To άρθρο δημοσιεύθηκε στην Athens Voice εδώ
Το λόμπι πυρηνικής ενέργειας και αερίου επιδιώκουν να οδηγήσουν τον πλανήτη σε καταστροφή για μερικά τρισ. ευρώ κέρδη!
Του Νίκου Χρυσόγελου
Πρώην ευρωβουλευτή Πράσινων
Μέλος Συμβουλίου του νέου πράσινου κόμματος
Λίγες μέρες πριν ξεκινήσει η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα στη Γλασκώβη και ενώ περιμέναμε η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των ηγετών των Κρατών Μελών στις 21 και 22 Οκτωβρίου να παρέμβει με ένα φιλόδοξο σχέδιο ή, έστω, να υπερασπιστεί το ανεπαρκές αλλά σε κάθε περίπτωση προς τη σωστή κατεύθυνση πακέτο “Fit for 55”, δηλαδή την επίτευξη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το 2030, έγινε η μεγάλη αντεπίθεση της αυτοκρατορίας! Οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίστηκαν ως ένθερμοι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας και του αερίου ως “πράσινες” μορφές ενέργειας που θα σώσουν τον πλανήτη από την κλιματική κρίση! Το μεγαλύτερο greenwashing είναι εδώ.
Photo by Ra Dragon on Unsplash
Που βρισκόμαστε σε σχέση με την κλιματική κρίση;
Πρόσφατα, το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPPC) έδειξε κόκκινη κάρτα ως προς την εξέλιξη της κλιματικής κρίσης. Η κατάσταση επιδεινώνεται. H 6η αξιολόγηση που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα διαπιστώνει ότι “η κλιματική αλλαγή είναι εκτεταμένη, γρήγορη και επιταχυνόμενη, πολλές από τις αλλαγές που καταγράφονται σήμερα δεν έχουν παρατηρηθεί για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, και αλλαγές που έχουν πλέον δρομολογηθεί, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας – θα συνεχιστούν για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια”. Το αισιόδοξο μήνυμα ήταν ότι “θα μπορούσε το κλίμα να σταθεροποιηθεί ξανά σε 20-80 χρόνια”, αν εφαρμόζαμε σήμερα αποφασιστικά μέτρα.
Όπως, όμως, διαπιστώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι σημερινές δεσμεύσεις των Κρατών μέσω των Εθνικών Σχεδίων Συμβολής στη Μείωση των Εκπομπών (Nationally Determined Contributions-NDCs) οδηγούν σε αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά +16% μέχρι το 2030 σε σύγκριση με το 2010, ενώ θα έπρεπε να μειωθούν κατά – 45% σε παγκόσμιο επίπεδο για να συγκρατηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κάτω από το κρίσιμο όριο του +1.5°C μέχρι το τέλος του αιώνα. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι χώρες αλλά και όλοι οι οικονομικοί τομείς πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους αν θέλουμε να συγκρατήσουμε κάπως την κλιματική κρίση και να μην γίνει ανεξέλεγκτη. Κατά συνέπεια, η Παγκόσμια Σύνοδος για το Κλίμα στη Γλασκώβη (COP26), έπρεπε να σηματοδοτήσει το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων. Τώρα όχι μόνο το πετρελαϊκό λόμπι αλλά και τα λόμπι του αερίου και της πυρηνικής ενέργειας προσπαθούν να αποτρέψουν την ανθρωπότητα από το να λάβει τις σωστές κλιματικές αποφάσεις με μόνο στόχο να κερδίσουν μερικά τρις δολάρια για μερικές δεκαετίες ακόμα σε έναν πλανήτη που θα φλέγεται. Και πολλές κυβερνήσεις φαίνεται να είναι πρόθυμες να υιοθετήσουν τις προτάσεις των λόμπι αν και υποτίθεται καθήκον τους είναι να προστατεύουν τις κοινωνίες και αυτά που έχουν υπογράψει, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα.
