Η Κυριακή 26/3 ήταν μία υπέροχη ημέρα για το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας! Η Κίνηση Πολιτών για την Ανάδειξη και προστασία του Ρέματος Ραφήνας, μια πρωτοβουλία για τη διάσωση του ρέματος, ενημερώνει για τη δράση της στις 26 Μαρτίου
Από τη στιγμή που οι δημότες Ραφήνας-Πικερμίου άρχισαν να ενημερώνονται για την επικείμενη τσιμεντοποίηση του Μεγάλου Ρέματος, αυτού του μοναδικού οικοσυστήματος που έχουμε την τύχη να βρίσκεται στην καρδιά του τόπου που ζούμε, είναι συγκινητική η ανταπόκριση όλων και η εβδομαδιαία παρουσία ανθρώπων που αγαπούν το ρέμα στις εκδηλώσεις και διαμαρτυρίες που οργανώνονται στην πεζογέφυρα της εκβολής! Αυτό συνέβη και την Κυριακή 26/3!
Από το πρωί στις 10:00 υπήρξε εντυπωσιακή προσέλευση στην βόλτα/ενημέρωση που οργάνωσε ο βιολόγος εκπαιδευτικός Αντώνης Λαζαρής με μαθητές και μαθήτριες του ΓΕΛ Ραφήνας. Η δράση πλαισιώθηκε και από γονείς και κατοίκους της Ραφήνας. Το ενδιαφέρον ήταν τόσο μεγάλο, που η εναρκτήρια ομιλία μετατράπηκε σε ζωντανή συζήτηση με αμέτρητα ερωτηματικά σχετικά με τη σκοπιμότητα και τις επιπτώσεις της τσιμεντοποίησης του ρέματος.
Στις 12:00 ξεκίνησε μουσική διαμαρτυρία στην πεζογέφυρα της εκβολής με ζωντανή μουσική από τη Νατάσα Γιάννου και τον Μίλτο Χαλά, τους οποίους ευχαριστούμε όλοι για την εθελοντική συνεισφορά τους, τα όμορφα τραγούδια και τη γλυκιά τους παρουσία!!!
Στην εκδήλωση συγκεντρώθηκαν υπογραφές για απομάκρυνση του εργοταξίου δίπλα από τα σχολεία και χρήματα για την ενίσχυση των δικαστικών αγώνων για να σωθεί το ρέμα.Στις σύντομες ομιλίες ακούστηκαν:
α) το αίτημα για τη διάσωση του ρέματος Ραφήνας και το σταμάτημα των έργων, σίγουρα μέχρι την κρίση από το Συμβούλιο της Επικρατείας της προσφυγής συλλόγων και πολιτών που εκδικάζεται 26/4. Εδώ σημειώθηκε ότι ο Δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου Ευ.Μπουρνούς ψευδώς διαδίδει ότι η υπόθεση έχει κριθεί από το ΣτΕ αφού γνωρίζει ότι στις 26/4 εκδικάζεται η δεύτερη σχετική προσφυγή.
β) το αίτημα απομάκρυνσης του εργοταξίου της ΙΝΤΡΑΚΤ δίπλα από τα σχολεία της Ραφήνας. Επισημάνθηκε ότι η Υπηρεσία Δόμησης Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου, μέχρι στιγμής δεν έχει διενεργήσει αυτοψία, παρά τα αιτήματα μιας σειράς αρμόδιων υπηρεσιών που της έχουν ζητήσει εγγράφως τη διενέργεια αυτοψίας, κατόπιν δικών μας καταγγελιών.
γ) εκφράστηκε η αμέριστη συμπαράσταση στις μαθητικές καταλήψεις και ιδιαιτέρως του ΓΕΛ Ραφήνας, που κατασυκοφαντήθηκε από το Δήμαρχο για δήθεν βανδαλισμούς και που οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν την ωριμότητα να κάνουν συγκεκριμένο το αίτημα “ΟΧΙ ΑΛΛΑ ΤΕΜΠΗ”, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην εγκατάσταση του εργοταξίου της ΙΝΤΡΑΚΑΤ δίπλα στο σχολεία και στην επικείμενη καταστροφή του ρέματος που θέτει σε κίνδυνο τις ζωές και την υγεία όλων μας.
