιες «ευκαιρίες», αντί να επιδιώκουν βιώσιμες θέσεις εργασίας. Οι δε βουλευτές διαγκωνίζονται στο ποιος θα πιέσει την κυβέρνηση για να μπει και ο “δικό μας δήμος” στο πρόγραμμα!
Υπάρχει ο κίνδυνος το μεγαλύτερο ποσοστό των πόρων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για την περίοδο 2014-2020 να κατευθυνθεί πάλι σε αναποτελεσματικές πολιτικές που δοκιμάστηκαν τα προηγούμενα χρόνια και δεν έλυσαν το πρόβλημα της ανεργίας.
Αλλαγή στο μοντέλο της πολιτικής για αντιμετώπιση της ανεργίας
Την ίδια στιγμή, άνθρωποι με ικανότητες που μπορούν να δώσουν ώθηση σε νέους καινοτόμους τομείς δεν έχουν πρόσβαση σε πόρους για να ξεκινήσουν μια νέα δραστηριότητα. Έτσι είτε μένουν στην ανεργία είτε ετεροαπασχολούνται είτε – πολλοί από αυτούς – φεύγουν στο εξωτερικό.
Τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να διατεθούν στοχευμένα ώστε οι ίδιοι οι άνεργοι να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες σε νέους τομείς ή να συμβάλλουν στην επέκταση δραστηριοτήτων υπαρχουσών μικρομεσαίων ή κοινωνικών επιχειρήσεων και να έχουν έτσι αποτέλεσμα στην προσπάθειά τους για αξιοπρεπή και βιώσιμη απασχόληση.