Του Νίκου Χρυσόγελου
πρώην ευρωβουλευτή
Μέλος του Συμβουλίου των Πράσινων
Ερώτημα: Θα αποφασίζουν οι πολιτικοί για πότε θα εγκρίνουν οι επιστήμονες τα (νέα) εμβόλια;
Τι πρωτοβουλία είναι αυτή τώρα του Μητσοτάκη “
για επίσπευση των διαδικασιών έγκρισης των εμβολίων“; Γιατί δεν ανοίγουν τον διάλογο καλύτερα για το τι μοντέλο συστήματος υγείας ΟΦΕΙΛΟΥΝ να οργανώσουν εκ βάθρων αντί να μπλέκουν σε θέματα που δεν είναι της αρμοδιότητάς τους;
Γύρω από τα εμβόλια υπάρχουν ήδη κινήσεις από πολιτικούς που αποσκοπούν σε επικοινωνιακή εκμετάλλευση αλλά δημιουργούν κάποια πολύ σοβαρά προβλήματα.
Τα εμβόλια είναι μια λύση στην πανδημία. ΔΕΝ θα είναι, όμως, πανάκεια και δεν θα μπορέσουν να έχουν εμβολιαστεί οι αριθμοί που οι πολιτικοί ανακοινώνουν. Άλλο ο σχεδιασμός επί χάρτου και άλλο η παραγωγή, διανομή, αποθήκευση εμβολίων και η πραγματοποίηση των εμβολιασμών στην πράξη. Πολιτικοί και ΜΜΕ δημιουργούν λάθος προσδοκίες στον κόσμο. Στο τέλος ο κόσμος κουράζεται και εξαντλείται. Αλήθεια χρειάζεται και ολοκληρωμένη προσέγγιση.
Ποιοι θα πρέπει να προηγηθούν στον εμβολιασμό; Όσοι έχουν πραγματικά ανάγκη. Φαίνεται ότι οι πιο ηλικιωμένοι συμμετέχουν στον εμβολιασμό στις πόλεις σε ποσοστό 95%. Σε πολλά νησιά και ορεινές περιοχές θα αργήσουν. Το 80% των υγειονομικών σε νοσοκομεία έχουν, επίσης, εμβολιαστεί. Θα ακολουθήσει ένας μεγάλος αριθμός εμβολιασμών τους επόμενους μήνες. Αλλά δεν θα φτάσουμε να έχει εμβολιαστεί το 70% του πληθυσμού (δύο φορές όπως απαιτούν τα mRNA εμβόλια) μέχρι τον Ιούνιο. Ούτε θα έχουμε μαζικό τουρισμό το καλοκαίρι.
Είναι σωστή η ιεράρχηση προτεραιοτήτων στους εμβολιασμούς; Πιθανόν πρέπει να επαναπροσδιοριστούν και οι προτεραιότητες για εμβολιασμό, να μην καθορίζονται μόνο στη βάση της ηλικίας αλλά και με βάση άλλες παραμέτρους. Σε κάποιο βαθμό έγινε μια κάποια διαφοροποιημένη ιεράρχηση (υγειονομικοί, άτομα σε οίκους ευγηρίας εμβολιάστηκαν πρώτοι). Αλλά φτάνει αυτό ή πρέπει να υπάρξουν και άλλα κριτήρια, να ενσωματωθούν κοινωνικά χαρακτηριστικά και να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα από άλλες χώρες που έχουν προχωρήσει πιο γρήγορα σε εμβολιασμούς; Μήπως πρέπει να προηγούνται ανεξαρτήτως ηλικίας και αυτοί πχ που έχουν υποκείμενα νοσήματα, εργαζόμενοι που μπορούν να μεταφέρουν τον ιό σε ευάλωτες ομάδες, εκπαιδευτικοί, ρομά και άτομα από φτωχικές γειτονιές που συγκατοικούν πολλοί μαζί και γίνονται υπερ-πολλαπλασιαστές της νόσου, φυλακισμένοι, πρόσφυγες σε καμπ κ.ά.); Πάντως οι αποφάσεις για το ποιοι προηγούνται στον εμβολιασμό πρέπει να βασίζονται σε (δι)επιστημονικά κριτήρια.