Η ενεργειακή κρίση
Η σημερινή ενεργειακή κρίση και η μεγάλη άνοδος των τιμών είναι σε σημαντικό βαθμό διαρθρωτική και σχετίζεται με το ορυκτό (“φυσικό”) αέριο. Η αύξηση της ζήτησής του μετά την ανάκαμψη των ρυθμών “ανάπτυξης”, οι μεγαλύτεροι χρόνοι αναμονής για την μεταφορά αγαθών από μεγάλες αποστάσεις, η σύνδεση της ηλεκτροπαραγωγής με το αέριο καθώς και διάφορα κερδοσκοπικά και γεωπολιτικά παιχνίδια με το αέριο, θα έπρεπε να οδηγήσουν όχι σε περισσότερο αέριο αλλά σε λιγότερο, σε μείωση δηλαδή της χρήσης του και σε επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης προς μια εποχή χωρίς ορυκτά καύσιμα. Και μάλιστα, με βάση ένα σχέδιο που θα σηματοδοτεί μείωση ανισοτήτων και εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας που πλήττει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.
Η αντεπίθεση της μαύρης συμμαχίας
Στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (κυβερνήσεις) φαίνεται ότι συνασπίστηκαν δύο σημαντικά λόμπι, της πυρηνικής ενέργειας και του αερίου, δημιουργώντας μια πλειοψηφούσα (;) συμμαχία χωρών που υποστηρίζει από κοινού την ιδέα ότι η πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο είναι “πράσινες” επενδύσεις και άρα μπορεί να επωφελούνται από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της χρηματοδότησης για την ανάκαμψη (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 750 δις), από τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό 2021-2027, ύψους περίπου 1 τρις Ευρώ αλλά και την τεράστια ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τις άλλες μεγάλες τράπεζες και γενικότερα τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Η επιλογή του αν είναι η πυρηνική ενέργεια και το αέριο “πράσινες” επενδύσεις ή όχι δεν αφορά μια θεωρητική συζήτηση, αλλά καθαρά τη ροή ή όχι πολλών εκατοντάδων δις σε αυτές τις επενδύσεις.
Ποιες χώρες πρωτοστάτησαν;
Στην κίνηση αυτή πρωτοστάτησε ο Γάλλος πρόεδρος Ε. Μακρόν, αλλά δεν ήταν ο μόνος. Τα δύο λόμπι, της πυρηνικής ενέργειας και του ορυκτού (“φυσικού”) αερίου φαίνεται ότι έκαναν συστηματική προεργασία επηρεασμού πολλών κυβερνήσεων. Κατάφεραν να δημιουργήσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πλειοψηφία υπέρ των δύο αυτών μορφών ενέργειας, σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση δείχνει να επιταχύνεται και η γρήγορη έξοδος από τα ορυκτά καύσιμα φαντάζει όχι μόνο ως απολύτως αναγκαία για τη σωτηρία του πλανήτη αλλά και ως η κύρια απάντηση στην μεγάλη αύξηση των τιμών “φυσικού” αερίου και πετρελαίου, που συμπαρασύρει σε άνοδο (μαζί με άλλες αιτίες) τις τιμές όλων των προϊόντων και οδηγεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε χρεοκοπία.
Μετά το Τσερνομπίλ και τη Φουκουσίμα οι επενδύσεις σε πυρηνική ενέργεια κατέρρευσαν και μόνο περιφερειακές χώρες όπως το Ιράν και η Τουρκία – κυρίως για γεωπολιτικούς λόγους – επέμεναν να μπουν στο πυρηνικό κλαμπ. Η Γερμανία δεν απαλλάχθηκε ποτέ από την δέσμευση που είχαν επιβάλλει οι Πράσινοι, όταν πρωτο-συμμετείχαν στην κυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες, για οριστική έξοδο από την πυρηνική ενέργεια. Όμως, η Γαλλία δεν ακολούθησε ποτέ τον Γερμανικό δρόμο, αντιθέτως ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν προωθεί ένα σχέδιο για επενδύσεις 30 δισ. ευρώ σε ενεργειακά θέματα, που περιλάμβανε ένα δισ. ευρώ για τη δημιουργία νέας γενιάς μικρών (αλλά εξ ίσου επικίνδυνων) πυρηνικών αντιδραστήρων, γνωστών ως SMRs. Πρόσφατα, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρούνο Λε Μαίρ, κάλεσε με επιστολή του την Κομισιόν να αναγνωρίσει την πυρηνική ενέργεια ως «βιώσιμη, καθαρή, ασφαλή και ανταγωνιστική πηγή ενέργεια χαμηλών εκπομπών άνθρακα». Την επιστολή συνυπέγραψαν Ρουμανία, Τσεχία, Φινλανδία, Κροατία, Βουλγαρία, Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβενία και Σλοβακία, χώρες που αντιδρούν και στην πράσινη μετάβαση ουσιαστικά.
