Την Τρίτη 3/5/2022 το Κοινοβούλιο ενέκρινε έκθεση νομοθετικής πρωτοβουλίας με στόχο να αναθεωρηθούν οι κανόνες για τις ευρωπαϊκές εκλογές. Η νομοθετική πρόταση εγκρίθηκε με 323 ψήφους υπέρ, 262 κατά και 48 αποχές, ενώ το σχετικό ψήφισμα με 331 ψήφους υπέρ, 257 κατά και 52 αποχές.
Σύμφωνα με το σύστημα που προτείνουν οι ευρωβουλευτές, κάθε ψηφοφόρος θα έχει δύο ψήφους: μία για την εκλογή υποψηφίων από τις εθνικές εκλογικές περιφέρειες και μία σε μια πανευρωπαϊκή εκλογική περιφέρεια, από την οποία θα εκλέγονται 28 επιπλέον ευρωβουλευτές. Για να εξασφαλιστεί η ισόρροπη γεωγραφική εκπροσώπηση στα υπερεθνικά αυτά ψηφοδέλτια, τα κράτη μέλη θα χωριστούν σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού τους.
Στα πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια θα συμμετέχουν υποψήφιοι που θα προέρχονται αναλογικά από τις τρεις αυτές κατηγορίες χωρών. Τα πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια θα πρέπει να υποβάλλονται από ευρωπαϊκές εκλογικές οντότητες, όπως συνασπισμούς εθνικών πολιτικών κομμάτων, εθνικές ενώσεις ψηφοφόρων ή ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα.
Το Κοινοβούλιο θέλει επίσης να προωθήσει την ισότητα των φύλων, τονίζοντας ότι, παρά τη συνολική βελτίωση που σημειώθηκε στις τελευταίες εκλογές, ορισμένες χώρες δεν εξέλεξαν ούτε μία γυναίκα ευρωβουλευτή. Το κείμενο προτείνει να καθιερωθούν στα ψηφοδέλτια υποχρεωτικά συστήματα εναλλαγής ανδρών και γυναικών υποψηφίων ή ποσοστώσεις, χωρίς ταυτόχρονα να παραβιάζονται τα δικαιώματα των μη δυαδικών ατόμων.
Για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή διάσταση των εκλογών προτείνονται επίσης τα ακόλουθα:
- Η 9η Μαΐου ως κοινή ευρωπαϊκή ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
- Δικαίωμα του εκλέγεσθαι για όλους τους Ευρωπαίους ηλικίας 18 ετών και άνω
- Υποχρεωτικό κατώτατο εκλογικό όριο 3,5% για τις εκλογικές περιφέρειες με 60 ή περισσότερες έδρες
- Ισότιμη πρόσβαση στις εκλογές για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, καθώς και δυνατότητα επιστολικής ψήφου
- Το δικαίωμα στους πολίτες να ψηφίζουν υποψηφίους για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ένα σύστημα «κορυφαίων υποψηφίων» μέσω των πανευρωπαϊκών ψηφοδελτίων.
Προτείνεται επίσης να συσταθεί μια νέα ευρωπαϊκή εκλογική αρχή που θα επιβλέπει τη διαδικασία και θα διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τους νέους κανόνες.
Επόμενα βήματα
Όπως ορίζει το άρθρο 223 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η νομοθετική πρωτοβουλία του Κοινοβουλίου θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από το Συμβούλιο. Αφού γίνει αυτό, η πρόταση θα επιστρέψει στο Κοινοβούλιο, ώστε οι ευρωβουλευτές να δώσουν τη συγκατάθεσή τους. Στη συνέχεια, η πρόταση θα πρέπει να εγκριθεί από όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους ισχύοντες συνταγματικούς τους κανόνες. Οι διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο θα ξεκινήσουν μόλις τα κράτη μέλη καταλήξουν σε κοινή θέση.
Δηλώσεις
Ο εισηγητής Domènec Ruiz Devesa (Σοσιαλιστές, Ισπανία) δήλωσε: «Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα αυξήσουν την ορατότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και θα τους επιτρέψει (ειδικά στους υποψηφίους τους στις ευρωπαϊκές λίστες) να πραγματοποιούν προεκλογικές καμπάνιες σε όλη την ΕΕ, ώστε να δημιουργηθεί το έδαφος για έναν πραγματικό πανευρωπαϊκό διάλογο. Οι πολίτες θα ξέρουν ότι ψηφίζουν για ευρωπαϊκές πολιτικές οντότητες και επικεφαλής υποψηφίους για το αξίωμα του Προέδρου της Επιτροπής. Το Κοινοβούλιο στέλνει ισχυρό μήνυμα στο Συμβούλιο ότι τώρα είναι η ώρα να αλλάξει η εκλογική νομοθεσία ώστε να έχουμε εκλογές που αντικατοπτρίζουν την υφιστάμενη πολιτική πραγματικότητα».
Σχετικές πληροφορίες
Η Ευρωπαϊκή Εκλογική Πράξη χρονολογείται από το 1976 (τροποποιήθηκε το 2002 και το 2018, αν και η τελευταία τροποποίηση δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ). Η πράξη αυτή περιλαμβάνει κοινές αρχές που πρέπει να τηρούνται από τη νομοθεσία των κρατών μελών όσον αφορά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η ισχύουσα πράξη δεν προσδιορίζει ένα ενιαίο εκλογικό σύστημα που θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ΕΕ.
© Jonathan NACKSTRAND / AFP