Πολλά σκάνδαλα (και στην Ελλάδα) ξέσπασαν στην προσπάθεια “παράκαμψης” της σειράς, χωρίς αυτό να τεκμηριώνεται για λόγους υγείας. Παραιτήθηκαν μέχρι και υπουργοί (πχ Ισπανία), ενώ η χώρα μας γελοιοποιήθηκε “μέχρι να παρέμβει ο Μητσοτάκης” (δεν το ήξερε δηλαδή;). Δεν απαντήθηκε πάντως το ερώτημα ποιος αποφάσισε τους εμβολιασμούς των κυβερνητικών κατά προτεραιότητα!
Αν και σχετικά ικανοποιητικά τα επίπεδα εμβολιασμού στη χώρα μας σε αυτή τη φάση, τα νούμερα είναι ακόμα μικρά και έτσι είναι εφικτή η καλή διαχείρισή τους. Ανακοινώνονται, όμως, νούμερα και χρόνοι για τον εμβολιασμό του γενικότερου πληθυσμοί που είναι εξωπραγματικά – ήταν δηλαδή εξωπραγματικά από την αρχή. Αντί να ειπωθούν αλήθειες πετάγονται από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση πυροτεχνήματα που παραπληροφορούν. Πριν τον Σεπτέμβριο είναι απίθανο να φτάσουμε σε “ανοσία της κοινότητας” με εμβολιασμό του 70% του πληθυσμού. Πιο ρεαλιστικό είναι να έχει εμβολιαστεί το 35-40% του πληθυσμού. Επομένως και οι προτεραιότητες στους εμβολιασμούς πρέπει να είναι πιο ξεκάθαρες.
Και μετά, από Οκτώβρη (;) θα πρέπει να αρχίσουν νέοι εμβολιασμοί για όσους είχαν εμβολιαστεί πρώτοι, αφού δεν ξέρουμε πόσο διαρκεί η ανοσία και τα αντισώματα ή τι θα γίνει με τα νέα στελέχη του ιού. Το πιο πιθανόν είναι να πρέπει να προετοιμαζόμαστε για εμβολιασμούς κάθε χρόνο.
Είναι, επίσης, απαραίτητο ότι θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε και για άλλες παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν ασφαλείς συνθήκες για κάποιου είδους συνύπαρξη με τον SARS-COV-2 αφού είναι παραπλανητική η “υπόσχεση” ότι θα ξεμπερδέψουμε από αυτόν γρήγορα και δεν θα υπάρχει ιός μετά τον πρώτο εμβολιασμό. Θα πρέπει, επίσης, να λάβουμε επίσης υπόψη ότι εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν θα έχουν καν πρόσβαση στην πρώτη φάση εμβολιασμού. Άρα ο ιός είναι αδύνατο να εξαφανιστεί άμεσα.
Θεραπευτικές αγωγές παράλληλα με τον εμβολιασμό: Σωστά έχει ενισχυθεί η έρευνα για το εμβόλιο. Όμως παράλληλα πρέπει να δοθεί εξίσου σοβαρή έμφαση στις θεραπευτικές αγωγές το γρηγορότερο, αποτελεσματικές θεραπευτικές αγωγές, κυρίως για όσους έχουν πολύ πιο σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους από την έκθεση στον ιό. Ακόμα και αν αυτό το ποσοστό σοβαρής ασθένειας ελπίζουμε να μειωθεί αρκετά με τους εμβολιασμούς.
Εμβόλια, φάρμακα, σύστημα υγείας: Είναι φανερό ότι πολλές αποφάσεις καθορίζονται από την κατάσταση του συστήματος υγείας. Αλλά σύστημα υγείας δεν σημαίνει πόσες ΜΕΘ υπάρχουν, έστω εξοπλισμένες και στελεχωμένες ΜΕΘ. Το σημερινό σύστημα περίθαλψης πρέπει να αναδιοργανωθεί εκ βάθρων, και δεν πρέπει να ξεκινάει από το επίπεδο των ΜΕΘ ή να μένει μόνο εκεί, αλλά από την πρωτοβάθμια φροντίδα και την ιατρική και φαρμακευτική υποστήριξη ήδη εκτός νοσοκομείου, ώστε να μην χρειάζεται να μπαίνουν πολλοί στις ΜΕΘ ή να πεθαίνουν ασθενείς πριν καν φτάσουν σε ΜΕΘ.
