Του Αλέξανδρου Λασκαράτου
Γεν. Γραμματέα των Πράσινων Αλληλεγγύη
Τον Μάιο του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία με διεκδικητικές κινητοποιήσεις (κάποιες φορές με βίαιη καταστολή από τις δυνάμεις τήρησης της τάξης) σχεδόν σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Η 1η Μαΐου (Πρωτομαγιά) αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της πάλης των τάξεων στη νεότερη εποχή.
Τα πρώτα εργατικά κινήματα στον ελλαδικό χώρο δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας τον 19ο αιώνα. Η πρώτη απεργία στον τότε υπό οθωμανική διοίκηση ελλαδικό χώρο, έλαβε χώρα την Πρωτομαγιά του 1888 στην πόλη της Δράμας, από τους καπνεργάτες με κύριο αίτημα τις δέκα ώρες εργασίας, καθώς εκείνη την εποχή οι εργάτες εργάζονταν από δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως. Το 1893, 2.000 εργάτες διαδήλωσαν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί η σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.
Το 1936 κορυφώνονται οι διαδηλώσεις από τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στον Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Οι εργατικές κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν στην πόλη τον Μάιο του 1936, με τη μεγάλη απεργία και διαδήλωση των καπνεργατών, που πνίγηκε στο αίμα από την δικτατορική κυβέρνηση Μεταξά, με συνολικά δώδεκα νεκρούς ανάμεσα στους οποίους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής Τάσο Τούσης, στη διασταύρωση Εγνατία και Βενιζέλου. Η φωτογραφία που απαθανάτισε την μητέρα του να τον θρηνεί μόνη στο μέσον του δρόμου, στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατία, δημοσιεύθηκε στον Τύπο και αποτέλεσε την έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για την συγγραφή της συλλογής του Ο Επιτάφιος.
9 Μαΐου 1936: Η μητέρα του Τάσου Τούση θρηνεί τον γιο της, τον πρώτο νεκρό της αιματηρής καταστολής της διαδήλωσης των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης.
Το 1937 καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως “Ημέρα Εορτασμού της Εργασίας”, και η τελευταία εβδομάδα του Απριλίου ως «Εβδοµάς Εργατικής Αµίλλης»
Η φετινή πρωτομαγιά θα διαφέρει κατά πολύ από τις προηγούμενες. Τα περιοριστικά μέτρα λόγω του κορονοϊού θα πλήξουν την όποια διεκδικητική επιθυμία των πολιτών για βελτίωση των συνθηκών εργασίας αλλά και η διαφαινόμενη έξαρση της ανεργίας που θα γίνει προφανής την επομένη της άρσης των μέτρων, θα στρέψει την κοινή γνώμη σε πολύ πιο “βασικές” διεκδικήσεις όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας. Αιτήματα όπως η δηλωμένη εργασία, και όχι η μαύρη εργασία, οι αξιοπρεπείς μισθοί και συνθήκες εργασίας, καθώς και η πλήρης απασχόληση (αντί για την τετράωρη), κλπ., θα ακολουθήσουν αρκετά αργότερα.
Έτσι η πανδημία του κορονοιού θα πλήξει στην Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έναν θεσμό 100 και πλέον ετών, έναν θεσμό μνήμης και διεκδικήσεων με λαμπρό παρελθόν, καταφέρνοντας έτσι καίριο πλήγμα στην ίδια την ιστορία της.