Άρθρο του Νίκου Χρυσόγελου
Μια από τις δραματικές υποθέσεις της Κυπριακής τραγωδίας έχει μπει στην τελική της φάση, είναι ο εντοπισμός της ατράκτου του ΝΟΡΑΤΛΑΣ 4 που κατέπεσε κατά λάθος από κυπριακά πυρά, στις 22/7/1974. Το ΝΟΡΑΤΛΑΣ 4 ήταν ένα από τα 15 αεροσκάφη τα οποία μετέφεραν καταδρομείς από την Ελλάδα. Από τα αεροσκάφη αυτά 3 δεν επιστρέψανε ποτέ στην Ελλάδα, ενώ ένα έχασε τον προσανατολισμό της και πήγε στη Ρόδο.
Η εγκληματική συμπεριφορά της χούντας και το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου είχαν ανοίξει τον δρόμο πρώτα για εκτελέσεις ελλήνων και ελληνοκυπρίων και μετά για την τουρκική εισβολή.
Οι εργασίες εντοπισμού των νεκρών και των υπολειμμάτων της ατράκτου ξεκίνησαν στις 17/7/2015 με στόχο να εντοπίσουν και να ταυτοποιήσουν τα λείψανα 19 ατόμων – σε σύνολο 32 – που βρίσκονταν στο αεροσκάφος. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η άτρακτος μαζί με κάποιους από τους σκοτωμένους καταδρομείς θάφτηκαν κάτω από μεγάλη ποσότητα χώματος και στη θέση αυτή δημιουργήθηκε ο Τύμβος της Μακεδονίτισσας.
«Οι ερευνητές βρίσκονται πολύ κοντά στον εντοπισμό της ατράκτου του ΝΟΡΑΤΛΑΣ», δήλωσε πρόσφατα ο κύπριος Επίτροπος για Ανθρωπιστικά Θέματα Φώτης Φωτίου, ενώ ενημέρωσε ότι «καθημερινά εντοπίζονται μικρά και μεγάλα συντρίμμια του αεροσκάφους. Στόχος», πρόσθεσε, «είναι να δοθεί έστω και την υστάτη λίγη ικανοποίηση στους συγγενείς των αγνοουμένων».
Στις 26/7/1999, δημοσιεύθηκε στην κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης», η κατάθεση που είχε δοθεί στις αρχές για την διερεύνηση των νεκρών κι αγνοουμένων του Σάββα Ποκ. που ισχυρίζονταν ότι ήταν ο ιδιοκτήτης και χειριστής του εκσκαφέα που ανέλαβε την επιχωμάτωση της ατράκτου και των θυμάτων:
«Κατά το έτος 1974, είχα δικό μου εκσκαφέα. Όταν έγινε η εισβολή, με έκαμαν επίταξη με τον δικό μου εκσκαφέα. Την Τρίτη ημέρα της εισβολής, τον Ιούλιο του 1974, με κάλεσαν στην αστυνομία και πήγα με τον εκσκαφέα μου. Εκεί στην αστυνομία Δευτεράς είχε και έναν Ελλαδίτη αξιωματικό και με διέταξε να πάω στο κέντρο Μακεδονίτισσα.
Αφού σταμάτησα τον εκσκαφέα μου, μπήκα μέσα στο κέντρο. Εκεί είχε τρεις Έλληνες αξιωματικούς, ενώ ήμαστε μέσα στο κέντρο, ήλθε ένα αυτοκίνητο φορτηγό, νομίζω μάρκας Dodge. Ήξερα τον σιοφέρη του φορτηγού, γιατί δουλεύκαμε μαζί στον Παρασκετυαΐδη. Δεν ξέρω όμως το όνομά του. Άμα ήρτε το φορτηγό βγήκα μαζί με τους τρεις αξιωματικούς, που δεν ήξερα τα ονόματά τους.
