του Νίκου Χρυσόγελου

π. ευρωβουλευτή Πράσινων,

μέλος του Συμβουλίου του νέου Πράσινου κόμματος

Οι Πράσινο, είναι το νέο πράσινο κόμμα που ιδρύσαμε παλιά και νέα στελέχη του κινήματος, με στόχο να αλλάξουμε τη χώρα, την πολιτική, την οικονομία, την καθημερινότητα και τη σχέση μας με τη φύση και τους άλλους κατοίκους του πλανήτη. Σήμερα παρά ποτέ χρειάζεται να ξαναδούμε την οικονομία και μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής δικαιοσύνης και της οικολογικής βιωσιμότητας. Είμαστε υπέρ επενδύσεων και μιας οικονομίας που είναι κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες και βοηθάνε να κάνουμε το σπίτι μας καλύτερο, όχι όμως υπέρ μιας οικονομίας κι επενδύσεων που δημιουργούν περιβαλλοντική ζημιά και κοινωνικές αδικίες,  απομυζούν δημόσιο χρήμα και μεταφέρουν τα χρέη ξανά στις επόμενες γενιές. Είναι γεγονός ότι στο χρέος από την κακή οικονομική πολιτική έρχεται να προστεθεί  και το «χρέος» που δημιουργούν η οικολογική και η κλιματική κρίση. Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας για την κλιματική κρίση η ζημιά στη χώρα μέχρι το τέλος του αιώνα αν δεν αλλάξουν δραματικά τα πράγματα θα ξεπεράσει τα 700 δις ευρώ, δηλαδή δύο φόρες + το σημερινό δημόσιο χρέος. Φέτος για παράδειγμα μόνο από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες οι καταστροφές  ξεπέρασαν τα 2 δις, χωρίς να υπολογίσουμε τη μείωση των σοδιών στη χώρα – όπως και διεθνώς -που οδηγούν και σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους πολλών προϊόντων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την έκθεση της ασφαλιστικής εταιρίας Swiss Re η κλιματική ζημιά στην οικονομία θα είναι σύντομα σε ετήσια βάση διπλάσια από αυτήν που προκάλεσε η πανδημία και τα μέτρα που εφαρμόστηκαν. Σύμφωνα με την Oxfam, οι οικονομίες των χωρών που συμμετέχουν στη Σύνοδο των G7 θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωπες με μια μέση απώλεια της τάξης του 8,5% ΕΤΗΣΙΩΣ έως τα μέσα του αιώνα ― που ισοδυναμεί με 4,8 τρισεκατομμύρια δολάρια – εάν δεν ληφθεί αμέσως επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Τα όρια της ανάπτυξης και η επικοινωνιακή χρήση του κλίματος

Από τη δεκαετία του 60 και μετά κινήματα, όπως το οικολογικό, επιστήμονες και ινστιτούτα προειδοποιούσαν ότι το σημερινό οικονομικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο και υπεύθυνο,  προκαλεί μεγάλες ζημιές (οικολογικές, κοινωνικές) που τις κρύβουμε κάτω από το χαλί ή μεταθέτουμε το πολλαπλό κόστος τους στις επόμενες γενιές. 

Δυστυχώς οι προειδοποιήσεις μας δεν ευαισθητοποίησαν τους πολλούς και δεν πιέστηκαν οι κυβερνήσεις για έγκαιρη και δίκαιη  μεταρρύθμιση του συστήματος ώστε να προλάβουμε το μεγάλο ναυάγιο. Τώρα οι αλλαγές που απαιτούνται – βασικά ολόκληρου του οικονομικού συστήματος – πρέπει να γίνουν μέσα σε 19 χρόνια και χωρίς να αφήνουν κατεστραμμένα τμήματα της κοινωνίας, ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες. Ζούμε πλέον την εποχή της κλιματικής κρίσης που οδηγεί σε κατάσταση ανάγκης  και τα ακραία φαινόμενα τείνουν να γίνουν η νέα καθημερινότητα. Πρέπει να μεταρρυθμίσουμε την οικονομία και να αλλάξουμε τρόπους ζωής ώστε να σταματήσουμε την κλιματική κατάρρευση. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, θα πρέπει  μέχρι το αργότερο το 2040 να μηδενίσει τις εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα, όταν το 1990 ελευθέρωνε στην ατμόσφαιρα 105.800.000 τόνους ισοδύναμου CO2 στην ατμόσφαιρα και το 2005 περίπου 139.100.000.  