Στο μαύρο μέτωπο συμμετέχει και η ελληνική κυβέρνηση, αφενός στηρίζοντας τις πρωτοβουλίες Μακρόν για ανάκαμψη της πυρηνικής ενέργειας και αφετέρου στηρίζοντας ενεργά το λόμπι του αερίου. Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης υποστήριξε και “τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει η πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό μείγμα” και “την ένταξη του αερίου στα πράσινα καύσιμα”.
Ποιοι αντιτάχθηκαν;
Λουξεμβούργο, Αυστρία, Ιρλανδία, Σουηδία όπου οι Πράσινοι συμμετέχουν στην κυβέρνηση, αντιτάχθηκαν στην προοπτική αυτή. Ο Claude Turmes, @ClaudeTurmes υπουργός ενέργειας και χωροταξικού σχεδιασμού στην κυβέρνηση συνεργασίας στο Λουξεμβούργο – μια σημαντική προσωπικότητα (συνάδελφος στο Ευρωκοινοβούλιο) που έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην πράσινη στροφή και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη – και η Leonore Gewessler Πράσινη υπουργός της Αυστρίας για το Περιβάλλον, το Κλίμα, την Ενέργεια, την Κινητικότητα, την Καινοτομία και την Τεχνολογία εμπόδισαν μια παρόμοια εξέλιξη και στη σύνοδο των υπουργών ενέργειας των 27.
Η Αν. Μέρκελ που μέχρι το τέλος της χρονιάς αποχωρεί από την Γερμανική καγκελαρία φαίνεται ότι δεν προέβαλε βέτο στην επιλογή αυτή, αν και οι διαπραγματεύσεις στη Γερμανία για σχηματισμό κυβερνητικής συνεργασίας Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Ελεύθερων Δημοκρατών (“φωτεινού σηματοδότη”) κινείται σε διαφορετική κατεύθυνση. Ίσως για αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πιέζει την Κομισιόν να παρουσιάσει την νομοθετική πρωτοβουλία της σε αυτή την κατεύθυνση μέχρι το τέλος της χρονιάς, πριν μπει στο Συμβούλιο και η νέα γερμανική κυβέρνηση που θα πιέζεται από τους Πράσινους.
Γιατί τώρα η αντεπίθεση της μαύρης συμμαχίας;
Η πανδημία οδήγησε σε μια γενναία αύξηση των πόρων που διατίθενται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την οικονομία και την ανάκαμψη. Ξεπεράστηκαν, μάλιστα, αγκυλώσεις δεκαετιών και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δανειστεί από τις αγορές δημιουργώντας χρέος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ η αποπληρωμή του δεν θα γίνει με αύξηση των εισφορών των χωρών αλλά μέσω νέων ιδίων πόρων. Τα ποσά που θα μπουν στην αγορά από το Ταμείο Ανάκαμψης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό είναι σημαντικά, ανέρχονται σε μερικά τρις ευρώ.
Με δεδομένο ότι έχει αποφασιστεί να διατεθεί τουλάχιστον το 30% αυτών των ποσών σε πράσινες επενδύσεις, ώστε να επιτευχθεί και ο στόχος της στροφής προς μιας πράσινη, κλιματικά ουδέτερη οικονομία, ο πειρασμός να βαφτιστεί το κρέας ψάρι και να βάλουν την κουτάλα στο μέλι άσχετες με την πράσινη οικονομία επιχειρηματικές συμπράξεις ήταν μεγάλος. Μια πρόσφατη αξιολόγηση των Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δείχνει ότι μόλις ένα 6% των πόρων θα πάει πραγματικά σε πράσινες επενδύσεις, παρά τα μεγάλα λόγια. Πολλές άλλες επενδύσεις που χαρακτηρίζονται ως πράσινες δεν είναι παρά πράσινο ξέπλυμα.
