Του Τάσου Κρομμύδα
Κάποια δεδομένα, κάποιες σκόρπιες σκέψεις για τον 1 χρόνο πολέμου στην Ουκρανία
1. Κυριολεκτικά κοσμοϊστορικό γεγονός
Για πρώτη φορά από τον ΒΠΠ έχουμε στην Ευρώπη μεγάλης κλίμακας πόλεμο με σκοπό την κατάληψη εδαφών.
Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και σακατεμένοι, ίσως ο μεγαλύτερος εκτοπισμός πληθυσμού στην ιστορία (14 εκατομμύρια), δεκάδες χωριά και πόλεις ισοπεδωμένες.
Τεκμηριωμένα βασανιστήρια και εκτελέσεις από τακτικό στρατό, όχι ατάκτους. Προσθέτοντας και τις αποδεδειγμένες αναγκαστικές εκτοπίσεις-υιοθεσίες πολλών χιλιάδων παιδιών, καθώς και την κυρίαρχη φρασεολογία στη Ρωσία για εξαφάνιση της ταυτότητας και υπόστασης της Ουκρανίας, η κατηγορία τέλεσης γενοκτονίας έχει τουλάχιστον νομική βάση.
2. Πόλεμος και «αιτίες»
Ζούμε κάτι που δεν έχει ούτε χωράει αποχρώσεις: ένα κράτος (και μάλιστα αυταρχικό) επιτίθεται με πρωτοφανή βία σε ένα άλλο κράτος με σκοπό να το καθυποτάξει και να το λεηλατήσει.
Η αιτιολόγηση από την ίδια τη Ρωσία για όλη αυτή την καταστροφή περιλαμβάνει ρητά (βλ, διαγγέλματα, ομιλίες και το περίφημο άρθρο του Πούτιν) την αφήγηση ενός imperium: τεχνητά σύνορα-κράτη-λαοί, «Ρωσικά εδάφη γνωστά ως Ουκρανία», αποκατάσταση του μεγαλείου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Όλα αυτά θα ίσχυαν και ισχύουν ανεξάρτητα από την ύπαρξη άλλων παράλληλων πιθανών «αιτιών» του πολέμου.
3. Ναι αλλά η περικύκλωση της Δύσης…
Στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου στη Γερμανία υπήρχαν 5 χιλιάδες τεθωρακισμένα μάχης των ΗΠΑ και 7 χιλιάδες της Δ. Γερμανίας. Σήμερα υπάρχουν κάπου 250 Γερμανικά. Οι 5 μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, έχουν μαζί λιγότερα τεθωρακισμένα μάχης από όσα η Ελλάδα, σχεδόν το 1/5 όσων είχε η Ρωσία.
Στην Ουκρανία η χρήση βλημάτων πυροβολικού από τους εμπόλεμους φτάνει μέχρι και τις 30.000 την ημέρα. Οι ΗΠΑ επενδύουν 2 δις$ σε αναβαθμίσεις εργοστασίων προκειμένου στα τέλη του 2024 να καταφέρουν την παραγωγή 90Κ βλημάτων *το μήνα*.
Η «Δύση», όλο και περισσότερο τα τελευταία 30 χρόνια, έχει εγκαταλείψει το σενάριο μεγα-πολέμου στη στεριά και αφιερώνεται στη βαλλιστική-αεροπορική υπεροχή. Για αυτό άλλωστε και έχει αποσύρει πρακτικά το σύνολο των τακτικών πυρηνικών της όπλων ενώ η Ρωσία το έχει διατηρήσει.
Στην περίφημη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008, ο Μπους αναφέρθηκε στην προοπτική εισόδου της Ουκρανίας, όμως οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ουσιαστικά έβαλαν πάγο στην προοπτική. Σε καμία Σύνοδο τα επόμενα 5 χρόνια δεν ξανατέθηκε καν το θέμα, παρά μόνο το 2014 μετά την πρώτη εισβολή της Ρωσίας. Καμία δημοσκόπηση δεν είχε βρει ανάμεσα στους Ουκρανούς πολίτες συμφωνία στην ένταξη στο ΝΑΤΟ μεγαλύτερη από 20%, παρά μόνο εύλογα μετά το 2014 οπότε και η κατάσταση αντιστράφηκε.
Και όχι μόνο το ΝΑΤΟ δεν ασχολήθηκε με την Ουκρανία, ακόμα και μετά τον πρώτο πόλεμο του 2014 ουσιαστικά την άφησε στην τύχη της.
Κανένας Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν επισκέφτηκε την Ουκρανία από το 2008. Ο Τραμπ επέβαλε εμπάργκο στην πώληση όπλων στην Ουκρανία και άφησε κενή τη θέση του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ουκρανία για 2 χρόνια.
Η εμπόλεμη Ουκρανία την περίοδο 2015-2021 δαπανούσε για το στρατό της αναλογικά λιγότερα από όσο η Ελλάδα. Η Δύση δεν της παρείχε ουσιαστικά κανένα όπλο. Την 7ετία 2015-2021, η Ουκρανία εισήγαγε όπλα αξίας μόλις 0,18 δις με πρώτη εξαγωγέα την Τσεχία. (Για σύγκριση οι παροχές όπλων το τελευταίο έτος υπολογίζονται σε τουλάχιστον 50 δις$).
