Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση ως προς το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων στήριξης των νοικοκυριών από το Σεπτέμβριο 2021 έως τον Ιούλιο 2022 (περίπου 3,5% ΑΕΠ). Αύγουστο και Σεπτέμβριο θα δαπανηθούν άλλα 3,3 δις. Συνολικά μέσα σε ένα χρόνο θα δοθούν ως επιδόματα για την ενέργεια 20 δις. Όμως όλα αυτά τα ποσά δεν βοηθάνε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις αλλά μετατρέπονται σε ουρανοκατέβατα κέρδη για λίγες ενεργειακές εταιρίες. Πράσινη λύση στην κρίση υπάρχει και είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία.
του Νίκου Χρυσόγελου
πρώην ευρωβουλευτή ΠΡΑΣΙΝΟΙ / EFA
μέλος του Συμβουλίου του νέου κόμματος ΠΡΑΣΙΝΟΙ
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση ως προς το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων στήριξης των νοικοκυριών από το Σεπτέμβριο 2021 έως τον Ιούλιο 2022 (περίπου 3,5% ΑΕΠ). Αύγουστο και Σεπτέμβριο θα δαπανηθούν άλλα 3,3 δις. Συνολικά μέσα σε ένα χρόνο θα δοθούν ως επιδόματα για την ενέργεια 20 δις.
Παράλληλα, η κυβέρνηση αύξησε το τέλος που πληρώνουμε μέσω του λογαριασμού ρεύματος για να κάνει (δήθεν) κοινωνική πολιτική (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας). Θα το εισπράξει τώρα – υπολογίζει να συγκεντρώσει ένα ποσό περίπου 500.000.000 ευρώ επιπλέον – μέσα από λογαριασμούς ρεύματος που έχουν φτάσεις στα ουράνια για να έχει λέει αυτά τα χρήματα …αργότερα για να τα επιστρέψει με επιδόματα!!!
150.000.000 ευρώ ετησίως εξοικονόμησε η “μικρή διασύνδεση” της Κρήτης με το ηπειρωτικο δίκτυο (συνεχιζει το νησί να εξαρτάται από ορυκτά καύσιμα για την κατανάλωση ηλεκτρισμού μόνο που το ρεύμα αυτό εισάγεται σε μεγάλο ποσοστό απο τους ηπειρωτικούς σταθμούς με καπως μικροτερο κοστος). ¨Ομως και το ποσό αυτό – 150.000.000 ευρώ – που εξοικονομηθηκε απο την μικρή διασύνδεση θα μετατραπεί και αυτό σε επίδομα για να συνεχιστεί η ζήτηση ορυκτών καυσίμων.
Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι όλα αυτά τα ποσά συμβάλλουν στην στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, είναι αναγκαία διότι αντιμετωπίζουν οι πολίτες το πρόβλημα. Υπάρχει, όμως, κανένας /μία που να πιστεύει ότι αυτή η πολιτική αντιμετώπισε τα (δικά του/της) τουλάχιστον προβλήματα που προκύπτουν από την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια ή άνοιξε έστω το δρόμο να τα αντιμετωπίσει;
Μπορεί τα χρήματα των επιδομάτων (πάνω απο 20 δις) να προέρχονται εν μέρει από τον προυπολογισμο και εν μερει απο το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και τώρα από την διασύνδεση της Κρήτης και την αύξηση του τέλους για τις λεγόμενες Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, αλλά όλα αυτά τα χρήματα:
– ΔΕΝ βοηθάνε καν στην ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων αφού πληρώνουμε σήμερα την τιμή της κιλοβατώρας μετα τις επιδοτήσεις σε πολλαπλάσιο κόστος, μπορεί και 10 ή και 15 φορές πιο ακριβά.
– Μετατρέπονται σε ουρανοκατέβατα κερδη για τις επιχειρήσεις ενέργειας ορυκτών καυσίμων.
Ήδη έχει προβλεφθεί από τη ΡΑΕ αύξηση της τιμής της ενέργειας κατά 25% τον Οκτώβρη. Δεν είναι απίθανο για το χειμώνα η τιμή του αερίου να ξεπεράσει τα 1000 ή και τα 1500 ευρώ τη MW, από 50 Ευρώ / MW μερικούς μήνες πριν.