Κάθε λογικός άνθρωπος θα σκέφτονταν ότι Πράσινη Συμφωνία και επενδύσεις στην πράσινη οικονομία σημαίνουν φιλικές στο περιβάλλον και στην κοινωνία επιλογές, σταδιακή μέσα σε 19 χρόνια αλλά πλήρης απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων με την διάθεσή των τεράστιων δημόσιων πόρων αποκλειστικά για στήριξη, με επιδοτήσεις και δάνεια (μηδενικών επιτοκίων), αυτής της μεταστροφής του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου. Πολύ καλό, για να είναι πραγματικό;
Στην αρχή πολλοί πίστεψαν σε αυτό το σχέδιο, αφού ήταν, σε σημαντικό βαθμό, αποτέλεσμα και της πολιτικής πίεσης από τις επιτυχίες των πράσινων στις ευρωπαϊκές και σε πολλές εθνικές εκλογές (οι Πράσινοι συμμετέχουν ήδη σε 7 κυβερνήσεις: Αυστρία, Σουηδία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Σκωτία) και αναμένεται να συμμετάσχουν και στη Γερμανία.
Με δεδομένο ότι σημαντικά ποσά θα πέσουν έτσι κι αλλιώς στην πράσινη οικονομία, αρκετά λόμπι είδαν σαν μεγάλη ευκαιρία να βαφτιστούν οι δραστηριότητές τους “πράσινες”, αν και δεν είναι, και να αποκτήσουν – αξιοποιώντας και τις προσβάσεις τους σε πολλές κυβερνήσεις – ακόμα πιο σημαντική πρόσβαση στο δημόσιο χρήμα. Οι επενδύσεις πυρηνικών εγκαταστάσεων και δικτύων – υποδομών αερίου δεν είναι βιώσιμες χωρίς ισχυρή επιδότηση από το δημόσιο. Και σήμερα αυτές οι επενδύσεις ορυκτών καυσίμων έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις και φθηνό χρήμα: Από το 2016 μέχρι το 2020, οι 60 μεγαλύτερες τράπεζες διοχέτευσαν 3,8 τρις δολάρια σε δραστηριότητες σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα. Ακόμα και όταν οι G20 “συμφώνησαν” να σταματήσουν τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα, στην πραγματικότητα έκαναν το αντίθετο, προσφέρουν 3 φορές περισσότερες δημόσιες χρηματοδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα (USD 77 δις) σε σχέση με την καθαρή ενέργεια (USD 28 δις) ετησίως.
Πρόεδρος κορυφαίου ενεργειακού ομίλου στο Ηνωμένο Βασίλειο παραιτήθηκε τον Αύγουστο, λέγοντας ότι οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων προωθούν έργα που «δεν είναι βιώσιμα» πλέον για να έχουν, ή γιατί έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ: Why fossil subsidies are so hard to kill
Η ελληνική κυβέρνηση μιλάει πολύ για το κλίμα (όπως την έχουν συμβολεύσει οι επικοινωνιολόγοι της) αλλά δρα ενάντια στο κλίμα
Και η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει, ασκώντας πολιτική πίεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συμμετέχοντας στη συμμαχία των λόμπι αερίου, την παραμονή σημαντικών προγραμμάτων – 12 αφορούν μέχρι στιγμής την Ελλάδα – για έρευνες, δίκτυα και εγκαταστάσεις αερίου, στο πλαίσιο του καταλόγου Μεγάλων Πρότζεκτ Κοινού Ενδιαφέροντος – PCI. Παρά τους επικοινωνιακούς σχεδιασμούς να παρουσιαστεί ως κυβέρνηση ευαισθητοποιημένη για την κλιματική κρίση και πρωταγωνίστρια στην απολιγνιτοποίηση για κλιματικούς λόγους, στην πράξη λειτουργεί ως λόμπι του αερίου και επιδιώκει να ενισχύσει με σημαντικούς πόρους από τα προγράμματα διάσωσης και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ΕΛΛΑΔΑ 2.0 μεγάλες επενδύσεις υποδομών αερίου. Οι λιγνιτικοί σταθμοί θα κλείσουν αλλά τη θέση τους καταλαμβάνουν νέες επενδύσεις 7 μονάδων αερίου, ενώ ήδη η συμμετοχή του αερίου στο ενεργειακό μείγμα έχει ξεπεράσει το 36%. Λαμβάνει χωρίς τεκμηρίωση και ουσιαστική διαβούλευση αποφάσεις για χρηματοδότηση με σημαντικά ποσά την επέκταση των δικτύων αερίου μέσω του ΕΣΠΑ και κατά συνέπεια την μεγάλη αύξηση της εξάρτησης της οικονομίας και των νοικοκυριών από το αέριο, παρά τις μελέτες που δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν συμφέρει ούτε την οικονομία, ούτε φυσικά το κλίμα. Δεσμεύει τα νοικοκυριά σε επενδύσεις σύνδεσης με το αέριο που θα τα δεσμεύσουν για πολλά χρόνια σε μια επιλογή δυσβάσταχτη για τα οικονομικά τους και σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν την μαζικής στροφής κτιρίων και υποδομών στην εξοικονόμηση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αφού η τεχνολογία είναι διαθέσιμη και αρχίζει να γίνεται οικονομικά πιο συμφέρουσα και για τα νοικοκυριά.
Μια μαζική στροφή στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση θα ενίσχυε το ρόλο της ελληνική βιομηχανίας ηλιακής ενέργειας και θα δημιουργούσε χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στους τομείς της εξοικονόμησης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσα στον αστικό χώρο (όχι μόνο ηλιακοί θερμοσίφωνες αλλά και υβριδικά συστήματα παραγωγής και ζεστού νερού και ηλεκτρικής ενέργειας σε ταράτσες πολυκατοικιών, σχολείων, δημόσιων και εμπορικών κτιρίων, ιδιαίτερα μέσα από ενεργειακά συνεταιριστικά σχήματα).
Έκθεση της ερευνητικής δημοσιογραφίας της ομάδας Investigate Europe που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα διαπιστώνει ότι “οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σαμποτάρουν στην πράξη την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα αφού συνεχίζουν να τα επιδοτούν με περισσότερα από 137.000.000.000 ευρώ το χρόνο“, παρά τις φιλόδοξες ανακοινώσεις! Αλλά και η Ελλάδα κατέχει μια από τις υψηλότερες θέσεις στην επιδότηση των ορυκτών καυσίμων κατά κεφαλή με 4-5 δις ευρώ το χρόνο. Μια άλλη έρευνα, δείχνει ότι η εξάρτηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών από τα ορυκτά καύσιμα έχει ωφελήσει ελάχιστες επιχειρήσεις πετρελαιοειδών με 6,5 δις ευρώ τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου, μόλις πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση συμμετείχε σε ένα κλιματικό και οικονομικό σκάνδαλο, που πέρασε απαρατήρητο (!), αφού επιδότησε με 9.500.000 ευρώ και εγγυήθηκε το δάνειο ύψους 90.500.000 ευρώ που έλαβε η εταιρεία πετρελαίου και αερίου Energean oil & gas (που αγόρασε τον Πρίνο), με την δικαιολογία ότι “μπήκε μέσα”, λόγω της πανδημίας!
Η έξοδος από όλα τα ορυκτά καύσιμα (και την πυρηνική ενέργεια) είναι ο μόνος δρόμος σωτηρίας
O χάρτης πορείας του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) Net Zero έως το 2050 δείχνει ότι δεν έχει πλέον σημασία τι σκέφτονται οι κυβερνήσεις ή επιχειρήσεις της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων για την προσπάθεια απανθρακοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας και τη συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας κάτω από 1,5 °C. Αυτός είναι ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος, Μάλιστα, ο IEA καλεί σε απόσυρση από νέες επενδύσεις σε νέες υποδομές ορυκτών καυσίμων, όταν μόλις λίγο καιρό πριν υποστήριζε ότι η προστασία του κλίματος ήταν συμβατή με τη συνέχιση των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα! Τώρα κατηγορείται από το λόμπι ορυκτών καυσίμων ότι “υπέκυψε στους ακτιβιστές του κλίματος”.