Πολύ λίγα, πολύ αργά και συχνά σε άλλη κατεύθυνση 

Οι κυβερνήσεις ενώ αποδείχθηκαν ανεύθυνες τόσα χρόνια, χρησιμοποιούν τώρα τα μηνύματα κινδύνου μόνο επικοινωνιακά. Η ελληνική κυβέρνηση είναι ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μιλάει συνεχώς για το κλίμα όχι για να προλάβει τις καταστροφές και να αξιοποιήσει την ευκαιρία για στροφή προς μια πιο υπεύθυνη οικονομία που έτσι κι αλλιώς θα βασίζονταν στα δικά μας συγκριτικά πλεονεκτήματα, αλλά για να εξυπηρετήσει  ιδιοτελή συμφέροντα, πελατειακά συστήματα όχι μόνο στον χώρο της υγείας, αλλά και των κατασκευών και της ενέργειας. Ιδιωτικοποιεί, πουλάει, προσκαλεί «στρατηγικούς επενδυτές» στους οποίους παραχωρεί το φυσικό περιβάλλον, παραλίες, αιγιαλό, βυθό, χωρίς να διστάζει μπροστά στην μεγαλύτερη μεταβίβαση φύσης και γης στα πιο αρπαχτικά οικονομικά σχήματα.

Η απολιγνιτοποίηση συνέβαινε ήδη τα τελευταία χρόνια, οι κυβερνήσεις αδιαφορούσαν τόσο για το κλιματικό όσο και το οικονομικό κόστος. Δεν προετοίμασαν καν τη Δυτική Μακεδονία – μια περιοχή  με τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην Ελλάδα και την υπόλοιπη ΕΕ – για τις ραγδαίες οικονομικές αλλαγές με σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις που συντελούνταν. Η μεν κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προσπαθούσε να κρατήσει το λιγνίτη στη ζωή με τεχνικά μέσα προκαλώντας μια τεράστια οικονομική ζημιά, πέρα από την περιβαλλοντική και κλιματική, ενώ η ΝΔ βρήκε την ευκαιρία να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του ορυκτού – καθόλου «φυσικού» – αερίου, αυξάνοντας ραγδαία την χρήση του,  προσπαθώντας να επεκτείνει τα δίκτυα και εγκαινιάζοντας  μονάδες φίλων της που θα κάλυπταν το κενό των λιγνιτικών. Αν και υπάρχει μεγάλη αντιπαράθεση στην ΕΕ γύρω από τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων στο αέριο, πολλές χώρες έχουν ξεκινήσει την πορεία απεξάρτησης και από αυτό. Η ελληνική κυβέρνηση όμως τάσσεται με τις χώρες που προσπαθούν να στηρίξουν τα ορυκτά καύσιμα ακόμα και με κρατικό χρήμα – εγγυήθηκε για παράδειγμα δάνειο 90.000.000 για την εταιρία που κάνει την εξόρυξη πετρελαίου στον Πρίνο γιατί έχει πάθει, λέει, ζημιές, ενώ οδηγεί τους πολίτες στην οικονομική καταστροφή στρέφοντας τους προς το αέριο, όταν άλλες χώρες έχουν πληρώσει ήδη ακριβά αυτή τη δέσμευσή τους. Τα πρώτα σημάδια μεγάλης ανόδου των τιμών ενέργειας εξαιτίας της εξάρτησης από το αέριο εμφανίζονται και στη χώρα μας, ενώ το κόστος της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα μέσα στους επόμενους μήνες θα διπλασιαστεί, ίσως αυξηθεί και 1000% (Bloomberg). 

