Επικίνδυνα παιχνίδια με το αέριο και την κλιματική κρίση

Την έντονη αντίθεσή του στις συστηματικές προσπάθειες της κυβέρνησης να εγκλωβίσει τη χώρα για αρκετές ακόμη δεκαετίες στο ορυκτό («φυσικό») αέριο, εκφράζει το νέο κόμμα των Πράσινων. Σε συνθήκες κλιματικής κρίσης και με ευρωπαϊκές πολιτικές που αναμένεται να γίνουν σύντομα αρκετά πιο αυστηρές και φιλόδοξες, η προώθηση νέων επενδύσεων για εισαγόμενο αέριο δεν υπονομεύει μόνο τους κλιματικούς στόχους αλλά και το κόστος ζωής των πολιτών, μαζί με τις προοπτικές της οικονομίας.

Η κυβέρνηση, αλλά και το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα, εξακολουθούν να ρίχνουν όλο το βάρος τους για να κρατήσουν κεντρική θέση για το αέριο σε όλους τους τομείς ενεργειακών επενδύσεων:

• Προσπαθούν σκανδαλωδώς με κρατικές ενισχύσεις να κρατήσουν ζωντανές τις έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων στο 1/3 του ελληνικού χώρου, την ώρα που μεγάλες διεθνείς εταιρίες όπως η TOTAL και η REPSOL ήδη τις εγκαταλείπουν. Πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας επιβεβαιώνει την ανάγκη να σταματήσει παγκοσμίως κάθε νέα έρευνα και εξόρυξη για πετρέλαιο και αέριο, από τα τέλη της φετινής χρονιάς.
• Αναζητούν νέα παράθυρα ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για τις υποδομές αερίου που απεντάχθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης, γιατί δεν καλύπτουν τα κριτήρια βιωσιμότητας και κλιματικής ουδετερότητας.
• Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμμαχούν με τις οπισθοδρομικότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (της Κεντρικής & Ανατολικής Ευρώπης) για να επιβάλουν το αέριο ως… «πράσινη» επένδυση, ανατρέποντας την Πράσινη Ταξινομία της Ε.Ε., που ήδη αποκλείει χρηματοδοτήσεις έργων αερίου και πυρηνικών.
• Εξαγγέλλουν σχέδια μετατροπής της «Πτολεμαΐδας 5» σε μονάδα αερίου, την ώρα που οι δεσμευτικοί ευρωπαϊκοί στόχοι για το 2030 δεν αφήνουν περιθώρια πάνω από 10-15% για συνολικό μερίδιο ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή.
• Αναζητούν διαρκώς παράθυρα για καταχρηστική διαιώνιση της εξάρτησης από το αέριο, όπως μέσω του υδρογόνου (που μπορεί να παραχθεί εξίσου και με ανανεώσιμη ενέργεια) αλλά και της τηλεθέρμανσης στη Δυτική Μακεδονία, όπου επιμένουν να αγνοούν κάθε βιώσιμη εναλλακτική λύση.
• Προωθούν νέους αγωγούς και νέα δίκτυα οικιακής διανομής, ύψους 1,1 δις ευρώ, την ώρα που επίκειται ένταξη και του οικιακού τομέα στα ευρωπαϊκά Δικαιώματα Εκπομπών: μια τέτοια ρύθμιση θα φέρει σταδιακά μεγάλες επιβαρύνσεις σε όσα νοικοκυριά και επιχειρήσεις εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν για τους χώρους τους αέριο, αντί για αναβαθμισμένες μονώσεις και αποδοτικές ηλεκτρικές αντλίες θερμότητας, ή αβαθή γεωθερμία. Οι νέες συνδέσεις αερίου θα παγιδεύσουν τους καταναλωτές σε αρχικά κόστη τουλάχιστον 3.000 ευρώ, χωρίς καμιά εγγύηση ότι η χρήση του αερίου θα παραμείνει οικονομικά προσιτή τα επόμενα χρόνια.

Με περιθώριο μόλις 10-20 χρόνων για να κλειδώσουμε την πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, το αέριο δεν μπορεί πια να εμφανίζεται ως «μεταβατικό καύσιμο»: οι υποδομές του χρειάζονται αρκετές δεκαετίες για να αποσβέσουν το κόστος τους, ενώ είναι και αυτό ορυκτό καύσιμο, με κύριο συστατικό το μεθάνιο, 4 φορές δραστικότερο ως αέριο του θερμοκηπίου από το διοξείδιο του άνθρακα: ακόμη και σε καύση χωρίς διαρροές, η συμμετοχή του στην κλιματική κρίση φθάνει τουλάχιστον στο 50% του λιγνίτη. Επιπλέον είναι εισαγόμενο και δημιουργεί πολύ λίγες θέσεις εργασίας. Το λογικό είναι να συνεχιστούν για τα επόμενα χρόνια μόνο οι σημερινές χρήσεις του, αποκλειστικά με τις υποδομές που ήδη υπάρχουν.

Από την άλλη πλευρά το αέριο συνδέεται με ισχυρότατα οικονομικά συμφέροντα, που έχουν στόχο την παράταση της κυριαρχίας του έστω και για λίγες δεκαετίες ακόμη, αδιαφορώντας για το κόστος στην κλιματική κρίση και στην οικονομία της χώρας: ακόμη πιο επικίνδυνο, όμως, είναι ότι οι πιέσεις τους βρίσκουν πρόθυμη ανταπόκριση σε πολιτικό προσωπικό που αδυνατεί να δει διαφορετικούς δρόμους και να συμβαδίσει με τις νέες εξελίξεις.

Στην Ευρώπη χώρες με ήδη ολοκληρωμένες υποδομές αερίου, όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, σχεδιάζουν την έξοδο από αυτό. Σε δημοτικό επίπεδο, υπάρχει ήδη εμπειρία από πρακτικές και συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας και φυσικής θέρμανσης και δροσισμού στα σχολεία και τα άλλα δημόσια κτίρια, με έξυπνες λύσεις πράσινων και ηλιακών στεγών καθώς και γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας, για τις ενεργειακές ανάγκες τόσο κάθε σχολείου όσο και της γειτονιάς του. Τέτοιες πρακτικές είναι σημαντικό να εφαρμοστούν και από τους δήμους της χώρας μας, στα σχολεία της περιοχής τους, αντί για νέες συνδέσεις με αέριο.

Ενόψει και της συζήτησης στη Βουλή για τον Κλιματικό Νόμο, το νέο κόμμα των Πράσινων ζητά από την κυβέρνηση να επανεξετάσει όλα τα σχέδια για επέκταση της χρήσης αερίου και να βάλει στο τραπέζι μόνο τις επιλογές που απαντούν ουσιαστικά και στην κλιματική κρίση: ιδιαίτερα την εξοικονόμηση και τη μετάβαση σε 100% ανανεώσιμη ενέργεια, με ενεργειακή δημοκρατία και με χωροταξία ΑΠΕ που να σέβεται τη βιωσιμότητα.