Το πολιτικό σύστημα, στο σύνολό του, αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα, κυρίως γιατί δεν παράγει νέες ιδέες. Προσπαθεί να διαχειριστεί την κρίση με «κλασσικά» μέτρα (λιτότητα, υπερ-φορολόγηση, περικοπές) που οδηγούν σε ένα νέο κύκλο κρίσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ ενώ καβάλησε το κύμα που απαιτούσε αλλαγές, αποδεικνύεται τελικά μια δύναμη που ελάχιστες νέες ιδέες και σχέδια έχει.
Για παράδειγμα, μια έξυπνη πολιτική για τα δημόσια οικονομικά της χώρας θα έπρεπε να εστιάσει, μεταξύ άλλων, στην μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην πρόληψη και βελτίωση της υγείας των πολιτών. Θα επιτύγχανε βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά κι εξορθολογισμό των δαπανών για την υγεία. Κι όμως, όπως και για άλλα σημαντικά θέματα, ελάχιστα γίνονται στη χώρα μας προς αυτή την κατεύθυνση, αν κι αυτή συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με τα πιο υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Και δεν πείθει ο αντίλογος ότι αυτά τα μέτρα δεν αποδίδουν άμεσα. Γιατί θα μπορούσαν να ξεκινήσουν έστω σήμερα κι ας αποδώσουν σε 2-3 χρόνια…
Με ανοικτή επιστολή τους, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ζητάνε από 3 υπουργούς (Περιβάλλοντος, Υγείας, Μεταφορών) να πάρουν μέτρα για την μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που θα βελτιώσουν την υγεία αλλά και τα δημόσια οικονομικά.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση μας σκοτώνει και το πληρώνουμε ακριβά!
Για όσους δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα και τις πολλαπλές διαστάσεις του προβλήματος, ιδού μερικά στοιχεία: Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται ετησίως για 400.000 πρόωρους θανάτους στην ΕΕ. Έχει μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Επιβαρύνει αξιοσημείωτα τα δημόσια συστήματα υγείας. Σύμφωνα με έκθεση που προετοιμάστηκε για την Κομισιόν, το συνολικό ετήσιο κόστος από την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρωπαϊκή Ένωση φτάνει τα 330-940 δις Ευρώ (να θυμίσουμε ότι ο Ευρωπαϊκός προϋπολογισμός για την 7ετή περίοδο 2014-2020 είναι περίπου 940 δις).
Η άμεση ετήσια οικονομική ζημιά από χαμένες εργατοώρες στην ΕΕ λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης υπολογίζεται σε 15 δις Ευρώ, ενώ η επιβάρυνση στα συστήματα υγείας και περίθαλψης φτάνει ετησίως τα 4 δις Ευρώ (όσο είναι περίπου το σύνολο των δαπανών υγείας στην Ελλάδα).
Σύμφωνα με την έκθεση, το 62% του εδάφους της ΕΕ εκτίθεται στον ευτροφισμό, συμπεριλαμβανομένου του 71% των οικοσυστημάτων Natura 2000, ενώ σε 3 δισ. ευρώ εκτιμάται η ζημιά στις καλλιέργειας και 1 δις ευρώ οι ζημιές σε κτίρια.
Οι ευρωπαϊκές περιοχές που δεν έχουν συμμορφωθεί με τα πρότυπα για τα μικρο-σωματίδια (PM10) αντιπροσωπεύουν το 32% του εδάφους της ΕΕ, ενώ αυτές που δεν καλύπτουν τα απαιτήσεις για το διοξείδιο του αζώτου (NO2) αντιπροσωπεύουν το 24% του εδάφους της ΕΕ. Συνολικά πάνω από 40.000.000 ευρωπαίοι πολίτες είναι εκτεθειμένοι σε μικρο-σωματίδια (PM10) που ξεπερνούν τα όρια που έχουν θεσπιστεί.
Η Ελλάδα, μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης
Η Ελλάδα είναι μεταξύ εκείνων των χωρών που συνεχίζουν να παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης με σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην υγεία των πολιτών – σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού είναι εκτεθειμένα σε υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων – όσο και στα δημόσια οικονομικά της υγείας. Η πρόκληση μόνιμης βλάβης ιδιαίτερα στο αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα αλλά και οι καρκίνοι εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, επιβαρύνουν τόσο τα νοικοκυριά όσο και το δημόσιο σύστημα υγείας στην Ελλάδα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμάει σε πάνω από 20.000 τους πρόωρους θανάτους από περιβαλλοντικά αίτια στη χώρα μας, με την ατμοσφαιρική ρύπανση σε πολλές πόλεις να αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες.
Το Ευρωκοινοβούλιο ζητάει μείωση της ρύπανσης….
Σύντομα θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου, Κομισιόν και Συμβουλίου για να υπάρξει η τελική συμφωνία για μια νέα ευρωπαϊκή Οδηγία για την ατμοσφαιρική ρύπανση που στοχεύει μέσω της βελτίωσης της ποιότητας της ατμόσφαιρας στον περιορισμό των πρόωρων θανάτων αλλά και στην μείωση – ως και 40 δις ευρώ, μέχρι το 2030 – του κόστους που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε στην πρόσφατη Ολομέλεια του Οκτωβρίου νέα προτεινόμενα ανώτατα όρια για το διοξείδιο του θείου (SO2), τα οξείδια του αζώτου (NOx), τις πτητικές οργανικές ενώσεις (NMVOC) πλην του μεθανίου, το μεθάνιο (CH4), την αμμωνία (ΝΗ3) και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM2.5), τα οποία θα πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2020 και το 2030.
….Αλλά οι κυβερνήσεις αποφασίζουν να επιτρέψουν κι άλλο την υψηλή ρύπανση από τα οχήματα
Οι εκπομπές των καυσαερίων από τα οχήματα σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Συχνά οι αυτοκινητοβιομηχανίες δίνουν στοιχεία «εργαστηριακά», δηλαδή σε ιδανικές συνθήκες οδήγησης, που δεν έχουν σχέση με τις πραγματικές συνθήκες οδήγησης. Το σκάνδαλο με την παρέμβαση στο λογισμικό οχημάτων της Volkswagen ώστε να δείχνουν μειωμένες εκπομπές ρύπων (στην πραγματικότητα οι εκπομπές ήταν 10-40 υψηλότερες), έπληξε ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία των αυτοκινητοβιομηχανιών αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών κυβερνήσεων που ήξεραν αλλά φαίνεται ότι έκαναν τα στραβά μάτια.
Το σκάνδαλο, όμως, δεν έχει σχέση μόνο με την αξιοπιστία της τρέχουσας πολιτικής για μείωση των ρύπων από τα αυτοκίνητα, αλλά έχει σοβαρές επιπτώσεις και στην ίδια την προσπάθεια μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (αλλά και μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή). Αν δεν υπάρχει συνοχή μεταξύ των δυο πολιτικών (για την ατμοσφαιρική ρύπανση και για τις εκπομπές αυτοκινήτων), είναι αδύνατο να επιτευχθεί μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων. Το σκάνδαλο Volkswagen φαίνεται να είναι, όμως, μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Ενώ το Ευρωκοινοβούλιο συζητούσε και υιοθετούσε μέτρα για περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι κυβερνήσεις συμφωνούσαν να ανατρέψουν κάτι τέτοιο.– Μέσω μιας τεχνικής επιτροπής, Technical Committee on Motor Vehicles (TCMV) – αποφάσισαν πίσω από κλειστές πόρτες, σχετικά με τις δοκιμές για τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν ντίζελ. Κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης, συμφωνήθηκαν μεν νέα τεστ μετρήσεων των πραγματικών εκπομπών στον δρόμο που θα πρέπει να ισχύσουν από το 2017 και μετά. Όμως οι κυβερνήσεις αποδέχτηκαν ότι μέχρι το 2020 οι εκπομπές μπορεί να ξεπερνούν το 110% των ορίων, δηλαδή επιτρέπουν αυξημένες εκπομπές αέριων ρύπων για τουλάχιστον άλλα 5 χρόνια. Επίσης, συμφώνησαν ότι και μετά το 2020 όλα τα αυτοκίνητα θα μπορούν να εκπέμπουν 50% περισσότερα οξείδια του αζώτου (NOx) σε σχέση με τα όρια που προβλέπει το πρότυπο Euro 6 των 80 mg/km. Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία για μείωση των εκπομπών καυσαερίων είναι διαθέσιμη και μπορεί να εφαρμοστεί.
