Το ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ αποκλείστηκε αντιδημοκρατικά από τις εκλογές της 21ης Μαϊου, στερήθηκε τόσο το σχήμα όσο και 249 υποψήφιοι σε 59 εκλογικές περιφέρειες των συνταγματικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων τους – το δικαίωμα του εκλέγεσθαι είναι Συνταγματικό. Πώς λοιπόν μπορεί να μας αφαιρεθεί ένα συνταγματικό δικαίωμα χωρίς να υπάρχει νομική βάση για αυτό; Και όχι μόνο αυτό, αλλά δεσμεύτηκαν τα παράβολα που είχαμε πληρώσει μέσω της πλατφόρμας ύψους 37.350 ευρώ υπέρ του …κρατικού προϋπολογισμού.
Είναι μονόδρομος λοιπόν η προσφυγή σε ένδικα μέσα
- στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο για την παραβίαση του συνταγματικού δικαιώματός μας
- στα διοικητικά δικαστήρια για να μας επιστραφούν τα παράβολα ύψους 37.350 ευρώ
- στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Η αρχή έγινε με την προσφυγή – αγωγή στις 8/6/2023 ενώπιον του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου
ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ
ΑΙΤΗΣΗ – ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΡΘΡΟΥ 56 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Νικόλαου Χρυσόγελου του Περικλή,
ΚΑΤΑ
Της υπ’ αρ. 89/26-5-2023 Απόφασης του Αρείου Πάγου περί ανακήρυξης των εκλεγμένων βουλευτών των βουλευτικών εκλογών της 20 – 21-5-2023 και κατά των εκλεγμένων βουλευτών εκλογικής περιφέρειας Β3 Αθηνών- Νότιος τομέας
1)ΔΕΝΔΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΓΕΩΡΓΙΟΥ του Σπυρίδωνος
2) ΘΕΟΔΩΡΙΚΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ (ΤΑΚΗ) του Δημητρίου
3) ΚΥΡΑΝΑΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ του Ιωάννη-Παναγιώτη
4) ΣΠΑΝΑΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ-ΠΕΤΡΟΥ του Νικολάου
5) ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ του Διονυσίου
6) ΘΕΟΧΑΡΗ ΘΕΟΧΑΡΗΣ(ΧΑΡΗ) του Αθανασίου
7) ΚΑΛΛΙΑΝΟΥ ΙΩΑΝΝΗ του Δημητρίου
8) ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΑΝΝΑΣ του Αρκαδίου
9) ΒΟΥΛΤΕΨΗ ΣΟΦΙΑΣ του Ιωάννη
10) ΓΑΪΤΑΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (ΤΑΣΟΥ) του Δημητρίου
11) ΓΚΕΛΕΣΤΑΘΗ ΙΩΑΝΝΑΣ του Νικολάου
12)ΠΑΠΠΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ του Στυλιανού
13) ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ ΡΑΛΛΙΑ Στου Δημητρίου
14) ΦΩΤΙΟΥ ΘΕΑΝΩΣ του Βασιλείου
15) ΜΟΥΖΑΛΑ ΙΩΑΝΝΗ του Ευστρατίου
16) ΔΙΓΕΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑΣ (ΣΕΜΙΝΑΣ) του Αναστασίου
17) ΚΑΤΣΩΤΗ ΧΡΗΣΤΟΥ του Περικλή
18) ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ του Μαρίνου
19) ΑΓΙΟΣΤΡΑΤΙΔΟΥ ΝΙΚΗΣ του Χρήστου
Αθήνα,8-6-2023
Με την προσβαλλομένη υπ’ αρ. 89/26-5-2023 Απόφαση του Αρείου Πάγου περί ανακήρυξης των εκλεγμένων βουλευτών των βουλευτικών εκλογών της 21-5-2023 ανακηρύχθηκαν μεταξύ άλλων και οι καθ’ ων η παρούσα εκλεγμένοι βουλευτές της εκλογικής περιφέρειας β3 Αθηνών – Νότιος Τομέας. Προηγουμένως όμως, με την υπ’ αρ. 8/ 2-5-2023 Απόφαση του Α1 Τμήματος του Αρείου Πάγου, κατά παράβαση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι που κατοχυρώνεται στο άρ. 55 του Συντάγματος και της κατοχυρωμένης στο άρ. 3 του Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου υποχρέωσης του κράτους να διενεργούνται ελεύθερες εκλογές υπό συνθήκες που επιτρέπουν την ελεύθερη έκφραση της λαϊκής θέλησης ως προς την εκλογή του νομοθετικού σώματος, αποκλείστηκε από τις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαίου 2023 ο συνασπισμός συνεργαζομένων κομμάτων ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ και δεν ανακηρύχθηκε ο εκλογικός συνδυασμός των υποψηφίων του οι υποψήφιοί του. Ο Συνασπισμός Κομμάτων «Πράσινο και Μωβ» έχει ήδη καταθέσει στον ΑΠ την με Αρ. Πρωτ. 2587/31.3.2023 Ιδρυτική δήλωση και αποτελείται από τα κόμματα: Οικολόγοι Πράσινοι, Πράσινοι, Κόμμα Πειρατών Ελλάδος, Πράσινοι -Αλληλεγγύη, Κόμμα για τα Ζώα και Βολτ Ελλάδος.