Η κυβέρνηση επαναλαμβάνει μονότονα ότι δεν θα έχουν πρόβλημα επάρκειας το χειμώνα και ότι θα συνεχίσει να ενισχύει με επιδοτήσεις τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις (:).
Σε αυτό το σκηνικό, απροετοίμαστη η ελληνική κοινωνία και οικονομία και χωρίς κατάλληλα χρηματοοικονομικά εργαλεία για εξοικονομηση ενέργειας και μαζική εφαρμογή ανανεώσιμων πηγων στα κτίρια θα βρεθεί μπροστά στο διπλό σοκ:
-Και τεράστιοι λογαριασμοί ρεύματος και πετρελαίου /αερίου για θέρμανση, που θα οδηγησουν σε έκκρηξη φτωχειας και παύση χιλιάδων παραγωγικών επιχειρήσεων
– και υποχρεωτικές πολύωρες διακοπές ρεύματος σε πολλές περιοχες και υποχρεωτικές διακοπές κλάδων (διαβάστε προσεκτικά καλά κρυμένες προαναγγελίες τώρα που συνειδητοποιείται ότι περπατάμε γυμνοί στα αγκάθια όπως το 2008-2010). Οι επικοινωνιακές αερολογίες ότι η Ελλάδα είναι θωρακισμένη και σε καλύτερη θέση από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, θυμίζουν ακριβώς όσα έλεγαν λίγο πριν την αναγγελία της χρεοκοπίας της χώρας μας.
Ενώ τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αδυνατούν πλέον να πληρώσουν τους τεράστιους λογαριασμούς ρεύματος (περίπου ένας στους δύο πολίτες) και συσσωρεύονται χρέη από απλήρωτους λογαριασμούς προς τις ενεργειακές εταιρίες ύψους πάνω από 1 δις ευρώ, τόσο διεθνείς ενεργειακοί κολοσσοί όσο και ελληνικοί καταγράφουν τεράστια κέρδη:
– Κέρδη κοντά 100 δις συνολικά για μερικές από τις πιο μεγάλες εταιρίες ορυκτών καυσίμων, 45,5 δις κέρδη για την εταιρία της Σαουδικής Αραβίας, τεράστια κέρδη για τις ρώσικες εταιρίες πετρελαίου και αερίου.
– Ουρανοκατέβατα κέρδη για τα δύο διυλιστήρια πετρελαίου στην Ελλάδα 2,2 δις, το 2021.
Καταγράφεται η μεγαλύτερη αποτυχία της κυβέρνησης (μεγαλύτερη απο αυτή που οδηγησε στη χρεοκοπια 2008 -2018) να προλάβει την κρίση. Δύο πράγματα θα μπορούμε να κάνει:
– Θεσμικές αλλαγές στο ενεργειακό μοντέλο και στον τρόπο χρέωσης. Η κυβέρνηση αφήνει την αγορά να κάνει μόνη της τις επιλογές που θέλει, χωρίς να παρεμβαίνει έστω στο πλαίσιο στο οποίο μπορούν να κινούνται αυτές οι κινήσεις της αγοράς.
– Ενίσχυση μαζικών επενδύσεων από τους πολίτες με ευέλικτη χρηματοδότηση, στυλ επιστρεπτεας προκαταβολής, στην εξοικονομηση ενεργειας και στα ηλιακά συστήματα καθώς και (υπο προυποθέσεις) σε μικρές ανεμογεννήτριες στα κτίρια (τουλάχιστον 1.000.000 μέσα στις πόλεις) καθώς και σε μικροδίκτυα σε επίπεδο γειτονιων και δήμων.
Ανίκανη …απλώς ή (και) διαπλεκόμενη με τα συμφέροντα ορυκτών καύσιμων η κυβέρνηση;
Αλλά και το υπόλοιπο πολιτικο σύστημα παραμένει επίσης απροετοίμαστο και ενώ βλέπει τη σύγκρουση που έρχεται φωνάζει “πάτα γκάζι” (πχ αίτημα για μείωση ΦΠΑ στα ορυκτά καύσιμα, αύξηση των επιδοτήσεων), όχι “κάνε στροφή” (μαζικές επενδύσεις στα ηλιακά στις στέγες, θεσμικές αλλαγές πλαισίου, γρήγορη και δίκαιη ενεργειακη μεταβαση με μείωση του ενεργειακού μείγματος που βασίζεται σε πετρέλαιο, αέριο, λιγνίτη).