Την επέκταση του ΝΑΤΟ το 2004 στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Βαλτικής, η Ρωσία ουσιαστικά την αποδέχτηκε με την προϋπόθεση της μη εγκατάστασης ΝΑΤΟϊκών όπλων ή δυνάμεων σε αυτές. Τη δέσμευση αυτή την τήρησε το ΝΑΤΟ και μόνο μετά την εισβολή του 2014 αποφάσισε την εγκατάσταση …4 χιλιάδων στρατιωτών από το 2017 στις 3 χώρες και στην Πολωνία.
Γενικότερα, αν κάτι χαρακτηρίζει τη στάση της Δύση απέναντι στη Ρωσία τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό μάλλον είναι ο κατευνασμός παρά η περικύκλωση. Και δεν είναι μόνο οι αγκαλιές για το Ρωσικό αέριο.
Η Δύση δεν είχε ουσιαστικά καμία αντίδραση όταν η Ρωσία:
– το 2006 χρησιμοποίησε ραδιενεργό όπλο στο Λονδίνο για να σκοτώσει τον αντιφρονούντα Litvinenko
– το 2008 εισέβαλε στη Γεωργία
– το 2014 εισέβαλε στην Ουκρανία
– το 2015 άρχισε βομβαρδισμούς στη Συρία εναντίον ανταρτών και αμάχων
– το 2016 επηρέασε κρίσιμες εκλογές στο ΗΒ και τις ΗΠΑ
– το 2018 χρησιμοποίησε χημικό όπλο στο Λονδίνο για τον αντιφρονούντα Skripal και την κόρη του
– για χρόνια χρηματοδοτεί ακροδεξιά κόμματα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης
4. Τα πυρηνικά
Είναι όντως συγκλονιστική η εισαγωγή στην επικαιρότητα της πιθανότητας -έστω- χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων.
Το ουσιαστικό ερώτημα είναι το κατά πόσον αυτό το ρίσκο επηρεάζει την υποστήριξη στην Ουκρανία.
Το να μην σηκώσει η διεθνής κοινότητα το γάντι θα έστελνε ένα ιστορικό μήνυμα σε κάθε απολυταρχικό καθεστώς, καθώς και σε κάθε κράτος που νιώθει απειλούμενο, για το πόσο ανεξέλεγκτα μπορεί να κινείται ένα κράτος με πυρηνικά, εγκαινιάζοντας έτσι μια νέα πυρηνική κούρσα και εποχή.
Πολύ περισσότερο με δεδομένη την καταστροφή που υφίσταται μια χώρα που είχε πυρηνικά όπλα και συμφώνησε να τα παραδώσει (με ρητό μάλιστα αντάλλαγμα την εγγύηση της ακεραιότητάς της – BTW ΗΠΑ και ΗΒ ήταν εγγυήτριες Δυνάμεις της Συμφωνίας)
Ο μοναδικός λοιπόν τρόπος αποτροπής ΚΑΙ της χρήσης ΚΑΙ της διάδοσής πυρηνικών όπλων είναι ένα έγκαιρο ξεκάθαρο μήνυμα προς το Κρεμλίνο πως σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών όπλων η απάντηση της διεθνούς κοινότητας θα είναι τέτοια που θα επιφέρει στη Ρωσία σαφώς μεγαλύτερα κόστη από τα τυχόν οφέλη που αυτή μπορεί να περιμένει από τη χρήση τους.
Κλείνοντας:
Ζούμε καταστάσεις ακριβώς για τις οποίες φωνάζαμε «Ποτέ ξανά» δεκαετίες τώρα.
Χάσαμε. Το «ξανά» το ζούμε, οι Ουκρανοί αδιανόητα περισσότερο.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποκαταστήσουμε στην πράξη και να εξασφαλίσουμε το «Ποτέ ξανά»;
Αυτή η απόπειρα καθυπόταξης και λεηλασίας ενός κράτους και παραβίασης κάθε έννοιας Διεθνούς Δικαίου δεν μπορεί παρά να ηττηθεί ολοκληρωτικά, αναγκαστικά στρατιωτικά.
ΥΓ – Trivia:
α. Το Κίεβο είναι πιο κοντά στο Στρασβούργο από όσο η Αθήνα ή η Λισαβώνα. Πύραυλοι πέφτουν στα 600 χλμ από τη Βιέννη.
β. Οι νεκροί άμαχοι στο Ντονμπάς στην Αν. Ουκρανία μειώνονταν κατά τουλάχιστον 33% κάθε χρόνο: 162 το 2018, 105 το 2019, 70 το 2020, 44 το 2021
γ. Η ΕΣΣΔ ενίσχυσε το Β. Βιετνάμ με 200 μαχητικά αεροσκάφη, 2 χιλιάδες τεθωρακισμένα, χίλια πυροβόλα, χιλιάδες «στρατιωτικούς συμβούλους»
Слава Україні!