Μεταξύ των υποψηφίων που αποκλείστηκαν είμαστε εμείς που είχαμε δηλώσει την υποψηφιότητά μας στην Περιφέρεια της Β3 Αθηνών – νότιος τομέας. Αποτέλεσμα του ως άνω αποκλεισμού μας ήταν να απαγορευθεί ανεπίτρεπτα η συμμετοχή μας ως υποψήφιων στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαίου 2023, να μην επιτραπεί στους πολίτες που θα μας τιμούσαν με την ψήφο τους να εκφράσουν ελεύθερα αυτήν την βούλησή τους, να νοθευτεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η λαϊκή βούληση και, τελικώς, υπό αυτές τις συνθήκες να ανακηρυχθούν βουλευτές οι καθ’ ων η ένσταση. Ειδικότερα:
Α. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΙ ΜΩΒ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 20ης – 21ΗΣ ΜΑΙΟΥ 2023
1. Ο εκλογικός νόμος των βουλευτικών εκλογών της 20-21-5-2023:
Ο εκλογικός νόμος υπό τον οποίο επρόκειτο να διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές της 20-21-5-2023 περιελάμβανε ρυθμίσεις οι οποίες εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά κατά την διενέργεια εκλογών. Οι ρυθμίσεις αυτές εισήχθησαν, αφενός με τους ν. 4618/2019, 4735/2020, 4804/2021 και 5027/2023 και 5043/2023 και, αφετέρου, με την υπ’ αρ. 26754/4-4-2023 Υπουργική Απόφαση του Υπουργού εσωτερικών περί καθορισμού της λειτουργίας και του χρόνου έναρξης λειτουργίας της ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων κατά τις βουλευτικές εκλογές και τις εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 6 άρ. 89 ν.4804/2021 (ΦΕΚ 2191 τ. Β). Σύμφωνα με τις διατάξεις της εν λόγω υπ’ αρ. 26754/4-4-2023 Υπουργικής Απόφασης του Υπουργού εσωτερικών, για πρώτη φορά προβλέφθηκε ότι οι δηλώσεις υποψηφιοτήτων από κόμματα, συνασπισμούς συνεργαζομένων κομμάτων συνδυασμούς ανεξάρτητων υποψηφίων και μεμονωμένους υποψήφιους θα υποβληθούν «από εξουσιοδοτημένους χρήστες αποκλειστικά στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων (άρ. 1 παρ.1) στους οποίους αναγνωρίζεται πρόσβαση στην «ηλεκτρονική πύλη» μετά την εκ μέρους του κόμματος ή συνασπισμού κομμάτων ή μεμονωμένου υποψηφίου υποβολή στην Εισαγγελία του ΑΠ γραπτής δήλωσης συμμετοχής σε εκλογές (άρ. 1παρ.2-3). Η εν λόγω διαδικασία η οποία θεσπίστηκε κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 6 άρ. 89 ν.4804/2021 ενέχεται ωστόσο για εγγενή αοριστία καθώς, ούτε η παρ. 6 άρ.89 ν.4804/2021, ούτε η υπ’ αρ. 26754/4-4-2023 Υπουργική Απόφαση ορίζει τα χαρακτηριστικά της «ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων» και ιδίως δεν προσδιορίζει εάν αποτελεί τμήμα του Αρείου Πάγου, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, του Υπουργείου Εσωτερικών ή υπόκειται σε οποιονδήποτε άλλο δημοσίου φορέα ή ανήκει σε ιδιώτη γεγονός ανεπίτρεπτο, ποια είναι η νομική φύση της και εάν εποπτεύεται από κάποιον φορέα και πού λογοδοτεί. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ο ρόλος της είναι καίριος κατά την κρίσιμη διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων ενόψει των βουλευτικών εκλογών καθώς όχι μόνο καταχωρίζονται σε αυτήν οι υποψηφιότητες αλλά επιπλέον, η «ηλεκτρονική πύλη» έχει την αρμοδιότητα «να εκτελεί αυτόματους ελέγχους των καταχωρημένων στοιχείων για τυχόν προβλήματα παραλείψεις ή ανακρίβειες» (άρ. 6 παρ.1), παρέχει πληροφόρηση των αποτελεσμάτων του αυτομάτου ελέγχου στους εξουσιοδοτημένους χρήστες που προέβησαν στις καταχωρήσεις υποψηφιοτήτων (άρ. 6 παρ.2) , διενεργεί συνολικό έλεγχο του συνδυασμού και των υποψηφίων και «εάν δεν εμφανίζεται λάθος γίνεται δεκτή η υποβολή», ενώ, σε αντίθετη περίπτωση, εμφανίζεται ένδειξη αποτυχίας του ελέγχου και είναι δυνατό να επισκοπηθούν αναλυτικά τα λάθη που έχουν προκύψει (άρ. 7 παρ.1) και καταχωρείται σε αυτήν η οριστική υποβολή του συνδυασμού (αρ.7 παρ.2). Η νομική φύση και τα λοιπά στοιχεία της «ηλεκτρονικής πύλης» που διαδραματίζει τόσο καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία ανακήρυξης των υποψηφίων δεν περιγράφεται ούτε στον νόμο, ούτε στην ως άνω υπουργική απόφαση.