Οι Πράσινοι λέμε ότι το τέλος του λιγνίτη δεν μπορεί να είναι η χρυσή ευκαιρία για τα συμφέροντα του αερίου, όταν όλοι ξέρουν ότι πρέπει σύντομα να εγκαταλειφθεί όχι μόνο το πετρέλαιο, το κάρβουνο, ο λιγνίτης αλλά και το αέριο. Η εναλλακτική λύση, οικονομικά και κλιματικά συνετή και αποτελεσματική, είναι για τους Πράσινους η μετάβαση τουλάχιστον του 50% της παραγωγής ενέργειας  σε συνεργατικά και τοπικά σχήματα (ενεργειακή δημοκρατία) κάτι που θα κρατούσε τον τεράστιο πλούτο που παράγεται από τον έλεγχο της ενέργειας μέσα στις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες (κλιματική δικαιοσύνη). Η Ολλανδία αποφάσισε ότι 50% των επενδύσεων ΑΠΕ στη χώρα να πρέπει να είναι από πολίτες. Πάνω από 1.250.000 πολίτες είναι μέλη των 1900 ενεργειακών συνεταιρισμών που υπάρχουν στην ΕΕ. Έχει αποδειχθεί από πρόσφατες έρευνες πχ στη Σκωτία ότι μια ανεμογεννήτρια που ανήκει σε μια τοπική κοινότητα και ένα ενεργειακό συνεταιρισμό αποδίδει στην τοπική κοινωνία κατά μέσο όρο 350.000 λίρες ανά MW το χρόνο, ενώ μια εμπορική επένδυση αποδίδει στην τοπική κοινότητα με βάση τη βρετανική νομοθεσία) μόνο 5000  λίρες.  Αν λοιπόν υπήρχε σωστός χωροταξικός σχεδιασμός και πέρναγε το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στους πολίτες (όπως έχει γίνει πχ στη Δανία όπου οι πολίτες ελέγχουν το 80% των εγκαταστημένων ΑΠΕ, αλλά και εν μέρει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) τότε ΕΤΗΣΙΩΣ πάνω από 40 δις από την ενέργεια θα τροφοδοτούσαν μια διαφορετική οικονομία και κοινωνικές υποδομές που χρειάζεται η χώρα. 

Καθρεφτάκια και χάντρες στους νέους και τις νέες, το μέλλον της χώρας

Η κυβέρνηση, όπως και προηγούμενες, νομίζει ότι μπορεί να ξεγελάει πολλούς για πολύ. Ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε χάντρες και καθρεφτάκια για τους νέους που βιώνουν γενικότερο αποκλεισμό από όλες τις αποφάσεις και πολιτικές που τους αφορούν (εκπαίδευση, στέγαση, απασχόληση, υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, επαγγελματική κατάρτιση, δικαίωμα στον έρωτα και τη διασκέδαση) και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας, εδώ και πάνω από μία δεκαετία (37% σήμερα). Κάντε λέει εμβόλιο και θα πάρετε 150 ευρώ και δεδομένα για το κινητό σας, μια πολιτική υποτιμητική για τους νέους και τις νέες. Η ίδια στάση είναι και απέναντι σε όσους επλήγησαν από τις πυρκαγιές αλλά και την πανδημία. 

Είναι αλήθεια ότι οι έρευνες δείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος της νεολαίας αλλά και άλλων ομάδων αποστασιοποιείται εξοργισμένη από την σημερινή κυβέρνηση αλλά και τα άλλα κόμματα. Αυτό που απουσιάζει είναι η κατάλληλη αξιοποίηση των τεράστιων ποσών από ευρωπαϊκούς πόρους για να δημιουργηθεί μια νέα, πράσινη, κοινωνικά υπεύθυνη οικονομία που θα δώσει ευκαιρίες και αξιοπρεπή ζωή σε όλους και όλες, και όχι επιδόματα φτώχειας στους πολλούς και μεγάλα πλούτη σε λίγους. Τα νούμερα και οι ρυθμοί ανάπτυξης που μετριούνται σήμερα με το ΑΕΠ ή άλλους τέτοιους δείκτες δεν αποτυπώνουν την πραγματική εικόνα της οικονομίας και της κοινωνίας. Ενώ η κοινωνία βυθίζεται, η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι αυξήθηκε το ΑΕΠ κατά 16% (?) και η κατανάλωση με συνεισφορά κατά 10.4%είναι πάλι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας. Πράγματι όλες αυτές οι καταστροφές (πανδημία, πλημμύρες, πυρκαγιές) και η κατανάλωση (νέα αυτοκίνητα, συσκευές, νέα κινητά) δημιουργούν μια οικονομική δραστηριότητα αλλά οι πόροι πηγαίνουν στην αποκατάσταση μέρους των καταστροφών, στην αύξηση των εισαγωγών και του εμπορικού ελλείμματος (+17%) και με την ευκαιρία ευνοούνται πολύ συγκεκριμένες οικονομικές δυνάμεις που αυξάνουν ακόμα περισσότερο τον πλούτο τους. Αυτή η «ανάπτυξη» μόνο για το καλό της κοινωνίας και της ευημερίας δεν είναι…