δ) εκφράστηκε η αμέριστη συμπαράσταση στον εκπαιδευτικό Αντώνη Λαζαρή, που επίσης κατασυκοφαντήθηκε από το Δήμαρχο για δήθεν “υποκίνηση” των καταλήψεων (!!!). Στην πραγματικότητα αυτό έγινε γιατί ο Ευ.Μπουρνούς θεωρεί ότι οι περιβαλλοντικές αρχές του κ.Λαζαρή και του κάθε εκπαιδευτικού που στοιχειωδώς καλλιεργεί μία περιβαλλοντική συνείδηση στα παιδιά, ως οφείλει, αποτελούν εμπόδιο στα αντιπεριβαλλοντικά του σχέδια για την περιοχή μας.
Μικρός, αλλά… θαυματουργός ο υγρότοπος του πολύπαθου ρέματος της Ραφήνας
Εκτός από το ίδιο το έργο της μεγάλης καταστροφής του ρέματος, στο ενδιάμεσο συμβαίνουν …μικρότερες καταστροφές όπως η αποψίλωση με μπουλντόζες και ερπυστριοφόρα χωματουργικά μηχανήματα περίπου 100 μέτρων του προστατευόμενου υγροτόπου της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας (φωτο: Αντώνης Λαζαρής)
Οι εργασίες εκτελέστηκαν από την τεχνική εταιρία ΙΕΡΑ ΕΤΕ που ενεργεί για λογαριασμό της Περιφέρειας Αττικής σε συνεργασία με το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου σύμφωνα με δημοσιεύματα σε τοπικά ΜΜΕ (https://rpn.gr/xekinise-o-katharismos-toy-megaloy-rematos-rafinas-foto/)
Μία αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, με αφορμή τις επανειλημμένες χωρίς νόημα και έλεγχο εκκαθαρίσεις Περιφέρειας και Δήμου, στο Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας, με βαριά μηχανήματα που προκαλούν γενικές καταστροφές.
Την παύση των εργασιών καταστροφής της παρόχθιας βλάστησης στις εκβολές του Μεγάλου Ρέματος στη Ραφήνα και την προστασία και ανάδειξη του σημαντικού αυτού υγροτόπου ζητά με επιστολή της προς τον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου και την Περιφέρεια Αττικής η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος στη Ραφήνα αποτελεί ένα πολύ μικρό, αλλά εξαιρετικά σημαντικό υγρότοπο της Αττικής. Μέχρι τώρα έχουν καταγραφεί πάνω από 90 είδη πουλιών, 31 εκ των οποίων αποτελούν είδη Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (SPEC) ενώ 8 περιλαμβάνονται στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Η σημασία του για τα πουλιά είναι αρκετά μεγάλη κατά τις μεταναστευτικές περιόδους της άνοιξης και του φθινοπώρου, όπου αυτά χρειάζονται να κάνουν στάσεις για να τραφούν και να ξεκουραστούν. Τον χειμώνα, παρατηρούνται αρκετοί ερωδιοί, Αλκυόνες και γλάροι, ενώ το καλοκαίρι φωλιάζει στην ξερή κοίτη ο Ποταμοσφυριχτής (Charadrius dubius), ένα πολύ μικρό παρυδάτιο με χαρακτηριστικό τρέξιμο.Παρά το μικρό του μέγεθος, ο υγρότοπος αυτός έχει κατά διαστήματα φιλοξενήσει πολύ σπάνια πουλιά, με την πιο πρόσφατη καταγραφή να αφορά μία Νανοπουλάδα (Porzana pusilla), ένα μικρό και εξαιρετικά σπάνιο μεταναστευτικό είδος που συχνάζει σε καλαμώνες. Το συγκεκριμένο πουλί καταγράφεται πολύ δύσκολα στη χώρα μας και αποτελεί από τα πιο περιζήτητα είδη για Έλληνες, αλλά και ξένους παρατηρητές πουλιών, που δεν διστάζουν να φτάσουν μέχρι τη Λέσβο για να το βρουν την άνοιξη, όπου έχουμε και τις περισσότερες καταγραφές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το ρέμα είναι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις στην κοίτη του και κυρίως οι καταστροφικές εργασίες «καθαρισμού» με τη χρήση μπουλντόζας που καταστρέφουν τη φυσική βλάστηση. Είναι χαρακτηριστικό το ότι η Νανοπουλάδα, που χρειάζεται τα καλάμια, παρατηρήθηκε να κινείται σε μια έκταση που δεν ξεπερνούσε τα 20 μέτρα μήκος γιατί απλά τόση ήταν η έκταση των καλαμιών που είχαν απομείνει μετά τον τελευταίο «καθαρισμό».