1. H προκήρυξη των εκλογών: Πάντα αιφνιδιαστικά και υπό πιεστικές συνθήκες υποβολής υποψηφιοτήτων:
Ως γνωστόν οι βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα προκηρύσσονται με πρωτοβουλία της κυβέρνησης η οποία στοχεύει στον εκλογικό αιφνιδιασμό των πολιτικών της αντιπάλων. Η προκήρυξη εκλογών υπό αυτές τις συνθήκες και υπό τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια του Συντάγματος και της εκλογικής νομοθεσίας έχει, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα και την πρόκληση πολλών τυπικών σφαλμάτων κατά την υποβολή των υποψηφιοτήτων. Τα τυπικά αυτά σφάλματα, τα οποία ήταν δυνατόν να διορθωθούν, παλαιότερα, όταν οι δηλώσεις υποψηφιοτήτων κατατίθεντο με αυτοπρόσωπη παρουσία αντιμετωπίζονταν σε πολλές περιπτώσεις με πνεύμα επιείκειας ώστε να διευκολύνεται και να μην παρεμποδίζεται το δικαίωμα κάθε κόμματος και κάθε προσώπου να τίθενται υπό την κρίση των συμπολιτών τους ασκώντας το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Αυτό άλλαξε με την έκδοση της ανωτέρω υπ’ αρ. 26754/4 Απριλίου 2023 υπουργικής απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών για τον “Καθορισμό της λειτουργίας και του χρόνου έναρξης λειτουργίας της ηλεκτρονικής πύλης δήλωσης υποψηφιοτήτων κατά τις βουλευτικές εκλογές και τις εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΦΕΚ 2191/2023., τ. Β).Η εν λόγω υπουργική απόφαση προβλέπει, την δημιουργία «ηλεκτρονικής πύλης» αγνώστων λοιπών στοιχείων, η οποία πάντως δεν λειτουργεί εντός της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του Αρείου Πάγου , στην οποία εξουσιοδοτημένοι από τον Άρειο Πάγο χρήστες άγνωστης ιδιότητας (γραμματείς , δικαστές ή κάτι άλλο;) θα έχουν δικαίωμα να ελέγχουν μεταξύ άλλων τις υποψηφιότητες των συνδυασμών υποψηφίων.
2. Η υποβολή των υποψηφιοτήτων των κομμάτων για τις εκλογές στην προβληματική ηλεκτρονική πύλη:
Η διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων μέσω της ηλεκτρονικής πύλης θα μπορούσε να αποτελεί πρόοδο εφόσον
(α) Είχε διευκρινιστεί με σαφήνεια η ιδιότητά της και εντασσόταν σαφώς στην ηλεκτρονική διεύθυνση και εποπτεία του Αρείου Πάγου, οι δε «εξουσιοδοτημένοι χρήστες» ήταν δημόσιοι υπάλληλοι που θα λογοδοτούν και θα λαμβάνουν οδηγίες από το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου που είναι αρμόδιο για τον έλεγχο των υποψηφιοτήτων
(β) Είχε σχεδιαστεί η πλατφόρμα σωστά και είχε προετοιμαστεί κατάλληλα η διαδικασία,
(γ) είχαν εκπαιδευτεί στελέχη των κομμάτων, δεδομένου ότι για πρώτη φορά θα χρησιμοποιούνταν μια τέτοια πλατφόρμα και διαδικασία και
(δ) υπήρχε υποστηρικτή δομή που βοηθούσε να αποφευχθούν προβλήματα και λάθη κατά την διαδικασία υποβολής.
Τίποτα από τα ανωτέρω (δημόσιος έλεγχος- λογοδοσία της ηλεκτρονικής πύλης- σωστός σχεδιασμός – προετοιμασία, εκπαίδευση στελεχών κομμάτων, υποστηρικτική δομή) δεν υπήρξε. Απεναντίας, με τεράστια ευθύνη του τότε υπουργού εσωτερικών αλλά και συνολικά της κυβέρνησης, η εν λόγω πύλη από την μία λειτούργησε υπό καθεστώς πλήρους αδιαφάνειας και , από την άλλη παρουσιάστηκαν σοβαρά προβλήματα στην εν λόγω ηλεκτρονική πύλη και ακολούθως στην διαδικασία των εκλογών, τα πιο σημαντικά εκ των οποίων συνοψίζονται στα εξής:
– Υπήρχαν προβλήματα διασύνδεσης της ηλεκτρονικής πύλης με τα στοιχεία των υποψηφίων που ήταν καταχωρημένα στους εκλογικούς καταλόγους ή στην ΑΑΔΕ: Ελάχιστη διαφορά μεταξύ των στοιχείων των υποψηφίων όπως αυτά είναι καταχωρημένα στους εκλογικούς καταλόγους και στο taxisnet (λχ. εάν κάποιος υποψήφιος εμφανιζόταν στον εκλογικό κατάλογο ως «Ιωάννης» και στην στο taxisnet ως «Γιάννης») το σύστημα της ηλεκτρονικής πύλης δεν δέχονταν την υποβολή υποψηφιότητας. Στην περίπτωση αυτή, ο υποψήφιος , εάν δεν ήθελε να αποκλειστεί, έπρεπε εντός των ανωτέρω ασφυκτικών πλαισίων και προθεσμιών να κάνει αγώνα δρόμου, να μεταβεί αυτοπροσώπως στην ΔΟΥ στην οποία ανήκε, είτε την Παρασκευή 28/4 μέχρι το ωράριο των εφοριών είτε μέχρι το Σάββατο 29/4, και να διορθώσει τα προσωπικά του στοιχεία. Οι Δ.