της Τόνιας Παντελαίου
Νομίζαμε, οι αφελείς, πως τουλάχιστον τα προγράμματα σπουδών στα ελληνικά δημόσια σχολεία, αποτελούν αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και των άλλων (κοσμικών) οργάνων του κράτους. Θεωρούσαμε πως η πρωινή προσευχή, ο αγιασμός στην έναρξη του έτους, οι ποικίλοι εκκλησιασμοί και κυρίως οι περίπου 600 διδακτικές ώρες που αφιερώνονται στη διδασκαλία των θρησκευτικών στα 12 χρόνια των σπουδών του μαθητή από το Δημοτικό ως και το Λύκειο, ήταν αρκετά για να καλύπτουν την ρητά εκφρασμένη στο Σύνταγμα μας ανάγκη για “ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης”.
Όμως το ΣτΕ μας έδειξε ξεκάθαρα πως κάνουμε λάθος. Δεν φτάνουν αυτά. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο διδάσκονται τα θρησκευτικά, εμπίπτει επίσης στην αρμοδιότητα των ιεραρχών μας και σύμφωνα με αυτή, οφείλει να περιλαμβάνει αναλυτική διδασκαλία του δόγματος της Αγίας Τριάδας (ναι, ναι, αυτό το δόγμα που είναι εξαιρετικά δυσπρόσιτο παρόλη την αγιότητά του ακόμα και σε ενήλικες, οφείλει να γίνεται κτήμα των 11χρονων μαθητών!) καθώς και μια σαφή και πειστική ενδοβολή του (αδιάψευστου, άλλωστε) γεγονότος ότι ο Ιησούς είναι ο Σωτήρας του Κόσμου.
«Η εισαγόμενη με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι ικανή να παρέμβει στον ευαίσθητο ψυχικό κόσμο των μαθητών που δεν διαθέτουν την κριτική αντίληψη των ενηλίκων και να τους εκτρέψει από την Ορθόδοξη Χριστιανική συνείδηση» δηλώνει μεταξύ άλλων η απόφαση του ΣτΕ. Που σημαίνει ότι λαμβάνει υπόψη του το γεγονός της «έλλειψης κριτικής αντίληψης» στους μαθητές των οκτώ έως δέκα ετών, αλλά αυτό φαίνεται να είναι εμπόδιο μόνο προς την μια κατεύθυνση όχι προς την αντίθετή της. Οι μαθητές δεν διαθέτουν αρκετή κριτική αντίληψη για να αντισταθούν στις παρεκτροπές που επιβάλλει η νέα διδακτική προσέγγιση, διαθέτουν όμως τόση όση είναι απαραίτητη για να συλλάβουν την έννοια της Αγίας Τριάδας καθώς και εκείνη της (πνευματικής, βέβαια) Σωτηρίας του Κόσμου. Ή όχι;
Ο Ν. Φίλης είχε πει κάποια στιγμή ότι το σχολείο οφείλει να φτιάχνει «πολίτες και όχι πιστούς». Όμως οι διδακτικές ώρες που διατίθενται για την διδασκαλία της Κοινωνικής και Πολιτικής αγωγής δεν είναι ούτε το ένα τέταρτο των διδακτικών ωρών που διατίθενται για τα Θρησκευτικά. Και, καθόλου τυχαία, στην αντίληψη του μέσου πολίτη -τελειόφοιτου του ελληνικού σχολείου-, η ιδέα ενός Σωτήρα που θα μας απαλλάξει από τα δεινά μας φαίνεται να είναι πολύ πιο πρόχειρη και εύχρηστη από την ιδέα της πολιτικής ευθύνης και συμμετοχής του στα κοινά.
Η απόφαση του ΣτΕ στο σκεπτικό της περιλαμβάνει την υπενθύμιση ότι το ίδιο το Ελληνικό Σύνταγμα δηλώνει στην πρώτη – πρώτη του αράδα ότι συντάσσεται «στο Όνομα της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδας.» Και έτσι βέβαια είναι: Σε αντίθεση με όλα τα Ευρωπαϊκά συντάγματα που συντάσσονται στον όνομα του «Λαού». Αλλά, ενώ την Αγία Τριάδα και το Ομοούσιον της δεν είναι στο χέρι κανενός πιστού να την αλλάξει, τα συντάγματα των δημοκρατικών χωρών, μπορούν να αλλάζουν. Μήπως είναι καιρός να το δούμε;.