Ποιος αποφασίζει και πώς θα εγκρίνονται τα εμβόλια; Μία από τις πιο άστοχες κινήσεις του πρωθυπουργού είναι η “πίεση να εγκριθούν πιο γρήγορα τα εμβόλια και να ξεπεραστεί η γραφειοκρατία”. Αν κατηγορεί τον Α. Τσίπρα για λαϊκισμό στο θέμα της “πατέντας και παραγωγής εμβολίων άμεσα και πιο γρήγορα από τη χώρα μας”, είναι εξίσου ανεύθυνο να “κηρύσσει αγώνα για επιτάχυνση της έγκρισης εμβολίων”
Είναι γνωστό ότι κάποιοι πολιτικοί πίεζαν και πιέζουν για επιτάχυνση διαδικασιών έγκρισης και εμβολιασμού θεωρώντας ότι είναι η “γραφειοκρατία” που δεν επιτρέπει την αυτόματη έγκριση των εμβολίων μόλις το ζητήσουν οι εταιρίες. Αντιθέτως, με την επικοινωνιακή κινητικότητα των πολιτικών (πρωθυπουργός, αρχηγός αξιωματικής αντιπολίτευσης) η έγκριση ή η παραχώρηση προσωρινής έγκρισης από κατάλληλα όργανα (πρώτα ο ΕΟΦ γνωμάτευση και μετά η Κομισιόν έγκριση ) πρέπει να γίνεται – έστω και σε συνθήκες υγειονομικής κρίσης – με βάση την γνωμοδότηση των επιστημονικών οργάνων, αφού δηλαδή δώσουν πρώτα θετική γνωμάτευση οι επιστημονικές επιτροπές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι αδύνατο να το κάνουν εθνικές επιτροπές (δεν έχουν τα δεδομένα και το ανθρώπινο δυναμικό) και δεν επιτρέπεται να το κάνουν οι ευρωπαϊκές επιστημονικές επιτροπές παραβιάζοντας κανόνες ασφάλειας.
Ευτυχώς η τεχνολογία και η επιστήμη έδωσαν την δυνατότητα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες όχι λόγω “πολιτικών παρεμβάσεων” αλλά στη βάση της σύντμησης του αναγκαίου χρόνου από το ένα βήμα στο άλλο και της συνεχούς αξιολόγησης των στοιχείων σε όλη την διάρκεια των δοκιμών από τις αρμόδιες ελεγκτικές επιτροπές – υπάρχει δηλαδή συνεχής αξιολόγηση, δεν ξεκινάει αυτή με την ολοκλήρωση της διαδικασίας δοκιμών. Υπήρχε από το επιστημονικό συμβουλευτικό σώμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων η δυνατότητα να ζητάει επιπλέον στοιχεία ή αλλαγές στο δείγμα κλπ.
Τι ΝΟΗΜΑ έχει λοιπόν να βγαίνει ο πρωθυπουργός και να ζητάει ΕΠΙΣΠΕΥΣΗ των διαδικασιών για έγκριση των εμβολίων; Πχ η AstraZeneca κατέθεσε την αίτηση πριν από λίγες μέρες και το ειδικό συμβουλευτικό σώμα θα συνεδριάσει στις 29/1. Τι ζητάει ο πρωθυπουργός, να αποφασίζουν οι πολιτικοί για το αν εγκρίνεται και πότε ένα εμβόλιο;
Από την άλλη ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης προτείνει πράγματα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ας πούμε ότι έδιναν οι εταιρίες την πατέντα, πιστεύει πραγματικά ότι θα στήνονταν μέσα σε λίγες μέρες παραγωγικές μονάδες για να παράγουν ΑΜΕΣΑ εμβόλια και να επιταχυνθεί η διαδικασία; Τι νομίζουν ότι είναι η παραγωγή των εμβολίων;
Απορώ, ποιοι τους συμβουλεύουν να πετάνε τέτοιες ατεκμηρίωτες προτάσεις για επικοινωνιακούς λόγους; Δεν σκέφτονται ότι αυτό κάνει κακό στην κοινωνία;