Ο.Υ. ήταν ανοιχτές αλλά δεν ήταν όλοι οι υποψήφιοι ενήμεροι ότι υπήρχαν αυτά τα προβλήματα. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος να διορθωθεί η ασυμφωνία στοιχείων (πολύ συνηθισμένη) λ.χ. δεν ήταν δυνατή η διόρθωση τηλεφωνικώς ή ηλεκτρονικά. Σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι έπρεπε να ταξιδέψουν πολλά χιλιόμετρα για να διορθώσουν κάποιο στοιχείο, και μάλιστα την τελευταία στιγμή που το διαπίστωναν ενώ μέχρι τότε, καθώς δεν είχαν και επίγνωση των προβλημάτων της πλατφόρμας που για πρώτη φορά δοκιμαζόταν, ήταν ανυποψίαστοι και ανέμελοι ότι όλα θα λειτουργούσαν σωστά
– Αφού οι χειριστές της πλατφόρμας καταχωρούσαν για κάθε κόμμα τα στοιχεία των υποψηφιοτήτων, έπρεπε στην συνέχεια, εντός των παραπάνω ασφυκτικών προθεσμιών, οι υποψήφιοι να αποδεχθούν την υποψηφιότητά τους, κάθε ένας ξεχωριστά με κωδικούς Taxisnet και στην συνέχεια να υποβάλλουν (κάθε ένας ξεχωριστά) ηλεκτρονική υπεύθυνη δήλωση. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι εξοικειωμένοι με την ηλεκτρονική διαδικασία και κάποιοι μάλιστα έχουν αναθέσει την δουλειά αυτή σε λογιστές και δεν έχουν κωδικούς. Το Σάββατο όταν και έληγε η σχετική προθεσμία πολλοί λογιστές ήταν εκτός γραφείου (και) λόγω του 4ημέρου Παρασκευής 28/4, Σαββάτου 29/4, Κυριακής 30/4 και Δευτέρας 1/5 (Πρωτομαγιά), πολλοί λογιστές δεν ήταν διαθέσιμοι ούτε καν στο τηλέφωνο καθώς δεν είχε φανταστεί κανένας ότι θα ήταν τόσο απαραίτητη η παρουσία τους.
-Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, η διαδικασία δεν ήταν απλή αλλά έκρυβε παγίδες ανεπίτρεπτες ειδικά για διαδικασία υποβολής υποψηφιοτήτων σε βουλευτικές εκλογές, η οποία θα έπρεπε να είναι απλούστατη και προσιτή σε κάθε πολίτη. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, όπως αποδείχθηκε, η διαδικασία αυτή (η οποία εφαρμοζόταν για πρώτη φορά) περιλάμβανε παγίδες ακόμη και για πρόσωπα με εξειδίκευση στην πληροφορική , όπως ο εξειδικευμένος χειριστής με ανώτατη μόρφωση στην πληροφορική (καθηγητής πανεπιστημίου) ο οποίος ανέλαβε να εισάγει στην πύλη τις υποψηφιότητες του συνδυασμού μας.
Υπό αυτές τις συνθήκες το πιο σοβαρό πρόβλημα είναι ότι δεν προβλέφθηκε και δεν λειτούργησε εγκαίρως μια υποστηρικτική δομή για πρόληψη προβλημάτων, επίλυση αποριών και αποφυγή λαθών, κάτι απολύτως απαραίτητο και προφανές όταν εφαρμόζεται για πρώτη φορά μια παρόμοια διαδικασία η οποία αποδεικνύεται ότι δεν είναι τόσο απλή σε όλη την εφαρμογή της αλλά κρύβει παγίδες και δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία. Απεναντίας, αν και προβλέπεται ρητά στα άρ. 6 και 7 της υπ’ αρ. 26754/2023 απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών δεν κατέστη δυνατόν να εκτελεστούν στο σύνολό τους αυτοματοποιημένοι έλεγχοι των καταχωρισθέντων στοιχείων για προβλήματα , παραλείψεις ή ανακρίβειες, ούτε πληροφόρηση των εξουσιοδοτημένων χρηστών κάθε κόμματος για τα αποτελέσματα αυτοματοποιημένου ελέγχου στο πιο καίριο σημείο που αφορά την οριστική υποβολή των υποψηφιοτήτων των συνδυασμών., κάτι το οποίο θα έπρεπε να είναι αυτονόητο σε μία ευνομούμενη χώρα έτσι ώστε τα κόμματα που υποβάλλουν τους συνδυασμού τους προς ανακήρυξη να ειδοποιούνται για τυχόν τυπικά σφάλματα κατά την κορυφαία στιγμή της υποβολής υποψηφιοτήτων για τις βουλευτικές εκλογές και να μην αποκλείονται για μια τυπική παράλειψη, ένα ανθρώπινο λάθος αλλά να διευκολύνεται το δικαίωμα του εκλέγεσθαι: Σύμφωνα με πληροφορίες που περιήλθαν σε γνώση μας, στην συγκεκριμένη περίπτωση ατύπως υπήρξαν και αθέμιτες διακρίσεις καθώς τουλάχιστον ένα κόμμα ειδοποιήθηκε προκειμένου να διορθώσει τυπικά σφάλματα των υποψηφιοτήτων που υπέβαλε , ενώ το «Πράσινο και Μωβ» στην κρίσιμη στιγμή δεν ενημερώθηκε από κανέναν.