Με δέσμευση για πράσινη στροφή της οικονομίας και ορατό τον κίνδυνο κατάρρευσης των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι κυβερνήσεις δεν θα μπορούσαν πλέον να δικαιολογήσουν δανεισμό, ασφάλιση ή επένδυση σε έργα επέκτασης άνθρακα, φυσικού αερίου ή πετρελαίου ή στην υποδομή που διευκολύνει αυτήν την επέκταση. Ο κίνδυνος για τα λόμπι πετρελαίου και αερίου ήταν προφανής. Πολύ περισσότερο που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με μια πλειοψηφία που δημιούργησαν οι Πράσινοι, έδωσε ώθηση στο να δημιουργηθεί ένας αναλυτικός κατάλογος με τις επενδύσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν (οικολογικά και κοινωνικά) βιώσιμες ή πράσινες ώστε αυτές να προσελκύσουν τις δημόσιες αλλά και μεγάλο μέρος των ιδιωτικών επενδύσεων. Ίσως για πολλούς το θέμα μοιάζει πολύ τεχνικό ή κινέζικα, αλλά ο κατάλογος της Ευρωπαϊκής Ταξονομίας για τη Βιωσιμότητα (Green EU Taxonomy) θα ήταν ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για προσανατολισμό της αγοράς και των επενδύσεων προς ένα νέο πιο πράσινο, οικονομικό μοντέλο.
Ήταν δυνατόν τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα της παραδοσιακής οικονομίας να αφήσουν να εξελιχθεί προς μια τέτοια κατεύθυνση το πολιτικό και οικονομικό παιχνίδι χωρίς να δώσουν την μάχη μέχρι εσχάτων; Πρώτα συνασπίστηκαν οι χώρες που αντιτίθενται στην έξοδο από το κάρβουνο και το λιγνίτη, με πρωταγωνιστές την Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία. Γύρω τους συνασπίστηκαν και μερικές άλλες χώρες. Αλλά ήταν ένα παιχνίδι άμυνας. Ήδη πολλές χώρες είχαν πετύχει ή είχαν δρομολογήσει την έξοδο από το κάρβουνο και το λιγνίτη. Χωρίς να σημαίνει ότι η αδυναμία επίτευξης ομοφωνίας πανευρωπαϊκά σε αυτό το θέμα δεν δημιουργεί προβλήματα στην επίτευξη του στόχου για συγκράτηση της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από το όριο του +1,5 βαθμού Κελσίου, φαίνεται ότι το παιχνίδι εκείνο ήταν Γ’ κατηγορίας, σε σχέση με τη σημασία αυτού που ξεκίνησε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτώβρη 2021: όχι απλώς άμυνα για διατήρηση της οικονομίας του κάρβουνου και του λιγνίτη, αλλά αντεπίθεση για να χαρακτηριστούν η πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο ως “πράσινα¨ καύσιμα και να αποκτήσουν πρόσβαση σε δημόσιο χρήμα και χαμηλότοκα ή μηδενικού επιτοκίου δάνεια με τη βούλα του “πράσινου”.
Έχουμε υποχρέωση, σύγχρονες πολιτικές δυνάμεις και μια ευρεία κοινωνική συμμαχία να αποδείξουμε ότι το παιχνίδι δεν είναι εκ των προτέρων χαμένο και ότι μπορούμε να σώσουμε το κλίμα και να αλλάξουμε το σύστημα βαθιά, ώστε και ο πλανήτης και οι κοινωνίες να έχουν μέλλον. Ιδιαίτερα στη χώρα μας είναι σημαντικό να προωθήσουμε ένα πραγματικό σχέδιο πράσινης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, προς όφελος μιας κοινωνίας που βυθίζεται από την μία κρίση στην άλλη και πληρώνει συνεχώς το τίμημα της απουσίας ενός πολιτικού υποκειμένου που να προωθεί αλλαγές που δεν αφήνουν τους πολλούς πίσω, που να εργάζεται και για τη φύση και για την πλειοψηφία της κοινωνίας.
Photo by Mick Truyts on Unsplash Πυρηνικό εργοστάσια στην Αμβέρσα (Antwerpen, Belgium)