Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ χαιρετίζουμε την συμπλήρωση 41 χρόνων κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στη χώρα μας. Η αποκατάσταση της δημοκρατίας ήρθε όμως όχι μόνο ως αποτέλεσμα μιας αυξανόμενης κινητοποίησης, κυρίως της νεολαίας, τα τελευταία χρόνια της χούντας αλλά και ενός καταστροφικού πραξικοπήματος στην Κύπρο και της κατάρρευσης που ακολούθησε την τουρκική εισβολή.
Παρά τα προβλήματα και τις αδυναμίες της, η δημοκρατία παραμένει το καλύτερο πολίτευμα. Είναι, όμως, φανερό ότι χρειάζεται να διεκδικήσουμε την εξέλιξη της δημοκρατίας και την συνειδητή αλλαγή του πολιτικού συστήματος στο πλαίσιο μιας νέας μεταπολίτευσης που θα είναι αποτέλεσμα ώριμου κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου.
Επισημαίνουμε ότι αυτά τα 41 χρόνια δεν είχαμε υπερβολική δημοκρατία, όπως συχνά υπονοούν κάποιοι ανοίγοντας το δρόμο σε αντιδημοκρατικές, αυταρχικές ακόμα και νεοναζιστικές αντιλήψεις. Αυτό που οδήγησε στην σημερινή κρίση και χρεοκοπία είναι η υποχώρηση της δημοκρατία αφενός προς όφελος της ανεξέλεγκτης αγοράς και της οικονομίας «καζίνο» (παγκόσμιες εξελίξεις) αλλά και του πελατειακού συστήματος και του καταναλωτισμού (εσωτερικές εξελίξεις). Σήμερα χρειάζεται να συζητήσουμε με ειλικρίνεια, επιχειρήματα και σε βάθος για το πραγματικό έλλειμμα δημοκρατίας – κι όχι μόνο αυτό που καταγράφηκε στα χρόνια της κρίσης. Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι άλλο είναι η τυπική λειτουργία της δημοκρατίας (εκλογές, αποφάσεις της Βουλής ή ακόμα και προσχηματικά δημοψηφίσματα) και άλλο μια βαθιά δημοκρατική λειτουργία που βασίζεται στον πολιτικό διάλογο, στην διαφάνεια, στη συμμετοχή των πολιτών, στη συνεχή αξιολόγηση και στην αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αποτιμώντας τα 41 χρόνια της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας, υποστηρίζουμε ότι είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία η ανανέωση της δημοκρατίας μας μέσα από μια βαθιά αλλαγή κουλτούρας και προώθησης θεσμικών ρυθμίσεων που θα οδηγήσουν σε εμπλουτισμό της αντιπροσωπευτικής-κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με πραγματικούς (και όχι προσχηματικούς) θεσμούς άμεσης δημοκρατίας. Ένα νέο μοντέλο συμμετοχικής δημοκρατίας οφείλει να δίνει έμφαση στη λήψη αποφάσεων στο κατάλληλο επίπεδο. Στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για όσες αποφάσεις επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών, και στο ευρωπαϊκό επίπεδο – αλλά από εκλεγμένους θεσμούς – για όσες αποφάσεις διαμορφώνουν ένα σύγχρονο πλαίσιο κανόνων που διασφαλίζουν μια υπεύθυνη οικονομία κι έλεγχο της ανεξέλεγκτης αγοράς, κοινωνική δικαιοσύνη, προστασία του περιβάλλοντος και ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Κάτι τέτοιο απαιτεί, προφανώς, αλλαγή μοντέλου, από ρυθμίσεις που αποφασίζονται σήμερα στο εθνικό επίπεδο προς μια πιο δημοκρατική λειτουργία που ενισχύει παράλληλα και συμπληρωματικά και το ευρωπαϊκό και το περιφερειακό-τοπικό επίπεδο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Επιδιώκουμε, λοιπόν, ενίσχυση του ρόλου του ευρωκοινοβουλίου σε βάρος της διακυβερνητικής συνεργασίας κι εκλογή όχι μόνο του προέδρου της Κομισιόν αλλά και ορισμένων από τους Ευρωπαίους Επιτρόπους, παράλληλα όμως με την ενίσχυση της τοπικής-περιφερειακής αυτοδιοίκησης καθώς και της συστηματικής συνεργασίας μεταξύ ευρωκοινοβουλίου-εθνικών κοινοβουλίων αλλά και Ελληνικής Βουλής – Περιφερειακών Συμβουλίων- κοινωνίας των πολιτών.
Η ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών και ο ουσιαστικός διάλογος με τους κοινωνικούς, επαγγελματικούς, περιβαλλοντικούς φορείς πριν από τη λήψη των αποφάσεων είναι πλέον απόλυτη αναγκαιότητα για έναν σωστό σχεδιασμό για την οικονομική, κοινωνική, οικολογική βιωσιμότητα, ενισχύει τα μοντέλα συμμετοχικής δημοκρατίας και ένα μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης που βασίζεται σε προσέγγιση bottom-up («από τα κάτω από τα πάνω») και δεν επιβάλλεται από τα πάνω στις κοινωνίες.
Η εκπαίδευση στη δημοκρατία δεν είναι μόνο υπόθεση των θεσμών, πρέπει να είναι καθημερινή διεκδίκηση των πολιτών αλλά και ένα από τα συστατικά στοιχεία της επίσημης εκπαίδευσης, από το επίπεδο του νηπιαγωγείου μέχρι το ακαδημαϊκό επίπεδο, της δια βίου μάθησης αλλά και μη – τυπικών μορφών εκπαίδευσης. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η εκπαίδευση για τη βιωσιμότητα, η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο σεβασμό του διαφορετικού μπορεί να πυλώνας μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την εκπαίδευση για την δημοκρατία.