3. Η παράταση που δόθηκε για υποβολή υποψηφίων στην πλατφόρμα κατά παράβαση του εκλογικού νόμου προκειμένου να μην καταλήξει σε φιάσκο η διαδικασία με τον αποκλεισμό των περισσοτέρων κομμάτων:
Την Κυριακή 30-4-2023 και ενώ τα προβλήματα της ηλεκτρονικής πύλης που ανωτέρω αναφέρθηκαν απειλούσαν με «φιάσκο» το σύνολο της εκλογικής διαδικασίας, το Υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε δελτίο τύπου δια του οποίου ενημέρωνε ότι ότι λόγω προβλημάτων “δεδομένου ότι αυτή είναι η πρώτη φορά λειτουργίας του” παρατείνεται η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων, αν και ο εκλογικός νόμος και η εγκύκλιος κάνουν απολύτως σαφές ότι αυτή η προθεσμία λήγει το Σάββατο 29/4/2023 ώρα 24.00! Εμείς λάβαμε την συγκεκριμένη ειδοποίηση λίγη ώρα πριν κλείσει ξανά η πλατφόρμα, στις 14 και 15′ της Κυριακής 30-4-2023! Παρόλα αυτά ο συνδυασμός ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΙ ΜΩΒ χρησιμοποιώντας προς τον σκοπό αυτόν πρόσωπο με ειδικές γνώσεις πληροφορικής ανωτάτου επιπέδου κατόρθωσε υποβάλει μία προς μία 249 υποψηφιότητες σε όλη την χώρα (μεταξύ των οποίων και τις δικές μας) και το σύστημα της ηλεκτρονικής πύλης αποδέχθηκε την υποβολή αυτών των υποψηφιοτήτων ζητώντας να καταβάλουμε το αναλογούν παράβολο συνολικού ποσού 37.350,00 ευρώ, το οποίο πράγματι καταβάλαμε και έτσι ολοκληρώσαμε την υποβολή των υποψηφιοτήτων του συνδυασμού. Σημειωτέον ότι μετά την υποβολή των υποψηφιοτήτων του συνδυασμού μας εμφανίστηκε το μήνυμα «δεν υπάρχουν σφάλματα», εμφανίστηκε πλήρης αντιστοιχία του αριθμού των 249 υποψηφίων με τα κατατεθειμένα παράβολα και θεωρήσαμε ότι η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί καθώς δεν μας παρουσιάστηκε κάποια ένδειξη ότι υπήρχε κάποια εκκρεμότητα περί οριστικής υποβολής της υποψηφιότητάς μας . Λάβαμε εξάλλου κωδικό νο 43 και σειρά γνωστοποίησης 31.Κατόπιν αναμέναμε την τυπική ανακήρυξη των υποψηφίων από τον Άρειο πάγο , κάτι που θεωρούσαμε βέβαιο και δεδομένο.
4. Η αναγγελία αποκλεισμού του ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ από τις εκλογές
Την Τρίτη 2-5-2023 ώρα 20.00 το αρμόδιο τμήμα Α1 του Αρείου Πάγου ανακοίνωσε τον κατάλογο των κομμάτων των οποίων εγκρίθηκε η συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές της 21-5-2023 καθώς και αυτά που για διάφορους λόγους αποκλείστηκαν. Τότε, ως κεραυνός εν αιθρία έφθασε σε εμάς η ενημέρωση ότι, μεταξύ άλλων συνδυασμών, κρίθηκε ότι δεν υφίστανται οι νόμιμες προϋποθέσεις ανακήρυξης και αποκλείστηκε και το ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ. Δεν ξέραμε τι να υποθέσουμε ως προς τους λόγους του αποκλεισμού μας. Εκείνη την στιγμή δεν είχαμε πρόσβαση στην αιτιολογία του αποκλεισμού.
Την επόμενη μέρα που αναρτήθηκε ολόκληρη η απόφαση, ως αιτιολογία για τον αποκλεισμό του συνδυασμού ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΙ ΜΩΒ στον οποίο συμμετείχαμε και εμείς αναφέρονταν τα εξής: “Από την κατάσταση δε που απεστάλη στον Άρειο Πάγο από την τηρούσα την ηλεκτρονική πύλη εταιρία, δεν οριστικοποίησε την υποβολή δήλωσης συμμετοχής του”. Από την διατύπωση αυτή προκύπτει ότι η εταιρία που τηρούσε την ηλεκτρονική πύλη απέστειλε στον Άρειο Πάγο κατάσταση από την οποία προέκυπτε ότι ο συνδυασμός ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ, παρά την δική μας αντίθετη πεποίθηση ότι ολοκληρώσαμε την διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων καταβάλλοντας μάλιστα επιτυχημένα και τα αναλογούντα παράβολα συμμετοχής στις εκλογές, δεν οριστικοποίησε την δήλωση συμμετοχής του. Την δε ευθύνη της σχετικής εισήγησης δεν την είχε ο Άρειος Πάγος, ούτε καν το Υπουργείο Εσωτερικών, αλλά μια ιδιωτική εταιρία αγνώστων λοιπών στοιχείων, “η τηρούσα την ηλεκτρονική πύλη εταιρία” η οποία μάλιστα ήταν υπεύθυνη για τα σοβαρά προβλήματα που παρουσιάστηκαν στην διαδικασία!