Η απόφαση αυτή ελήφθη στο πλαίσιο της «comitology procedure», που σημαίνει ότι το Ευρωκοινοβούλιο δεν μπορεί να προτείνει τροπολογίες, οπότε είτε την αποδέχεται είτε την απορρίπτει.
H ευθύνη της Κομισιόν αλλά και των εθνικών κυβερνήσεων
Αλλά και στο σκάνδαλο Volkswagen, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν σοβαρές ευθύνες. Οι πληροφορίες σχετικά με την μεγάλη διαφορά μεταξύ των εργαστηριακών τιμών και των πραγματικών εκπομπών των δύο τύπων οχημάτων της Volkswagen σε συνθήκες κυκλοφορίας υπήρχαν εδώ και καιρό. Οι αρχές των ΗΠΑ είχαν αναλάβει δράση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και εθνικές κυβερνήσεις το ήξεραν τουλάχιστον εδώ και 18 μήνες. Αλλά δεν προχώρησαν σε μέτρα, αν και πωλούνταν στην ευρωπαϊκή αγορά αυτοκίνητα που παραβίαζαν την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Ανοικτή επιστολή των Πράσινων-Αλληλεγγύη για το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Με ανοικτή επιστολή τους προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος, Υποδομών- Μεταφορών και Υγείας, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ζητάνε να διαμορφώσει η χώρα, μέσα από διάλογο, στρατηγική για μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που να είναι ολοκληρωμένη, συνεκτική και να συνοδεύεται από έναν οδικό χάρτη για επίτευξη ποσοτικών και ποιοτικών στόχων:
– δραστική μείωση των αέριων ρύπων στις αστικές περιοχές, ιδιαίτερα των μικρο-σωματιδίων (PM10 και PM2,5), των πτητικών οργανικών ενώσεων ουσιών, των οξειδίων του αζώτου (NOx) και του όζοντος,
– μείωση των ρύπων στις βιομηχανικές περιοχές, ιδιαίτερα στις λιγνιτικές περιοχές, και σε πόλεις όπου λειτουργούν σε κοντινή απόσταση ρυπογόνες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας (πχ Χανιά, Ρόδος, Μεγαλόπολη, Κοζάνη, Πτολεμαΐδα κα)
– μείωση της κυκλοφορίας οχημάτων, μέσω υιοθέτησης και εφαρμογής ολοκληρωμένων σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας, περιορισμό των ρυπογόνων αυτοκινήτων, ουσιαστικό έλεγχο των πραγματικών εκπομπών αυτοκινήτων στις πραγματικές συνθήκες οδήγησης, δημιουργία «πράσινων ζωνών και υποδομών» κα
Ζητάνε επίσης, να ενημερωθεί η κοινή γνώμη γενικότερα:
– Για το τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για να συμμορφωθεί η χώρα με τις υποχρεώσεις που έχει για μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ιδιαίτερα αυτής που συνδέεται με τα μικρο-σωματίδια, το όζον και τα οξείδια του αζώτου, ώστε να προστατέψει την δημόσια υγεία και να πετύχει ορθολογική μείωση της σπατάλης δημόσιων πόρων που συνδέεται με τις επιπτώσεις της ρύπανσης στην υγεία των πολιτών και στην κοινωνική ζωή.
– Ποια είναι η θέση της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με την τροποποίηση του λογισμικού των οχημάτων της VW και ποια μέτρα προτίθεται να λάβει.
– Τι θέση τήρησε η ελληνική κυβέρνηση στην πρόσφατη συνάντηση της Τεχνικής Επιτροπής για τις Μηχανές Αυτοκινήτων (TCMV), για το θέμα των ορίων εκπομπών καυσαερίων αυτοκινήτων.
Ο Νίκος Χρυσόγελος είναι συμπρόεδρος των ΠΡΑΣΙΝΩΝ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
www.chrysogelos.gr
www.facebook.com/nikos.chrysogelosb
@chrysogelos