Δεν είναι τυχαίο ότι και στην Ελλάδα και διεθνώς αυξάνεται το οικονομικό χάσμα, οι πολλοί παίρνουν ψίχουλα, οι λίγοι βγάζουν πολλά από τα βάσανα και την καταστροφή. Η κρίση είναι ευκαιρία να κάνουμε τον κόσμο μας πιο υπεύθυνο, αλλά η κυβέρνησή μας έχει βάλει ως στόχο να τον μοιράσει σε λίγους και καμαρώνει για αυτό, παραδίδοντας και τις τελευταίες υποδομές που είχαν απομείνει σε λίγα ισχυρά συμφέροντα. Και δεν είναι μόνο τα δίκτυα ενέργειας, το νερό και ότι έχει απομείνει από λιμάνια αλλά και ο φυσικός πλούτος μας: μετά την απορρύθμιση του περιβαλλοντικού πλαισίου ετοιμάζεται να περάσει από τη βουλή νόμο για την παραχώρηση σε «στρατηγικούς επενδυτές», που θα ονοματίζει αυτή ποιοι είναι, των παραλιών, του αιγιαλού, ακόμα και του βυθού. Οι τοπικές κοινωνίες θα βρεθούν σε λίγο χωρίς τη μόνη διέξοδο που έχουν για φυσική ανάκαμψη και ανθεκτικότητα απέναντι στις πολλαπλές κρίσεις που έρχονται πιο έντονες. 

Η οικονομική πολιτική που αυξάνει τις ανισότητες

Οι πολλοί μένουν πίσω, οι μικρομεσαίες και οι κοινωνικές επιχειρήσεις μένουν εκτός πρόσβασης σε δάνεια, ακόμα και όταν οι τράπεζες αποκτούν τεράστια ρευστότητα με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους από την ΕΚΤ. Λαμβάνουν πχ  από την ΕΚΤ πάνω από 45 δις ρευστότητα με αντάλλαγμα τίτλους που δεν είχαν αξία μέχρι πρόσφατα και βγάζουν κέρδη από το αρνητικό επιτόκιο που τους δίνει η ΕΚΤ («εισπράττουν» 1,5% αντί να πληρώνουν 1,5%) και μετά αγοράζουν τίτλους του δημοσίου έχοντας σταθερές αποδόσεις, αντί να διοχετεύουν την ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και κυρίως στην πράσινη και κοινωνικά υπεύθυνη αλλαγή της οικονομίας. Αυξάνουν, επίσης, χωρίς καμία παρέμβαση από την κυβέρνηση, κατά 40% ή και περισσότερο, το κόστος σε πολλές ηλεκτρονικές υπηρεσίες όταν όλοι πλέον στρεφόμαστε αναγκαστικά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. 

Η πρόσβαση των Μικρο Μεσαίων Επιχειρήσεων στην ρευστότητα – κεφάλαια κίνησης – μέσω δανείων με εγγυήσεις από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, ιδιαίτερα στην πρώτη φάση της πανδημίας, ήταν ελάχιστη. Τα κεφάλαια κίνησης κατευθύνθηκαν σε λίγες μεγάλες επιχειρήσεις όταν ίσως και το 90% των ΜΜΕ αποκλείστηκαν. Τα κριτήρια των συγχρηματοδοτούμενων από ευρωπαϊκούς πόρους προγραμμάτων και από το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα προγράμματα είναι τέτοια που αποκλείουν τη συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων και κοινωνικών επιχειρήσεων που είναι όμως όχι μόνο η ραχοκοκαλιά της οικονομίας αλλά και της απασχόλησης. 