Με την αίτησή μας ζητούσαμε μεταξύ άλλων να πληροφορηθούμε εάν υπήρξε εισήγηση του Υπουργείου, αλλά δεν λάβαμε καμία απάντηση και φαίνεται ότι παρά τα όσα μας διαβεβαίωναν προφορικά το Υπουργείο Εσωτερικών δεν προέβη έστω και εκ των υστέρων σε επιστολή είτε διαβίβασης των υπομνημάτων μας είτε και γνωμοδότησης λαμβάνοντας υπόψη, και τα προβλήματα που εμφανίστηκαν και παραδέχθηκε στο Δελτίο τύπου αλλά και λαμβάνοντας υπόψη ότι “αυτή ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε η συγκεκριμένη διαδικασία“ και δεν υπήρξε έγκαιρα εκπαίδευση και υποστήριξη για να αποφευχθούν παρόμοια λάθη ή προβλήματα.
5.Δεύτερη απόφαση από τον Άρειο Πάγο:
Κατόπιν αιτήσεώς μας διόρθωση της από 2-5-2023 απόφασης και άρσης του αποκλεισμού μας ο Άρειος Πάγος εξέδωσε την υπ’ αρ. 14/4.5.2023 απόφαση στην οποία αναφέρει τα εξής: “Από την κατάσταση δε που απεστάλη στον Άρειο Πάγο από την τηρούσα την ηλεκτρονική πύλη εταιρία, στις 30.4.2023, μετά τη νέα προθεσμία που έταξε το Υπουργείο Εσωτερικών μέχρι τις 4 μμ, εκείνης της ημέρας, προκύπτει ότι ο αιτών συνδυασμός δεν οριστικοποίησε την υποβολή δήλωσης συμμετοχής του, παρά την σχετική ειδοποίηση που του στάλθηκε από το Υπ.Εσ. – Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η οποία επισυνάπτε (ΣΣ δείτε πιο κάτω) στην αίτησή του. Για αυτό το λόγο νομίμως δεν εχώρησε ανακήρυξη του αιτούντος, μη υφιστάμενου λόγου διόρθωσης της εκδοθείσαν απόφασης”. Όμως , ουδέποτε υπήρξε σχετική ειδοποίηση-ενημέρωση του συνδυασμού, από το Υπουργείο Εσωτερικών ότι παρά την πεποίθησή μας εκ παραδρομής δεν είχαμε οριστικοποιήσει τις υποψηφιότητες του σχηματισμού, όπως υπονοεί η απόφαση συνδέοντας “την κατάσταση που απεστάλη στον Άρειο Πάγο από την τηρούσα την ηλεκτρονική πύλη εταιρία στις 30.4.2023” με την “σχετική ειδοποίηση που του στάλθηκε από το Υπ.Εσ. – Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης”. Προφανώς η απόφαση του ΑΠ εννοεί το Δελτίο Τύπου που στάλθηκε για παράταση της προθεσμίας. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, το εν λόγω δελτίο τύπου ούτε απευθυνόταν αποκλειστικά στον συνδυασμό μας ούτε ασφαλώς ενημέρωνε για ελλείψεις και σφάλματα κατά την υποβολή των υποψηφιοτήτων μας. Επιβεβαιώνει έτσι με την απόφασή του ο Άρειος Πάγος ότι τουλάχιστον στην δική μας περίπτωση δεν υπήρξε μηχανισμός αποφυγής και διόρθωσης λαθών.
Εκ των ανωτέρω είναι προφανές ότι ο Άρειος Πάγος απέρριψε τις υποψηφιότητές μας επειδή , παρά το γεγονός ότι είχαμε καταχωρήσει και υποβάλει μία προς μία 249 υποψηφιότητες του συνδυασμού ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ, οι οποίες είχαν γίνει δεκτές από την «ηλεκτρονική πύλη» και παρά το γεγονός ότι είχαμε εκδώσει και εξοφλήσει τα σχετικά παράβολα συμμετοχής στις εκλογές για κάθε μία υποβληθείσα υποψηφιότητα συνολικού ποσού 37.000,00 ευρώ, εκ παραδρομής ο αρμόδιος εξειδικευμένος χειριστής δεν αντιλήφθηκε, το σύστημα δεν φρόντισε να τον ενημερώσει αυτόματα αλλά ούτε τον ενημέρωσε κανείς άλλος αρμόδιος προς τον σκοπό αυτόν ότι έπρεπε να πατήσει κάποιο άλλο πλήκτρο για την οριστική υποβολή των υποψηφιοτήτων. Σημειωτέον ότι εκτός του συνδυασμού μας αποκλείστηκαν για τον ίδιο λόγο άλλοι τρεις συνδυασμοί και άλλοι δύο μεμονωμένοι υποψήφιοι!
