Η ραγδαία εξάπλωση του ιού στην Ιταλία και μετά σε άλλες χώρες της ΕΕ οδήγησε σε μεγάλη έλλειψη διαθεσιμότητας των απαραίτητων ιατρικών μέσων προστασίας. Η παραγωγή κρίσιμου υλικού έτσι κι αλλιώς δεν ήταν προετοιμασμένη για την κρίση, ενώ πολλές χώρες ήταν απολύτως εξαρτημένες από εισαγωγές του υλικού από την Κίνα που έτσι κι αλλιώς αντιμετώπιση με την έναρξη της υγειονομικής κρίσης τεράστια προβλήματα και στην παραγωγή του εξοπλισμού. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι διάφορα κράτη μέλη είχαν εγκρίνει/εγκρίνουν εθνικά μέτρα, όπως οι απαγορεύσεις εξαγωγών, που διαταράσσουν σοβαρά την ήδη βεβαρημένη αλυσίδα εφοδιασμού σε άλλες χώρες που έχουν επίσης παρόμοιες ανάγκες αλλά εξαρτιόνται από εισαγωγές για την κάλυψή τους.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι περιορισμοί εξαπλώθηκαν σε ένα αυξανόμενο φάσμα προϊόντων, ιδιαίτερα τα μέσα ατομικής προστασίας αλλά και στα φάρμακα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή “Οι περιορισμοί στις εξαγωγές δημιουργούν σημεία συμφόρησης στην παραγωγή των βασικών προμηθειών, καθηλώνοντας τις εισροές σε συγκεκριμένα κράτη μέλη. Διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιαστικής και διανομής, οι οποίες εξαρτώνται από κεντρικές αποθήκες. Ενθαρρύνουν τις πρακτικές συσσώρευσης στην αλυσίδα εφοδιασμού. Τέλος, οι εν λόγω περιορισμοί επανεισάγουν εσωτερικά σύνορα σε μια περίοδο κατά την οποία η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών είναι απολύτως αναγκαία και δημιουργούν εμπόδια στην αποτελεσματική προστασία της υγείας και της ζωής όλων”.

Η Κομισιόν τόνισε ότι “τα κράτη μέλη πρέπει να απέχουν από κάθε έγκριση/εφαρμογή τέτοιων μη στοχευμένων εθνικών μέτρων” και τους ζήτησε να συνεργαστούν για την εφαρμογή μιας αποτελεσματικής προσέγγισης σε επίπεδο ΕΕ, με βάση την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών. Αλλά η έκκληση αυτή δεν αρκεί. “Κάθε προβλεπόμενο εθνικό μέτρο που περιορίζει την πρόσβαση σε ιατρικό εξοπλισμό και μέσα προστασίας πρέπει να συζητείται με την Κομισιόν και με τα άλλα κράτη μέλη. Τα μέτρα που έχουν κοινοποιηθεί έως τώρα στην Επιτροπή έχουν αξιολογηθεί από την άποψη του αν διασφαλίζουν ότι τα βασικά αγαθά φτάνουν σε αυτούς που τα χρειάζονται περισσότερο. Η Επιτροπή εξετάζει τις υποθέσεις αυτές κατά προτεραιότητα και στηρίζει τα κράτη μέλη ώστε να διορθώσουν τυχόν τέτοια μέτρα“.

Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη δηλώσει ότι αποδέχονται τα αιτήματα της Επιτροπής να τροποποιήσουν τα μέτρα τους, ώστε να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα εξοπλισμού ζωτικής σημασίας από εκείνους που τον χρειάζονται περισσότερο, σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως το προσωπικό στον τομέα της υγείας, οι ομάδες παρέμβασης και οι ασθενείς. Η Επιτροπή εξετάζει όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις. Σε περίπτωση που τα κράτη μέλη δεν προσαρμόσουν επαρκώς τους κανόνες τους, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα λάβει νομικά μέτρα.

Παράλληλα δημοσίευσε κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο θέσπισης κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού σε ολόκληρη την Ευρώπη: «Κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ και τους κοινούς στόχους όσον αφορά τα μέτρα για τις εξαγωγές που λαμβάνονται στο πλαίσιο της κρίσης της νόσου COVID-19».

Δεδομένων των σημερινών ελλείψεων σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε, με 26 κράτη μέλη, ταχεία διαδικασία κοινής προμήθειας ιατρο-φαρμακευτικού υλικού και κατάλληλου εξοπλισμού. Επίσης,  έχει εγκρίνει παράταση της ισχύουσας εκτελεστικής πράξης στο πλαίσιο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ (rescEU), ώστε η Ένωση να προμηθευτεί τέτοιον εξοπλισμό μέσω του μηχανισμού αυτού. Οι πρώτες αγορές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στις αρχές Απριλίου, εφόσον εγκριθούν από τα κράτη μέλη.

Επίσης, η Επιτροπή υποβάλλει σύσταση σχετικά με τις διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και εποπτείας της αγοράς στο πλαίσιο της νόσου COVID-19. Με τον τρόπο αυτό, θα καταστεί δυνατή, ιδίως, η αύξηση του εφοδιασμού των αρχών πολιτικής προστασίας με ορισμένους τύπους μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), όπως οι μάσκες προσώπου μίας χρήσης, ακόμη και αν δεν φέρουν σήμανση CE, χωρίς να θίγονται τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας.

Η Επιτροπή βρίσκεται σε επαφή με τα κράτη μέλη και με τους φορείς του κλάδου προκειμένου να έχει στη διάθεσή της αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τον εφοδιασμό με μέσα προστασίας. Ζήτησε μάλιστα να ενημερώνεται σε εβδομαδιαία βάση για το διαθέσιμο απόθεμα μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), τη διαθέσιμη παραγωγική ικανότητα στο έδαφός της και τις προβλεπόμενες ανάγκες.

Η Επιτροπή συζητά επίσης διάφορες άλλες εναλλακτικές λύσεις με τους φορείς του κλάδου, όπως η μεταστροφή των κλωστοϋφαντουργικών επιχειρήσεων σε χώρους παραγωγής μέσων προστασίας.