Αντί η διάσωση και η ανάκαμψη – και οι διαθέσιμοι πόροι που είναι τεράστιοι – να χρησιμοποιηθούν για να ενισχυθούν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές της χώρας, να δημιουργηθούν πολλές χρήσιμες θέσεις εργασίας σε κρίσιμους τομείς για την βιωσιμότητα,  να στραφούν σε πράσινη και κοινωνική καινοτομία όλες οι επιχειρήσεις με βάση σύγχρονα σχέδια επιχειρηματικότητας, να παίξει η κοινωνική οικονομία το ρόλο της στην οικολογική και παραγωγική ανασυγκρότηση, να δημιουργηθούν συνεργατικά σχήματα μεταξύ πολιτών αλλά και μεταξύ Μικρο-Μεσαίων Επιχειρήσεων αλλά και μεταξύ κοινωνικών και παραδοσιακών επιχειρήσεων, φαίνεται ότι η κυβέρνηση θέλει να μοιράσει την μεγαλύτερη πίτα σε πολύ λίγους. Οι τράπεζες θα κρίνουν για άλλη μια φορά ποιοι θα πάρουν τα μεγάλα οικονομικά πακέτα, δηλαδή οι λίγοι που έτσι κι αλλιώς τα έπαιρναν. Αλλά και όταν κάτι ακούγεται σαν καλό, πχ ποδηλατοδρόμοι, αυτοί περιορίζονται στην παραλιακή ζώνη, για τη βόλτα του Σαββατοκύριακου και θα περνούν από τις νέες τουριστικές επενδύσεις στο Ελληνικό, αντί να υλοποιηθούν γρήγορα και με χαμηλό κόστος εκτεταμένα δίκτυα ποδηλατοδρόμων και πράσινων ζωών ως άμυνα απέναντι στις απειλές για την υγεία (ατμοσφαιρική ρύπανση με 6.500-13.000 πρόωρους θανάτους ετησίως και χιλιάδες ασθενείς με μακροχρόνιες επιπτώσεις, χιλιάδες θύματα ιού), για βελτίωση των καθημερινών μετακινήσεων και της κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση.

Οι Πράσινοι έχουμε προτείνει ένα σχέδιο για την πράσινη και κοινωνική ανάκαμψη που θα συμβάλλει στην επίτευξη της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα με μεγάλη συμμετοχή των πολιτών, των ΜΜΕ και των κοινωνικών – συνεργατικών επιχειρήσεων σε αυτή τη νέα, υπεύθυνη οικονομία.

Πυρκαγιές και ανάκαμψη

Και η προηγούμενη και η σημερινή κυβέρνηση θυμήθηκαν το κλίμα για να δικαιολογήσουν τις δικές τους ευθύνες. Η μεγάλη καταστροφή στα Γεράνια, στην Αττική και ακόμα χειρότερα στη Β. Εύβοια δεν αφορά μόνο τη φύση που είναι η βάση της ζωής αλλά και την οικονομία. Είναι το αποτέλεσμα της πλήρους ανοργανωσιάς και έλλειψης προετοιμασίας. Η κλιματική κρίση έπαιξε το ρόλο της στην δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την καταστροφή, αλλά η εκ των υστέρων επίκληση της μόνο υπευθυνότητα δεν δείχνει. Το ήξεραν, ήδη από τις μεγάλες φωτιές του 2007 αλλά και τις παγκόσμιες προειδοποιήσεις, έπρεπε να έχουν διαθέσει πόρους για να αναβαθμιστεί η πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση ώστε να μην καούν 1.200.000 στρέμματα, να μην έχουμε την καταστροφή 500-700.000 στρεμμάτων δάσους και αγροτικών εκτάσεων στη Β. Εύβοια. Το πραγματικό κόστος που πληρώνουμε μετά τις πυρκαγιές είναι πολύ μεγάλο. Η καταστροφή ενός δάσους και της οικονομίας μέσα και γύρω από αυτό πώς αποτιμάται; Πόσα χρόνια και τι κόστος απαιτούνται για να ξαναγίνουν οι 700.000 ελιές που κάηκαν στη Β. Εύβοια, τα μελίσσια, τα ζώα (άγρια και παραγωγικά) γιατί δεν υπήρξε ούτε σωστή προετοιμασία ούτε έγκαιρη αντιμετώπιση μιας φωτιάς που θα μπορούσε να είναι μια από τις εκατοντάδες που σβήνονται εύκολα και γρήγορα κάθε χρόνο; Οι καταστροφικές πυρκαγιές είναι το αποτέλεσμα και κακής διαχείρισης οικονομικών πόρων και λάθος προτεραιοτήτων.  