6. Οι ενέργειες του ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ για να αλλάξει ο αποκλεισμός του από τις εκλογές:
Με την αναγγελία του αποκλεισμού μας από τις εκλογές, την Τρίτη 2 Μαϊου 2023 από το Α1 τμήμα του Αρείου Πάγου, ζητήσαμε να εκτεθούν οι λόγοι του αποκλεισμού. Ο πρώτος εξ ημών που ήμουν παρών στην αίθουσα όπου έγινε η αναγγελία, ζήτησε αμέσως να πάει στο γραφείο της προέδρου του Αρείου Πάγου για να ενημερωθεί για τον λόγο του αποκλεισμού, αλλά δεν του επιτράπηκε και η αστυνομική φρουρά τον υποχρέωσε να βγει έξω από το κτίριο.
Την επομένη ήμερα, ήτοι την Τετάρτη 3 Μαίου 2023, μόλις αναρτήθηκε η απόφαση του Αρείου Πάγου και αποδείχθηκε ότι αποκλειστήκαμε από την συμμετοχή μας στις βουλευτικές εκλογές εξαιτίας ενός τυπικού σφάλματος μη οριστικής υποβολής των 249 υποψηφιοτήτων τις οποίες προηγουμένως είχαμε καταχωρήσει μία προς μία , είχαν γίνει αποδεκτές από το σύστημα και είχαμε εκδώσει και εξοφλήσει τα σχετικά παράβολά ποσού 37.000 ευρώ σε μία διαδικασία πρωτόγνωρη, δύσχρηστη, χωρίς οδηγίες εφαρμογής, με παγίδες και χωρίς κανένας αρμόδιος να μας ενημερώσει για την διόρθωση των τυπικών σφαλμάτων και παραλείψεων, ξεκινήσαμε έναν μαραθώνιο προσπαθειών για αλλαγή της απόφασης του Αρείου Πάγου με επισκέψεις στο Υπουργείο Εσωτερικών και ζητώντας να συναντηθούμε με την υπηρεσιακή υπουργό εσωτερικών και στελέχη του Υπουργείου που είχαν την ευθύνη οργάνωσης των εκλογών. Δυστυχώς, ο ένας μας παρέπεμπε στον άλλο και τελικά μόλις την Παρασκευή 6/5/2023 καταφέραμε να έχουμε δυο δια ζώσεις συναντήσεις.
Τα υπομνήματα που καταθέσαμε δεν φαίνεται να έφτασαν από το Υπουργείο Εσωτερικών στον Άρειο Πάγο, τουλάχιστον συνοδευόμενα από μια θέση του υπουργείου για τα προβλήματα που προέκυψαν και την ερμηνεία της ολοκλήρωσης στην πραγματικότητα της διαδικασίας αν και δεν πατήθηκε το περίφημο κουμπί.
Ζητήσαμε, δεδομένου ότι ήταν προφανές ότι επρόκειτο για τυπικό σφάλμα και όχι για εκ προθέσεως μη ολοκλήρωση της καταχώρησης των υποψηφιοτήτων του συνδυασμού μας (τουναντίον , προφανής πρόθεσή του συνδυασμού και των 249 υποψηφίων του ήταν η συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές ) να επιτραπεί η συμμετοχή μας στις εκλογές της 21ης Μαίου, λαμβάνοντας υπόψη ότι τηρήσαμε την υφιστάμενη νομοθεσία. Δηλώσαμε ακόμα και σε περίπτωση που υπήρξε κάποιο τεχνικό ή δευτερεύων πρόβλημα, που μπορούσε να διορθωθεί, λαμβάνοντας υπόψη τα τεχνικά και διευκρινιστικά προβλήματα της διαδικασίας, παρακαλούμε να υπάρξει διόρθωση με δεδομένο όπως και το υπουργείο παραδέχεται υπήρξε “μεγάλη πίεση που δέχτηκε το ηλεκτρονικό σύστημα υποβολής των υποψηφιοτήτων κατά τη λήξη της προθεσμίας και δεδομένου ότι αυτή είναι η πρώτη φορά λειτουργίας του. Επισημάναμε για μία ακόμη φορά ότι με δεδομένο ότι οι συνδυασμοί των 249 υποψηφίων εμφανίστηκαν ως εγκεκριμμένοι στις 15.55 της 30ης Απριλίου 2023 θεωρήσαμε εύλογα ότι η διαδικασία υποβολής έχει ολοκληρωθεί, αφού είναι η πρώτη φορά υποβολής με αυτό τον τρόπο.
Με δεδομένο ότι δεν είχαμε δικαίωμα ακρόασης και πολλά κόμματα δεν ανταποκρίθηκαν όπως έπρεπε λόγω της δυσλειτουργίας της ηλεκτρονικής πύλης, ζητήσαμε για την καλύτερη λειτουργία της δημοκρατίας και με διασταλτική ερμηνεία των αντίστοιχων διατάξεων, να επιλυθούν οποιεσδήποτε παρανοήσεις ή επουσιώδεις τυπικές ελλείψεις στην ηλεκτρονική κατάθεση, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, και να δοθεί η δυνατότητα στους 249 υποψηφίους μας -μεγάλος αριθμός των οποίων είναι νέοι- και στις 59 εκλογικές περιφέρειες, να διεκδικήσουν την ψήφο του ελληνικού λαού για τις θεσμικές αλλαγές και τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές που πρεσβεύουμε. Δυστυχώς όμως οι αιτήσεις μας απορρίφθηκαν και αποκλειστήκαμε από την συμμετοχή μας στις Βουλευτικές εκλογές της 21-5-2023 για τους λόγους που προαναφέρθηκαν.
