του Πάρι Κακλαμάνου
Η ταξινομία της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (που τέθηκε σε ισχύ στις 12 Ιουλίου 2020) καθορίζει τις γενικές προϋποθέσεις που οφείλει να πληροί μια οικονομική δραστηριότητα για να χαρακτηρίζεται ως «περιβαλλοντικά βιώσιμη». Σύμφωνα με τον κανονισμό περί ταξινομίας, μια δραστηριότητα θεωρείται περιβαλλοντικά βιώσιμη μόνο εάν:
* «συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό» σε τουλάχιστον έναν από τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους (βλέπε κατωτέρω),
* δεν βλάπτει σημαντικά κανέναν από τους άλλους στόχους (αρχή του «μη βλάπτειν»)
* πληροί τις ελάχιστες κοινωνικές διασφαλίσεις.
Ο κανονισμός περί ταξινομίας θέτει έξι περιβαλλοντικούς στόχους: 
* Μετριασμό της κλιματικής αλλαγής
* Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
* Bιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτων και των θαλάσσιων πόρων
* Μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία
* Πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης
* Προστασία και αποκατάσταση βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων
Στις 20 Νοεμβρίου 2020 εκδόθηκε σχέδιο κανονισμού στο οποίο προσδιορίζονταν τα τεχνικά κριτήρια βάσει των οποίων συγκεκριμένες οικονομικές δραστηριότητες μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Στις 21 Απριλίου 2021, το Σώμα των Επιτρόπων της Κομισιόν κατέληξε σε πολιτική συμφωνία σχετικά με το πρώτο εκτελεστικό της κείμενο (“κατ ‘εξουσιοδότηση πράξη”) για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων ταξινόμησης για τις πράσινες επενδύσεις. Το συγκεκριμένο κείμενο προσδιορίζει τα τεχνικά κριτήρια που οφείλει να σέβεται μια επένδυση ώστε να χαρακτηριστεί «περιβαλλοντικά βιώσιμη» (το εν λόγω σχέδιο υιοθετήθηκε από τα όργανα της ΕΕ στις αρχές του Ιουνίου).
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 21 Απριλίου 2021 για τον εν λόγω κανονισμό: «Το εκτελεστικό κείμενο θα καλύπτει περίπου το 40% των οικονομικών δραστηριοτήτων των εισηγμένων εταιρειών της ΕΕ που δραστηριοποιούνται σε τομείς που ευθύνονται για το 80% των άμεσων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρώπη. Το κείμενο αναφέρεται σε τομείς όπως η ενέργεια, η δασοκομία, η μεταποίηση, οι μεταφορές και τα κτίρια. Ο κανονισμός περί ταξινομίας είναι ένα ζωντανό έγγραφο που θα συνεχίσει να διαμορφώνεται με την πάροδο του χρόνου υπό το φως των εξελίξεων και της τεχνολογικής προόδου. Τα τεχνικά κριτήρια θα υπόκεινται σε τακτική επανεξέταση. Αυτό θα διασφαλίσει ότι νέοι τομείς και δραστηριότητες συμπεριλαμβανομένων μεταβατικών και άλλων δραστηριοτήτων γενικής εφαρμογής, μπορούν να προστεθούν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού συν τω χρόνω».
Ο ρόλος του «φυσικού» αερίου ως μεταβατικού καυσίμου καθώς και ολόκληρου του τομέα της γεωργίας έχει εξαιρεθεί από τη συγκεκριμένη νομοθετική πράξη. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να παρουσιάσει αργότερα εντός του έτους παράταση της συγκεκριμένης πράξης, η οποία θα θεσπίσει πρότυπα για τους τομείς της γεωργίας, του ορυκτού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας. Όσον αφορά τον τελευταίο τομέα η Επιτροπή έχει ανακοινώσει πως θα ακολουθήσει την πρόσφατη σύσταση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC), η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πυρηνική ενέργεια δεν επηρεάζει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ταξινομίας.
Η πρώτη κατ’ εξουσιοδότηση πράξη θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2022. Μια δεύτερη κατ’ εξουσιοδότηση πράξη θα καλύπτει τους εναπομείναντες περιβαλλοντικούς στόχους και αναμένεται να δημοσιευθεί τον επόμενο χρόνο.
Από την πλευρά της η WWF έχει καλέσει την Επιτροπή να προσθέσει μια ειδική κατηγορία για τις «μη βιώσιμες επενδύσεις» ώστε να διευκρινίσει ποιες επενδύσεις θεωρούνται επιβλαβείς για το περιβάλλον. Επίσης έχει ζητήσει να εξαιρεθούν από την ταξινομία το ορυκτό αέριο και η πυρηνική ενέργεια ώστε να μην πληγεί η αξιοπιστία του κανονισμού ταξινομίας.
Εφαρμογή της αρχής του «μη βλάπτειν» στα έργα που περιλαμβάνονται στα σχέδια Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας (RRF) των χωρών της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εφαρμογή της αρχής του «μη βλάπτειν» για τα έργα που περιλαμβάνονται στα εθνικά σχέδια Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας (RRF) στις 12 Φεβρουαρίου 2021. Η αξιολόγηση της εφαρμογής του «μη βλάπτειν» πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον κύκλο ζωής μιας οικονομικής δραστηριότητας. Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να αναφέρονται στα «τεχνικά κριτήρια ελέγχου» (ποσοτικά ή/και ποιοτικά κριτήρια) που έχουν θεσπιστεί σύμφωνα με τον Κανονισμό για την Ταξινομία για να τεκμηριώσουν τη συμμόρφωση με την συγκεκριμένη αρχή. Ωστόσο, κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με την εν λόγω αρχή, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να βασίζονται στα τεχνικά κριτήρια ελέγχου των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που έχουν θεσπιστεί βάσει του Κανονισμού της Ταξινομίας. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να παρέχουν απλουστευμένη ή ουσιαστική αξιολόγηση της εφαρμογής του «μη βλάπτειν» για κάθε από τα προτεινόμενα μέτρα ανάλογα με τον προβλέψιμο αντίκτυπό του σε καθέναν από τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους που προσδιορίζονται στον κανονισμό της ταξινομίας.
Δείτε επίσης: