Ο περιορισμός της υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από 1,5°C απαιτεί γρήγορες, εκτεταμένες και σοβαρές αλλαγές παντού

Ανάλυση των εθνικών σχεδίων για το κλίμα: Δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος

Μια νέα έκθεση του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που δημοσιεύθηκε, ενόψει της COP28, στις 14 Νοεμβρίου 2023, διαπίστωνε ότι τα Εθνικά Σχέδια Δράσης για το Κλίμα παραμένουν ανεπαρκή για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους +1,5 βαθμούς Κελσίου και την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.

Ακόμη και με τις αυξημένες προσπάθειες ορισμένων χωρών, η έκθεση δείχνει ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη δράση τώρα για να κάμψει περαιτέρω την τροχιά των παγκόσμιων εκπομπών και να αποφύγει τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η έκθεση δείχνει ότι οι κυβερνήσει κάνουν μικρά βήματα για να αποτρέψουν την κλιματική κρίση. Και δείχνει γιατί οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν τολμηρά βήματα προς τα εμπρός για να μπουμε σε καλό δρόμο. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αρχίσουν να δείχνουν πώς θα υλοποιήσουν πραγματικά ισχυρότερες δράσεις για το κλίμα.

«Η έκθεση Global Stocktake που δημοσιεύθηκε από τον ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή φέτος δείχνει ξεκάθαρα πού η πρόοδος είναι πολύ αργή. Παρουσιάζει όμως επίσης την τεράστια γκάμα εργαλείων και λύσεων που προτείνουν οι χώρες. Δισεκατομμύρια άνθρωποι περιμένουν να δουν τις κυβερνήσεις τους να παίρνουν αυτή την εργαλειοθήκη και να την βάζουν σε λειτουργία», δήλωσε ο Executive-Secretary of UN Climate Change, Simon Stiell

Η τελευταία επιστήμη από τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή δείχνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν κατά 43% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Αυτό είναι κρίσιμο για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα και να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων συχνότερων και έντονων ξηρασιών, καύσωνα και βροχοπτώσεων.

Είναι καιρός να δείξουμε τα τεράστια οφέλη από την πιο τολμηρή δράση για το κλίμα: περισσότερες θέσεις εργασίας, υψηλότεροι μισθοί, οικονομική ευημερία, ευκαιρίες και σταθερότητα, λιγότερη ρύπανση και καλύτερη υγεία.

Αναλύθηκαν τα εθνικά σχέδια για το κλίμα (NDC) 195 Μερών της Συμφωνίας του Παρισιού, συμπεριλαμβανομένων 20 νέων ή ενημερωμένων NDC που υποβλήθηκαν έως τις 25 Σεπτεμβρίου 2023. Σύμφωνα με τα πορίσματα από την περσινή ανάλυση, η σημερινή έκθεση δείχνει ότι ενώ οι εκπομπές δεν αυξάνονται πλέον μετά το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019, εξακολουθούν να μην επιδεικνύουν την ταχεία πτωτική τάση που η επιστήμη λέει ότι είναι απαραίτητη αυτή τη δεκαετία.

Εάν εφαρμοστούν τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα NDC, οι τρέχουσες δεσμεύσεις θα αυξήσουν τις εκπομπές κατά περίπου 8,8%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2010. Πρόκειται για μια οριακή βελτίωση σε σχέση με την περσινή αξιολόγηση, σύμφωνα με την οποία οι χώρες βρίσκονταν σε τροχιά αύξησης των εκπομπών κατά 10,6% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2010.

Μέχρι το 2030 οι εκπομπές προβλέπεται να είναι 2% κάτω από τα επίπεδα του 2019, υπογραμμίζοντας ότι η κορύφωση των παγκόσμιων εκπομπών θα σημειωθεί εντός αυτής της δεκαετίας.

Προκειμένου να επιτευχθεί η κορύφωση των εκπομπών πριν από το 2030, αναφέρει η έκθεση, «πρέπει να εφαρμοστούν τα υπό όρους στοιχεία των NDCs, τα οποία εξαρτώνται κυρίως από την πρόσβαση σε ενισχυμένους οικονομικούς πόρους, τη μεταφορά τεχνολογίας και την τεχνική συνεργασία και την υποστήριξη ανάπτυξης ικανοτήτων. καθώς και τη διαθεσιμότητα μηχανισμών που βασίζονται στην αγορά».

«Χρησιμοποιώντας το Global Stocktake για να προγραμματίσουμε μπροστά, μπορούμε να κάνουμε να αλλάξει το παιχνίδι. Και παρέχει ένα εφαλτήριο για μια διετή άνοδο της κλιματικής δράσης», είπε ο Stiell. «Πρέπει να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη στη διαδικασία του Παρισιού. Πράγμα που σημαίνει εκπλήρωση όλων των δεσμεύσεων, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση, τον μεγάλο παράγοντα δράσης για το κλίμα. Και διασφαλίζοντας ότι αυξάνουμε την ανθεκτικότητα στις κλιματικές επιπτώσεις παντού».

Χρειάζεται να ενεργήσουμε με μεγαλύτερη φιλοδοξία για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού – απλώς δεν υπάρχει χρόνος για καθυστερήσεις. Είναι σημαντικό ενώ συνεχίζουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε να αναζητούμε Κλιματική Δικαιοσύνη  και να βοηθήσουμε τους πιο αδύναμους καθώς και τον Παγκόσμιο Νότο, όχι μόνο για επιβίωση αλλά και μετάβαση σε πιο βιώσιμη οικονομία μέσω δίκαιων πολιτικών μετάβασης,

Μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές στρατηγικές χαμηλών εκπομπών

Μια δεύτερη έκθεση του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή σχετικά με τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές στρατηγικές χαμηλών εκπομπών, που κυκλοφόρησε επίσης μέσα στο Νοέμβριο 2023, εξέτασε τα σχέδια των χωρών για μετάβαση σε καθαρές μηδενικές εκπομπές έως ή γύρω στα μέσα του αιώνα. Η έκθεση ανέφερε ότι οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου αυτών των χωρών θα μπορούσαν να είναι περίπου 63% χαμηλότερες το 2050 σε σχέση με το 2019, εάν όλες οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές εφαρμοστούν πλήρως εγκαίρως.

Οι τρέχουσες μακροπρόθεσμες στρατηγικές (που αντιπροσωπεύουν 75 Μέρη στη Συμφωνία του Παρισιού) αντιπροσωπεύουν το 87% του παγκόσμιου ΑΕΠ, το 68% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2019 και περίπου το 77% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το 2019. 

Η έκθεση σημειώνει, ωστόσο, ότι πολλοί στόχοι καθαρού μηδενισμού των εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα παραμένουν αβέβαιοι και αναβάλλονται για τη μελλοντική κρίσιμη δράση που πρέπει όμως να λάβει χώρα τώρα.

Περισσότερες πληροφορίες:

Διαβάστε:

Έκθεση Σύνθεσης Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών 2023 εδώ.
Σύνθεση Αναπτυξιακών Στρατηγικών Μακροπρόθεσμων Χαμηλών Εκπομπών 2023 εδώ.

Ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C θα απαιτούσε γρήγορες, εκτεταμένες και άνευ προηγουμένου αλλαγές σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας. Με σαφή οφέλη για τους ανθρώπους και τα φυσικά οικοσυστήματα, ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C σε σύγκριση με τους 2°C θα μπορούσε να συμβαδίσει με τη διασφάλιση μιας πιο βιώσιμης και δίκαιης κοινωνίας. Η ενίσχυση της παγκόσμιας αντίδρασης στην απειλή της κλιματικής αλλαγής μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην εξάλειψη της φτώχειας.

Βλέπουμε ήδη τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1-1,2°C μέσω πιο ακραίων καιρικών συνθηκών, της άνοδος της στάθμης της θάλασσας και της μείωσης του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής, μεταξύ άλλων αλλαγών.  Ήδη μια σειρά εκθέσεων από το 2018 επισημαίνουν έναν αριθμό επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που θα μπορούσαν να αποφευχθούν με την συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους +1,5°C σε σύγκριση με τους +2°C ή περισσότερο. Για παράδειγμα, μέχρι το 2100, η ​​παγκόσμια άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα ήταν 10 cm χαμηλότερη με υπερθέρμανση του πλανήτη 1,5°C σε σύγκριση με 2°C. Η πιθανότητα ενός Αρκτικού Ωκεανού χωρίς θαλάσσιο πάγο το καλοκαίρι θα ήταν μία φορά ανά αιώνα με υπερθέρμανση του πλανήτη 1,5°C, σε σύγκριση με τουλάχιστον μία φορά ανά δεκαετία με 2°C. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι θα μειωνόταν κατά 70-90% με την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5°C, ενώ σχεδόν όλοι (> 99%) θα χάνονταν με τους 2°C.