Το ότι η κυβέρνηση ενοικιάζει αεροσκάφη με τεράστιο κόστος, την τελευταία στιγμή και μάλιστα χωρίς να είναι αυτό αποδοτικό, ενώ δεν έχει διαθέσει εγκαίρως επαρκείς αλλά πολύ λιγότερους τελικά πόρους και ανθρώπινο δυναμικό για να είναι προετοιμασμένες οι τοπικές κοινωνίες υποκρύπτει όχι μόνο ανοργανωσιά αλλά και ίσως μια συγκεκριμένη αντίληψη για την οικονομία. Η ενοικίαση πχ του ρώσικου αεροσκάφους Beriev κόστισε στην Ελλάδα  3,8 εκατομμύρια ευρώ για τέσσερις μήνες. Η αγορά του αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι ξεπερνάει τα 65.000.000 ευρώ. Με 3,8 εκατ. το αεροπλάνο επιχείρησε  35 φορές στην κατάσβεση  πυρκαγιών γράφοντας 100 ώρες πτήσης, αν και αποδείχθηκε ακατάλληλο για τη μορφολογία του εδάφους μας. Υπήρξαν κίνδυνοι ατυχημάτων και συγκρούσεων και παρουσιάστηκαν τεχνικά προβλήματα. Αν είχαν δοθεί όμως τα 3,8 εκατομμύρια για σωστή οργάνωση και οικολογική διαχείριση, έγκαιρη αντιμετώπιση στο τοπικό επίπεδο των πυρκαγιών στο ξεκίνημά τους θα είχαν αποτραπεί οι καταστροφές και μια οικονομική ζημιά πάνω από 2 δις ευρώ. Πολλές εκθέσεις – ιδιαίτερα μετά την μεγάλη καταστροφή του 2007 – επεσήμαναν την ανάγκη να οργανωθεί η οικολογική διαχείριση των δασών, η πρόληψη των πυρκαγιών και η ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών για την αποτελεσματική προστασία των δασών και την έγκαιρη κατάσβεση μια πυρκαγιάς στη έναρξή της. Τόσο στη Β. Εύβοια όσο και στα Γεράνια οι κάτοικοι καταγγέλλουν ότι η πυρκαγιά έγινε καταστροφική γιατί στην πραγματικότητα δεν υπήρχε οργανωμένη προσπάθεια να κατασβηστεί εγκαίρως. Όπως μας είπαν «η φωτιά στη Β. Εύβοια έκανε τουρισμό επί 9 ημέρες». Το παλιό σύστημα οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας για πρόληψη και σωστή διαχείριση έχει ουσιαστικά διαλυθεί και οι πόροι κατευθύνονται κυρίως σε μέσα κατάσβεσης. Ακόμα και μετά το μάθημα ανακοινώνονται περισσότερες αγορές και επενδύσεις σε μέσα αεροπυρόσβεσης σαν να μην έμαθαν τίποτα στην κυβέρνηση.   

Για την ενέργεια

Μέχρι το 2030 το 80% της ενέργειας πρέπει να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές και μέχρι το 2040 δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε ορυκτά καύσιμα είτε για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είτε στις μεταφορές είτε στην παραγωγή είτε για θέρμανση και δροσισμό είτε στη γεωργία είτε στα πλοία. Είναι μια τεράστια πρόκληση αυτή η αλλαγή εκ βάθρων. Είτε θα γίνει δημοκρατικά και με συμμετοχή της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα είτε θα αφήσουμε την κοινωνία να βυθιστεί όπως ο Τιτανικός. 

Η πανδημία, η οικολογική και η κλιματική κρίση μας υπενθυμίζουν – ακόμα και αν κάποιες κυβερνήσεις θα ήθελαν να το ξεχνάνε – ότι δεν υπάρχει ευημερία και οικονομία σε ένα κατεστραμμένο περιβάλλον, σε ένα κόσμο που βυθίζεται σε κρίσεις. Ο ιός μας ταρακούνησε και είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών άρχισε να κοιτάζει εκ νέου αξίες, τρόπο ζωής και προτεραιότητες. Αξίζει να επιστρέψουμε σε μια διαφορετική καθημερινότητα, όπου προτεραιότητες θα είναι το να ζούμε καλύτερα, πιθανόν όχι με τόσο μεγάλη σπατάλη, γιατί οι πόλεις, οι γειτονιές, η εργασία, η κατοικία και οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές μας θα είναι καλύτερες. Με άλλα λόγια η οικονομία μας θα βοηθάει να ζούμε σε καλύτερες συνθήκες και θα φροντίζει να στηρίζει τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την κοινωνική συνοχή, να διασφαλίζει ότι υπάρχει μέλλον και για τις επόμενες γενιές.