Εκεί κάτω από τους πεύκους είδα νεκρούς στρατιώτες. Τους έβαζαν στις πατανίες (σημ. κουβέρτες) και τους φόρτωναν στο φορτηγό. Απ΄ ό,τι θυμούμαι από το μέρος αυτό μάζεψαν 8 στρατιώτες και έλεγαν ότι ήταν Ελλαδίτες που ήταν μέσα στο αεροπλάνο.
Αφού μάζεψαν τους νεκρούς αυτούς, ο Ελλαδίτης αξιωματικός μου είπε να τον ακολουθήσω με τον εκσκαφέα μου. Αυτός προχώρησε και πήγε εκεί σε μια λαξιά, που τώρα είναι ο Τύμβος της Μακεδονίτισσας. Άμα πήγα εκεί είδα ένα αεροπλάνο καμένο και οι μηχανές του ήταν δυο πεταξούμενες, η μια πιο μακριά. Εκεί ο αξιωματικός αυτός μου είπε να θάψω τις μηχανές και το αεροπλάνο για να μην φαίνεται τίποτε.
Έξω από το αεροπλάνο θυμούμαι ότι είδα 8 στρατιώτες που ήταν μισοκαμένοι. Αυτούς τους έβαλαν σε φορτηγό αυτοκίνητο και το φορτηγό έφυγε. Εγώ άνοιξα δυο λάκκους και έβαλα στον καθέναν από μια μηχανή. Στη συνέχεια άρχισα για να θάψω το αεροπλάνο εκούντουν (σημ. έσπρωχνα) χώμα με τη χούφτα του εκσκαφέα μου για να κάμω πάγκο για να βγω πάνω στην καμπίνα του αεροπλάνου. Άμα βγήκα στην καμπίνα, την άνοιξα και μέσα είδα πέντε νεκρούς που ήταν κρουσμένοι (σημ. καμένοι) και δεν αναγνωρίζονταν.
Εγώ τότε άρχισα και έβαζα χώμα για να σκεπαστεί το αεροπλάνο, να μην φαίνεται. Το χώμα άρχισα και το έβαλλα μέσα στην καμπίνα του αεροπλάνου. Οι πέντε νεκροί που ήταν μέσα στην καμπίνα σκεπάστηκαν από το χώμα. Τους νεκρούς δεν τους πιάσαμε γιατί δεν μπορούσαμε όπως ήταν μέσα στην καμπίνα. Σαν έβαζα χώμα, σε μια στιγμή είδα στη χούφτα του τρακτέρ ακόμα έναν νεκρό και τον έβαλα μαζί με το χώμα μέσα στην καμπίνα του αεροπλάνου. Αφού σκέπασα με χώμα την ουρά του αεροπλάνου, πήγα στην μπροστινή πλευρά για να το σκεπάσω.
Όταν όμως πλησίασα μπροστά είδα χαμαί στο χώμα κοντά στο αεροπλάνο χειροβομβίδες και φοβήθηκα μήπως εκραγούν και σταμάτησα. Εγώ στην περιοχή εκεί έμεινα μόνος μου, διότι οι Ελλαδίτες αξιωματικοί έφυγαν, αφού φόρτωσαν τους νεκρούς στο φορτηγό.
Στη συνέχεια με τον εκσκαφέα μου επέστρεψα στη Δευτερά και πήγα στον αστυνομικό σταθμό Δευτεράς και τους ανέφερα ότι εκεί που σκέπαζα το αεροπλάνο είδα χειροβομβίδες και έφυγα χωρίς να το σκεπάσω όλο. Εκεί είχε έναν Ελλαδίτη αξιωματικό, ο οποίος μου είπε ‘εντάξει, όταν όμως σε χρειαστούμε θα σε ξαναφωνάξουμε’. Εγώ δεν ξαναπήγα στη Μακεδονίτισσα για να συμπληρώσω το έργο μου και δεν ξέρω τι έγινε μετά».