Κάθε επιπλέον, έστω  και ελάχιστη, αύξηση της θερμοκρασίας έχει σημασία, ειδικά επειδή η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5°C ή υψηλότερα αυξάνει τον κίνδυνο που σχετίζεται με μακροχρόνιες ή μη αναστρέψιμες αλλαγές, όπως η απώλεια ορισμένων οικοσυστημάτων.

Η συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα έδινε επίσης στους ανθρώπους και στα οικοσυστήματα περισσότερο χώρο προσαρμογής για να παραμείνουν κάτω από τα σχετικά όρια κινδύνου.

Τα καλά νέα είναι ότι ορισμένα από τα είδη των ενεργειών που θα χρειάζονταν για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C είναι ήδη σε εξέλιξη σε όλο τον κόσμο, αλλά θα πρέπει να επιταχυνθούν. Όμως ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 1,5°C θα απαιτούσε «ταχείες και εκτεταμένες» μεταβάσεις/αλλαγές στη γη, την ενέργεια, τη βιομηχανία, τα κτίρια, τις μεταφορές και τις πόλεις, όχι επικέντρωση σε αμφίβολης αποτελεσματικότητας δράσεις όπως η αποθήκευση CO2 που ήδη απορροφά σημαντικούς ιδιωτικούς και δημόσιους πόρους Οι παγκόσμιες καθαρές ανθρωπογενείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) θα πρέπει να μειωθούν κατά περίπου 45% από τα επίπεδα του 2010 έως το 2030, φτάνοντας στο «καθαρό μηδέν» περίπου το 2050.

Ο περιορισμός της υπερθέρμανσης στους +1,5°C είναι δυνατός σύμφωνα με τους νόμους της χημείας και της φυσικής, αλλά θα απαιτούσε άνευ προηγουμένου, εκτεταμένες, βαθιές, ουσιαστικές αλλαγές σε όλη την οικονομία και την κοινωνία. Δεν υπάρχει όμως άλλος δρόμος, αν δεν θέλουμε να οδηγηθούμε σε μια  κατάρρευση των οικοσυστημάτων, της οικονομίας και του πολιτισμού. 

Το να επιτραπεί στην παγκόσμια θερμοκρασία να υπερβεί προσωρινά ή να «υπερβαίνει» τους 1,5°C θα σήμαινε μεγαλύτερη εξάρτηση από τεχνικές που αφαιρούν το CO2 από τον αέρα για να επιστρέψει η παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από 1,5°C έως το 2100. Η αποτελεσματικότητα τέτοιων τεχνικών δεν έχει αποδειχθεί σε μεγάλη κλίμακα και ορισμένοι ενδέχεται να εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επίσης, δεσμεύουν σημαντικούς πόρους από ιδιωτικές και κυρίως δημόσιες πηγές. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το επιδοτούμενο με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από δημόσιους πόρους πρόγραμμα αποθήκευσης CO2 από την εταιρία Energean στις υπόγειες δεξαμενές του Πρίνου στη Βόρεια Ελλάδα, συνολικού ύψους 1 δις.

Οι αποφάσεις που παίρνουμε σήμερα είναι κρίσιμες για τη διασφάλιση ενός ασφαλούς και βιώσιμου κόσμου για όλους και όλες, τόσο τώρα όσο και στο μέλλον. Οι πληροφορίες και η επιστημονική γνώση είναι διαθέσιμες. Αυτό που απουσιάζει είναι η δέσμευση για υλοποίηση των πολιτικών που θα συγκρατήσουν την κλιματική κρίση και θα βοηθήσουν στην δίκαιη προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα. 

Η Συμφωνία του Παρισιού που εγκρίθηκε από 195 έθνη στην 21η Διάσκεψη των Μερών της UNFCCC τον Δεκέμβριο του 2015 περιλάμβανε τον στόχο της ενίσχυσης της παγκόσμιας αντίδρασης στην απειλή της κλιματικής αλλαγής «διατηρώντας την αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας πολύ κάτω από τους 2°C. πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα».

Περισσότερα:  www.ipcc.ch.

Posted on 27/12/2023 in Άρθρα

Share the Story

Back to Top