Η χώρα μας έχει πληγεί από ένα μοντέλο μη βιώσιμο που οδήγησε στην μεγάλη κρίση το 2007-2010, από άστοχες πολιτικές που αντί να αντιμετωπίζουν μέσα από εξορθολογισμό και πράσινη – κοινωνική καινοτομία τα προβλήματα πρόσθεσαν με μια οριζόντια λιτότητα ακόμα περισσότερα, και όταν βελτιώνονταν κάπως τα δημοσιονομικά μας χτύπησε η πανδημία. Όμως όλα αυτά τα χρόνια παρατηρούν οι κυβερνήσεις αμέτοχες και αδιάφορες την κλιματική κρίση να είναι όλο και πιο μεγάλη και να προκαλεί μεγάλες καταστροφές λόγω και της απουσίας προετοιμασίας για τα δεινά που έρχονται. Αποδίδουν τις καταστροφές στον «στρατηγό άνεμο» το 2007 στις μεγάλες πυρκαγιές, στην κλιματική αλλαγή 2018 και 2021. Όμως θυμούνται την κλιματική κρίση ως δικαιολογία για την δική τους έλλειψη προετοιμασίας και ανικανότητα, όχι όμως εγκαίρως για να μεταβούμε σε μια νέα οικονομία – πράσινη και κοινωνικά δίκαιη- ούτε για να προετοιμαστούν όλες οι περιοχές για τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, που γίνεται  όλο και πιο έντονη στην περιοχή της Μεσογείου, και την περιοχή μας. Η κλιματική κρίση έχει συνέπειες στη ζωή, στην υγεία, στις υποδομές και στην οικονομία. Όσο δεν κάνουν οι κυβερνήσεις αρκετά να συγκρατήσουν την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας κάτω από τους +1,5 βαθμούς Κελσίου αλλά και να προετοιμαστούν οι κοινωνίες και να αμυνθούν κατάλληλα απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα – που το 2021 είδαμε σχεδόν παντού στον πλανήτη –  τόσο πλησιάζουμε πιο γρήγορα στην μεγάλη κατάρρευση όχι μόνο του κλίματος αλλά και του πολιτισμού και της οικονομίας. 

Η επιστήμη  και οι διεθνείς οργανισμοί, ακόμα και τα κείμενα που έχουν υπογράψει και δεσμεύουν τις κυβερνήσεις μιλάνε για συγκράτηση της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας κάτω από το όριο των +1,5 βαθμό Κελσίου. Όμως ήδη η μέση θερμοκρασία έχει ανέβει πάνω από 1-1,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και ακόμα και αν σήμερα σταματούσαμε όλες τις εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα η μέση θερμοκρασία θα συνεχίσει να ανεβεί εξ αιτίας των αερίων που ήδη έχουν συγκεντρωθεί στην ατμόσφαιρα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Όσο καθυστερούμε τόσο η κλιματική κρίση θα γίνεται ανεξέλεγκτη. 

Για την επιβίωση των μελλοντικών γενιών, του πολιτισμού και της οικονομίας πρέπει να αλλάζουμε όλο το μοντέλο οικονομίας, παραγωγής και κατανάλωσης, το πώς παράγουμε και χρησιμοποιούμε την ενέργεια, πώς είναι τα σπίτια μας, πώς μετακινούμαστε, με τι τρεφόμαστε, πώς παράγουμε τα προϊόντα μας, πώς ζεστενόμαστε ή δροσιζόμαστε.

Η πολιτική για το κλίμα είναι μια ευκαιρία να κάνουμε υπεύθυνη την οικονομία και να προστατέψουμε τη φύση και την κοινωνία. Αλλιώς η καταστροφή θα  είναι αναπόφευκτη. Είναι καιρός να κυριαρχήσει το πράσινο στην πολιτική και στη ζωή μας