Η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης εναλλακτικού τουρισμού, μέσω της παρατήρησης και φωτογράφησης των πουλιών (birdwatching) που εμφανίζονται όλες τις εποχές, εφόσον υπάρξει αλλαγή στάσης από πλευράς των τοπικών αρχών και αναγνωρίσουν τη σημασία και το ρόλο του ρέματος. Δυστυχώς, τα πολύπαθα ρέματα της Αττικής, όσα από αυτά δεν έχουν μπαζωθεί και εξαφανιστεί κάτω από δρόμους, έχουν στερηθεί τις φυσικές τους εκτάσεις λόγω εγκιβωτισμού και τσιμεντοποίησης των πρανών τους με αποτέλεσμα να πλημμυρίζουν μετά από έντονες βροχοπτώσεις, κάτι που έχει καταστροφικές συνέπειες όπως παρατηρήθηκε και πρόσφατα στην Αττική. Σημαντικό εργαλείο για την επίλυση των προβλημάτων αυτών αναμένεται να είναι η υιοθέτηση και εφαρμογή της Στρατηγικής για τη διατήρηση των υγροτόπων της Αττικής και την προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή.
Συνέπειες από κατασκευές οικοδομών στις όχθες των ρεμάτων
Επίσης, γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα «κυλιόμενα σπίτια» του Νέου Βουτζά. Σπίτια και οικοδομές, κατασκευασμένα πάνω σε γαιώδες πρανές ρέματος, το οποίο δεν μπορεί να φέρει το βάρος τους και – όπως είναι φυσιολογικό – υποχωρεί κάτω από αυτό. Τα θεμέλια τους, απ ‘ότι μπορεί να φανεί από τις φωτογραφίες, κυλούν και αυτά μαζί με τις ανωδομές. Εσφαλμένα, πολλοί συγκρίνουν την περίπτωση αυτή με άλλες «ομορφιές» του τόπου, όπως σπίτια κατασκευασμένα σε άλλες κλίσεις, μεγαλύτερες ή μικρότερες, αλλά με άλλη μηχανική σύσταση του εδάφους. Υπάρχουν σπίτια πάνω σε πρανή ρεμάτων, χτισμένα όμως σε βραχώδες υπόθεμα και έτσι δεν διολισθαίνουν προς την κοίτη των υποκείμενων, καταπατημένων ρεμάτων. Στον Νέο Βουτζά οι ιδιοκτήτες ή οι μηχανικού ή όλοι τους, υπερεκτίμησαν εαυτούς και θεώρησαν πως μπορούν να επιβάλλουν το μοντέλο της οικοδόμησης επί κλίσεων, το οποίο κυριαρχεί στην ανατολική –και όχι μόνο- Αττική. Στο θέμα αυτό μάλιστα, αξίζει να παρατηρήσουμε πως ο δήμαρχος Ραφήνας σε συνέντευξή του στο ΡΠΝ περιέγραψε γειτονική στην ολισθαίνουσα οικοδομή (η οποία διακρίνεται στις φωτογραφίες) ως έχουσα θεμέλιο στα 16 μέτρα βάθος!!!