Στο χάρτη, φαίνεται το ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας που παρήγαγε κάθε χώρα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Ελλάδα (περίπου 29% τον Αύγουστο 2022!!!) είναι από τις χώρες με τα πιο χαμηλά ποσοστά, κυρίως γιατι δεν έχουν προωθηθεί ηλιακά στις στέγες και οι πολίτες δεν έχουν πρόσβαση σε χρηματοοικονομικά εργαλεία, ενώ παραμένει ο ανώτατος συντελεστής ΦΠΑ στα υλικά και υπηρεσίες για εγκατάσταση. Ακόμα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζητάνε μείωση φόρων στα …ορυκτά καύσιμα, αντι να ζητάνε κατάργηση ΦΠΑ σε ότι έχει σχεση με ηλιακά και πράσινη ενέργεια γενικότερα.
Εκατομμύρια στέγες σε Γερμανία, Βέλγιο, Ελβετία είναι πλέον ηλιακές (ή) και πράσινες (φυτεμένες). Όποιος ταξιδεύει σε ευρωπαικές πόλεις το συνειδητοποιεί αμέσως. Η ενεργειακή κρίση έχει διπλαδιάσει, τετραπλασιάσει, πολλαπλασιάσει την προσπάθεια στις χώρες αυτές. Ενεργειακές κοινότητες /ενεργειακοί συνεταιρισμοί αναπτύσσονται με μορφή χιονοστιβάδας.
Ποια είναι η λύση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ακρίβειας στην Ελλάδα
Με δεδομένο ότι θα δαπανηθούν τεράστια ποσά λόγω της ενεργειακής ακρίβειας, πρέπει να γίνει σωστή διαχείριση των πόρων αυτών, να μην καταλήγουν ως ουρανοκατέβατα κέρδη στις ενεργειακές εταιρίες αλλά να συμβάλλουν εν μέρη βέβαια στην προσωρινή ανακούφηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων (πχ τα μισά από αυτά τα ποσά στη σημερινή κρίση) και κυρίως να συμβάλλουν στην δια παντώς αυτονομία των νοικοκκυριών και των επιχειρήσεων με αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά προτεραιότητα σε στέγες κτιρίων.
Με ηλιακά και υπό προυποθέσεις μικρές ανεμογεννήτριες στα κτίρια για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμό με ηλιακά συστήματα θέρμανσης / δροσισμού και αντλίες θερμότητας θα :
– μειώναμε τάχιστα τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από (ορυκτό) αέριο και λιγνίτη,
– οι ενισχύσεις (20 δις σε ένα χρόνο) δεν θα κατέληγαν ως ουρανοκατέβατα κέρδη στους ενεργειακούς κολοσσούς αλλά θα ενίσχυαν την ενεργειακή και οικονομική ανεξαρτησία των νοικοκυριών και επιχειρήσεων,
– δημιουργούσαμε χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας,
– έδιναν ώθηση σε μια σημαντική μεταρρύθμιση, την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας,
– επιταχύνονταν η επίτευξη των κλιματικών στόχων από τη χώρα μας,
– πληρώναμε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ λιγοτερα για “δικαιώματα εκπομπών” αερίων που αλλάζουν το κλίμα.
Οι επιδοτήσεις προς τα ορυκτά καύσιμα στη χώρα μας έφτασαν από τα 4-5 δις ευρω το χρόνο, σε πάνω από 20 δις. Όπως διαπιστώνει και έκθεση του ΟΟΣΑ όμως αυτές δεν βοηθάνε τελικά τους πιο αδύναμους αλλά πολλαπλασιάζουν τα κέρδη των ενεργειακών κολοσσών.
Γιατι λοιπόν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στηρίζει τα ορυκτά καύσιμα με πολλά δις ευρώ;
Ήδη στην Ευρώπη έρχονται στην δημοσιότητα στοιχεία για τα λόμπι που εργάζονται για τη στήριξη του (ορυκτού) αερίου και των πυρηνικών με πολιτική υποστήριξη, προγράμματα χρηματοδοτούμενα με ευρωπαικούς πόρους και …άλλους τρόπους.
Η Πράσινη λύση για την βαθιά κρίση, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία.