Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ με αφορμή την έναρξη των εργασιών της κρίσιμης Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα #COP23 στη Βόννη (6-17 Νοεμβρίου) καλούμε την κυβέρνηση και τους ελληνικούς φορείς να ξεκινήσουν άμεσα έναν ουσιαστικό διάλογο για το σταδιακό κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων #KeepItInTheGround με τρόπο όμως που θα συνδυάσει τους περιβαλλοντικούς στόχους με την προώθηση εναλλακτικών λύσεων τόσο για τις τοπικές κοινωνίες που έχουν εξαρτηθεί μονομερώς από τον λιγνίτη όσο και για τους εργαζόμενους σήμερα στα λιγνιτορυχεία και τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ επισημαίνουμε ότι κάθε μέρα καθυστέρησης στην προώθηση ολοκληρωμένων πολιτικής εξόδου από τον λιγνίτη φέρνει την κρίση όλο και πιο κοντά, μια κρίση που θα χτυπήσει τις τοπικές κοινωνίες που δεν θα έχουν προετοιμαστεί για την μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή αλλά και τους εργαζόμενους και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής που βλέπουν ήδη να μειώνονται οι θέσεις εργασίας στη ΔΕΗ χωρίς να δημιουργούνται με ολοκληρωμένο σχεδιασμό νέες θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς της οικονομίας και σε άλλες πηγές παραγωγής κι εξοικονόμησης ενέργειας.
Το τέλος του κάρβουνου και του λιγνίτη έρχεται γοργά, για κλιματικούς, περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς, τεχνολογικούς και οικονομικούς λόγους, ακόμα και αν ο Τραμπ θέλει να το εμποδίσει. Οι κοινωνίες που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα αυτή προετοιμάζονται κατάλληλα και εγκαίρως, διαμορφώνουν αποτελεσματικές πολιτικές για την μετάβαση στη νέα εποχή ώστε να μην πληγούν άδικα οι τοπικές κοινωνίες και οι σημερινοί εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις που σχετίζονται με το κάρβουνο, τον λιγνίτη και γενικότερα τα ορυκτά καύσιμα. Οι κοινωνίες που κλείνουν τα μάτια μπροστά στις αλλαγές συνήθως βυθίζονται σε βαθιά κρίση που πλήττει τους πιο αδύναμους, όπως έγινε στη χώρα μας.
H Ελλάδα, με την λιγνιτική μονάδα Αγ. Δημητρίου είναι στον κατάλογο με τις 30 πιο ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ενέργειας. To κάρβουνο, ο λιγνίτης, τα ορυκτά καύσιμα δεν ρυπαίνουν μόνο, δεν αλλάζουν το κλίμα μόνο, αλλά και βλάπτουν σοβαρά την υγεία και προκαλούν ετησίως δεκάδες χιλιάδες πρόωρους θανάτους, το 2015 περίπου 19.500 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη και 13.200 θανάτους στις ΗΠΑ το 2009, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία.
Σε ολόκληρο τον πλανήτη έχει ξεκινήσει η αντίστροφη πορεία για έξοδο από το κάρβουνο και τον λιγνίτη #endcoal. Η συμμαχία Beyond Coal Campaign στις ΗΠΑ, που αποτελείται από 100 σημαντικές οργανώσεις, έχει ως στόχο να μειώσει κατά 50% τις μονάδες κάρβουνου άμεσα, κάτι που θα σώσει ετησίως 7000 ζωές. Πανεπιστήμια, οργανισμοί, αυτοδιοίκηση, ιδιώτες αποσύρουν τις επενδύσεις τους από παρόμοιες επιχειρήσεις ώστε να επιταχύνουν τα αλλαγές αλλά και γιατί αντιλαμβάνονται τον επενδυτικό κίνδυνο που κρύβουν πια οι ανθρακικές μονάδες. Μια παρόμοια ευρεία συμμαχία ανακοινώθηκε πρόσφατα και στην Ευρώπη με στόχο να πιέσει για το κλείσιμο των μονάδων κάρβουνου και λιγνίτη στις 28 χώρες μέλη της ΕΕ. Χιλιάδες άνθρωποι κινητοποιούνται με αυτό το αίτημα ενόψει της Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα COP23 που ξεκινάει τις εργασίες της στη Βόννη με θέμα την υλοποίηση της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.
Η αντίστροφη μέτρηση για την ριζική στροφή στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις ανανεώσιμες πηγές και γενικότερα για την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα είναι πλέον πραγματικότητα. Βιομηχανικές χώρες που συνδέθηκαν με τα ορυχεία και τις μονάδες κάρβουνου έχουν ήδη κλείσει ή κλείνουν πολλές από τις μονάδες αυτές. Τα μεγάλα ορυχεία κάρβουνου στο Βέλγιο και στη Γερμανία έχουν πλέον κλείσει και οι περιοχές αυτές έχουν αναπτύξει μια διαφορετική οικονομία. Η Σκωτία έκλεισε πρόσφατα την τελευταία μονάδα κάρβουνου, ενώ η Ολλανδία, η Βρετανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν δεσμευτεί ότι θα κλείσουν και τις τελευταίες μονάδες τους μέσα στην ερχόμενη δεκαετία.
H Ελλάδα σε αντίθετη τροχιά
Κινούμενη σε μια αντίθετη τροχιά, η Ελλάδα με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Υπολειμμάτων Οικολόγων Πράσινων προωθεί την κατασκευή δύο νέων λιγνιτικών μονάδων. Μάλιστα, πρόσφατα 25 επιχειρήσεις που συμμετέχουν εδώ και πολλά χρόνια σε διάφορους κρίκους της αλυσίδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Δ. Μακεδονία και στην Μεγαλόπολη ίδρυσαν “Ένωση για τον Λιγνίτη” . Την ιδρυτική πράξη υπογράφουν ΔΕΗ, ΛΑΡΚΟ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ, ΤΕΝΑ, ΓΑΙΑ, ΜΕΤΕ κα. Στους σκοπούς της ένωσης είναι “η χάραξη, εκ μέρους της πολιτείας των ρυθμιστικών αρχών, ενός δεσμευτικού και μακροχρόνιου σχεδιασμού για τη χρησιμοποίηση του λιγνίτη, που να ανταποκρίνεται στις σημερινές δημοσιονομικές δυσκολίες και στην ανάγκη στήριξης της εθνικής προσπάθειας για ανάπτυξη …μακροπρόθεσμα των ΑΠΕ και τη σταδιακή …απο-ανθρακοποίηση”. Υποστηρίζουν ότι “η Ελλάδα οφείλει να στηρίξει με τον λιγνίτη την δική της ηλεκτροπαραγωγή, με στόχο την ομαλή μετάβαση στις νέες πηγές, την αποθήκευση ενέργειας, την αποκεντρωμένη παραγωγή” (!). Ισχυρίζονται μάλιστα ότι “η ορθολογική εκμετάλλευση του λιγνίτη -τόσο κατά την εξόρυξη όσο κατά την καύση του για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας- μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων” (sic).
Παράλληλα, η κυβέρνηση υπογράφει παραχωρήσεις θαλάσσιων περιοχών για έρευνα με στόχο την εξόρυξη υδρογονανθράκων αλλά και στοχεύει στην προσέλκυση (αμερικανικών) επιχειρήσεων που θα αγοράσουν τα ναυπηγεία Νεωρίου με σκοπό να κατασκευάζουν πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ αν ήθελε, θα ενθάρρυνε την στροφή στην κατασκευή συστημάτων ανεμογεννητριών καθώς και πιο πράσινων πλοίων, που πραγματικά χρειαζόμαστε στο πλαίσιο μιας νέας, πράσινης οικονομίας, κινητοποιώντας και διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους για παρόμοιες επενδύσεις (LeaderShip 2020).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πρωθυπουργός άνοιξε την πόρτα για την είσοδο σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου μέσω της Αλεξανδρούπολης στην Ευρώπη, μια και η εξόρυξη αερίου και πετρελαίου που είναι παγιδευμένο σε πετρώματα με την μέθοδο της υδραυλικής διάρρηξης έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις και κινητοποιήσεις σε πολλές χώρες. Οι Πράσινοι σε όλο τον κόσμο έχουν δώσει πραγματικές μάχες για να αποτρέψουν την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου από εδάφη με την μέθοδο της υδραυλικής διάρρηξης, με δεδομένο μάλιστα ότι το σχιστολιθικό αέριο είναι ένα ακόμα πιο επιβλαβές ορυκτό καύσιμο. Η μέθοδος χρησιμοποιεί εκατομμύρια λίτρα νερού (19.000.000 λίτρα νερού ανά υδραυλική διάρρηξη) κι επιμολύνει τα αποθέματα νερού, ενώ τα εναπομείναντα υγρά περιέχουν τοξικά χημικά, βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία (80-300 τόνοι χημικών ουσιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά υδραυλική διάρρηξη). Πολλές χώρες δεν επιτρέπουν την εξόρυξη ή την προμήθεια σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου. Η Ελλάδα ανοίγει την κερκόπορτα εισόδου των προϊόντων μιας εξαιρετικά επικίνδυνης για το περιβάλλον, την υγεία και το κλίμα εξόρυξης.
Είναι σαφές ότι ο Τραμπ έχει συμμάχους που επίσης δεν θέλουν να δουν την πραγματικότητα. Αλλά κλείνοντας τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητα αυτή δεν αλλάζει. Και η αλήθεια είναι ότι 7-10 τρις Ευρώ θα επενδυθούν μέχρι το 2040 στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σύμφωνα με την έκθεση του World Bank Group, ενώ μόνο το 18% των σχεδιασμένων μονάδων κάρβουνου και λιγνίτη θα κατασκευαστούν πραγματικά, σύμφωνα με την έκθεση Νew Energy Outlook 2017 που δημοσίευσε πρόσφατα το Bloomberg. Αυτό σημαίνει ότι σχέδια για κατασκευή μονάδων συνολικά 369GW δεν θα γίνουν ποτέ. Η μείωση της ζήτησης, οι φτηνότερες ΑΠΕ, οδηγούν σε μείωση της χρήσης του κάρβουνου και του λιγνίτη κατά 87% στην ΕΕ και κατά 45% στις ΗΠΑ μέχρι το 2040.
Είναι η ώρα να δούμε την πραγματικότητα και να κινηθούμε αλλιώς. Go Green