Φυσικά δεν πρόκειται για «θεμέλιο» ή για «πάκτωση» που λέει ο δήμαρχος Ραφήνας, αλλά για «κρυμμένους» ορόφους οι οποίοι δεν μπαίνουν στην άδεια οικοδομής, αφού εκεί μπαίνει μόνο ό,τι υπάρχει από το ύψος του δρόμου (οδός Καρυωτάκη) και πάνω. Είναι μία προσφιλής μέθοδος οικοδομής για να κερδίσει κανείς τετραγωνικά μέτρα ορόφων, που δεν μπαίνουν στην άδεια. Το κακό βέβαια είναι πως αυτή η «μέθοδος» δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε γαιώδεις κλίσεις ρεμάτων. Το γιατί αποδείχθηκε στην πράξη. Άλλωστε τα…450.000 ευρώ κόστος θεμελίωσης(!!!) που αναφέρονται στη συνέντευξη του δημάρχου είναι κάτι που από μόνο του μαρτυρά πως δεν πρόκειται μόνο για θεμέλιο. Η φωτογραφία του κτιρίου από την απέναντι όχθη μαρτυρά ακριβώς το ίδιο.
Δεν είναι όμως μόνο αυτή η περίπτωση που χρειάζεται παρέμβαση του οργανωμένου κράτους και πιο συγκεκριμένα του αρμόδιου υπουργείου (Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας – ΥΠΕΝ). Η Περιφέρεια Αττικής έχει αποδειχθεί ούτως ή άλλως ελάχιστη και τις περισσότερες φορές αναποτελεσματική στην ορθή διαχείριση τέτοιων καταστάσεων. Γιατί όμως η Περιφέρεια δεν μπορεί να διαχειριστεί την περίπτωση;
Ο λόγος που οποιαδήποτε Περιφερειακή αυτοδιοίκηση δεν θα μπορούσε να χειριστεί την κατάσταση είναι απλός και έχει τη βάση του πάνω στην κείμενη νομοθεσία και κυρίως το ίδιο το Σύνταγμα, το οποίο καθιστά σαφές με κάθε τρόπο, πως τα ρέματα αποτελούν δημόσια γη και ο χαρακτήρας τους αυτός δεν μπορεί να αλλάξει (Σ.τ.Ε. 2656/1999, 4654/1996). Κατά συνέπεια η οικοδόμηση μέσα στη δημόσια έκταση του ρέματος επισύρει κολασμό και κατεδάφιση του αυθαιρέτου. Επειδή όμως στην Ελλάδα της «χρησικτησίας», οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων πληρώνουν τέλη δικτύων ΟΚΩ, «τακτοποιούνται» (κατά παράβαση των νόμων για τις τακτοποιήσεις που δε προβλέπουν τακτοποιήσεις σε ρέματα και δάση) σαν να μην έχουν διαπράξει αυθαιρεσία, διατηρούν αξιώσεις επί του δημόσιου αγαθού που λέγεται Φυσικό Περιβάλλον. Έτσι στην περίπτωση της ανάγκης κατεδάφισης της παρανομίας, το πράγμα οδηγεί στην …απαλλοτρίωση για την αποκατάσταση της νομιμότητας. Ένας ευρύς κύκλος πολιτικών, από την αυτοδιοίκηση μέχρι την κεντρική διοίκηση, έχει φροντίσει να παγιώσει το παράνομο και παράλογο τη χώρα. Τους ξέρουμε, τους ζούμε, τους βλέπουμε καθημερινά.
Βρίθει αυθαιρεσιών η περιοχή (Google Earth)
Ίδια περίπτωση «αυθαιρεσίας που εγείρει αξιώσεις αποζημίωσης» είναι και αυτή του Ν. Βουτζά. Το εξόφθαλμα αυθαίρετο δεν μπορεί να κατεδαφιστεί (το είδαμε και στην περίπτωση των αυθαιρεσιών στο Μεγάλο Ρέμα), αν δεν απαλλοτριωθεί πρώτα. Αυτό μόνο η κεντρική διοίκηση μπορεί να το κάνει, εάν έχει την στοιχειώδη ευαισθησία για το περιβάλλον. Κάθε απόπειρα καταστροφής του με την αυθαίρετη δόμηση, αποτελεί κολάσιμη πράξη για το εθνικό δίκαιο. Άλλη λύση ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ. Κάθε προσπάθεια «οπλισμού» των πρανών με οπλισμό, πασσαλομπήξεις ή άλλες τεχνικές λύσεις, είναι πράξεις υποστήριξης της παρανομίας και καθιστούν ένα αναξιόπιστο σύστημα εξουσίας ακόμα πιο αναξιόπιστο. Η παρανομία πρέπει να κολάζεται και όχι να επιβραβεύεται.
Τονίζουμε εδώ πως ακόμα και η σειρά νόμων που εκδόθηκε για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, εξαιρεί τόσο τα αυθαίρετα σε δάση (έγιναν …οικιστικές πυκνώσεις) όσο και αυθαίρετα σε ρέματα (απλά και σιωπηρά δεν τα ενοχλούν, μέχρι να διώξουν το ρέμα μέσω … της “κατάλληλης” οριοθέτησης ύστερα φυσικά από τη διευθέτησή του. Τώρα τα στηρίζουν κιόλας!)
Οι μάντρες μέσα στο ρέμα (λήψη από οδό Καρυωτάκη)
Μόνη λύση λοιπόν στο θέμα που έχει προκύψει από την ανθρώπινη απληστία και σε καμία περίπτωση από γεωλογικά ή άλλα φυσικά φαινόμενα, είναι η αποκατάσταση της φυσικής κατάστασης του ρέματος, όπως υπαγορεύει και το Σύνταγμα το ίδιο και όπως αυτό διατυπώνεται σε νομοθεσία και νομολογία.
«Το Κράτος υποχρεούται να διατηρεί τα πάσης φύσεως υδατορέματα στη φυσική τους κατάσταση προς διασφάλιση της λειτουργίας τους ως οικοσυστημάτων, επιτρεπομένης μόνο της εκτέλεσης των απολύτως αναγκαίων τεχνικών έργων διευθέτησης της κοίτης και των πρανών τους προς διασφάλιση της ελεύθερης ροής των υδάτων, αποκλειόμενης δε κάθε άλλης αλλοίωσης της φυσικής τους καταστάσεως (Σ.τ.Ε. 2873/2004, 2215/2002)»
Δεδομένων των μέχρι σήμερα πεπραγμένων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης στο θέμα της οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας όπου η ψευδεπίγραφη «οριοθέτησή» του ήταν στην πράξη η διαδικασία περιορισμού του ρέματος προς όφελος των αυθαιρέτων (τα οποία και αποτελούν τον πραγματικό κίνδυνο για τον τόπο), δεν περιμένουμε κάτι καλύτερο. Η πορεία καταστροφής της Αττικής θα συνεχίσει με κάποια «βολική» μελέτη που θα φέρει έσοδα σε εργολάβους που θα γεμίσουν τσιμεντοπασσάλους και σίδερο το έδαφος, αποκομίζοντας πλούσια οικονομικά οφέλη, ενώ οι αυθαιρετούχοι θα δουν τις παρανομίες τους να απολαμβάνουν την επιβράβευση της διοίκησης. Θα τους προσφέρει η διοίκηση προσωρινά (μόνο) στέρεο έδαφος για να στηρίξει τα αυθαίρετα τους, ενώ από την άλλη έχει φροντίσει να τους καλύψει και νομικά με μία μελέτη οριοθέτησης που εκπονήθηκε από το Δήμο και η οποία στρίμωξε το ρέμα σε ακόμα μικρότερο χώρο.
Χαμένοι θα είναι το δημόσιο, δηλαδή όλοι μας που θα δούμε τον δημόσιο χώρο να μικραίνει ακόμα περισσότερο. Μαζί του θα μικρύνουν και τα ρέματα, τα οποία πάλι θα κατηγορήσουμε κάποια μέρα οτι “μας πνίγουν”. Μαζί του και η Αττική Φύση, που κάποτε μπορεί να θαυμάζαμε και τώρα τη μισούμε γιατί –όπως είναι φυσικό- διαμαρτυρήθηκε για τον βιασμό της, δείχνοντας μας τι προκαλέσαμε στον εαυτό μας..