Β. ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΙΔΡΥΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ ΚΑΙ Η ΛΑΪΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΤ’ ΑΡ. 52 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 29 του Συντάγματος «Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Η ελεύθερη ίδρυση πολιτικών κομμάτων και η συμμετοχή σε αυτά καθιερώνεται σε επίπεδο καταστατικού χάρτη, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, από το Σύνταγμα του 1975. Θεσπίζοντας τούτο το δικαίωμα ως αυτοτελές, αφ’ ενός το Σ το οριοθετεί αναγνωρίζοντάς το μόνον στα μέλη του εκλογικού σώματος, αφετέρου επιβάλλει ως προς την οργάνωση και δράση των κομμάτων την εξυπηρέτηση της ελεύθερης λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το δικαίωμα της ιδρύσεως και συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα έχει δύο φύσεις. Αφ’ ενός είναι κατ’ εξοχήν πολιτικό δικαίωμα που διασφαλίζει τη συμμετοχή του πολίτη στη λειτουργία του πολιτεύματος και αποσκοπεί στην έκφραση της λαϊκής βουλήσεως. Αφ’ ετέρου, όμως, είναι ένα ατομικό δικαίωμα που επιτρέπει την πραγμάτωση της ατομικής ελευθερίας.
Ο νόμος 3023/2002 περί λειτουργίας και συστάσεως των κομμάτων που κατήργησε το Ν.Δ. 59/1974 ορίζει στην παρ. 1 του άρθρου 29 ότι «Το πολιτικό κόμμα πριν αναλάβει δραστηριότητα καταθέτει ιδρυτική δήλωση στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Τη δήλωση καταθέτει ο Πρόεδρος ή η Διοικούσα Επιτροπή του και σε αυτή αναφέρεται ότι η οργάνωση και η δράση του εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Ενώ ολίγο πιο κάτω στην παρ. 6 ότι «…αποκτά με την ίδρυσή του νομική προσωπικότητα για την εκπλήρωση της συνταγματικής αποστολής του». Συνεπώς με τις ως άνω ρυθμίσεις τα κόμματα εκπληρώνουν τη συνταγματική τους αποστολή διαθέτοντας νομική προσωπικότητα. Μπορούν δηλαδή να είναι υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ενώ συνάμα έχουν ικανότητα διαδίκου.
Οι μόνοι περιορισμοί του δικαιώματος ιδρύσεως και συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα προκύπτουν αφ’ ενός εξ αντιδιαστολής, εφ’ όσον το πολιτικό κόμμα παρεκκλίνει από το δημοκρατικό πολίτευμα, αφ’ ετέρου ρητώς από την παρ. 3 του άρθρου 29 Σ που καθιερώνει απαγορεύσεις εκδηλώσεως υπέρ ή κατά πολιτικών κομμάτων σε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων. Ουδεμία άλλη απαγόρευση ως προς την ίδρυση και τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων μπορεί να προκύψει. Οποιοσδήποτε, δε, τέτοιος περιορισμός είναι προεχόντως αντισυνταγματικός και καταλήγει σε κατάλυση του ίδιου του δικαιώματος που προστατεύεται με το άρθρο 29 Σ.
Η ύπαρξη των πολιτικών κομμάτων αποκτά πλήρες νόημα και πραγματώνει τον συνταγματικό της σκοπό κατά τις εκλογές αναδείξεως των μελών της Βουλής των Ελλήνων. Εκεί το νομίμως συνεστημένο πολιτικό κόμμα μετασχηματίζεται σε εκλογικό συνδυασμό και φιλοξενεί στα ψηφοδέλτιά του τους υποψηφίους, ως φορείς πλέον του δικαιώματος του εκλέγεσθαι. Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι κατατείνει στην αντιπροσώπευση των πολιτών στη Βουλή. Υπό το πρίσμα αυτό, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, ως πολιτικό δικαίωμα, θεμελιώνει αξίωση του πολίτη έναντι του κράτους να οργανώσει την εκ μέρους του διεκδίκηση της προτιμήσεως του εκλογικού σώματος σε συνθήκες ελευθερίας και γνησιότητος. Δηλαδή, υπό όρους που δεν περιορίζουν την υποψηφιότητα για την εκλογή σε αντιπροσωπευτικό σύστημα, διευκολύνουν διοικητικά την υποβολή της και επιτρέπουν την επικράτηση συνθηκών ισότητος μεταξύ των συνδυασμών και των υποψηφίων τους. Η σύνδεση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι με τη δημοκρατική αρχή και την πολιτική ισότητα, ως στοιχείο και αντίστοιχα συστατικό της, επιβάλλει την κατοχύρωση σε διάταξη αυξημένης τυπικής ισχύος των προϋποθέσεων τόσο για την απόκτηση όσο και για την απώλεια της ιδιότητος του εκλόγιμου. Δεδομένου ότι εκλόγιμοι είναι κατ’ αρχάς όλοι όσοι διαθέτουν τα συνταγματικά καθορισμένα προσόντα, οι περιορισμοί στην άσκηση του δικαιώματος επιβάλλεται να ερείδονται σε ισοδύναμες και ισόκυρες διατάξεις, δηλαδή σε ρυθμίσεις με αυξημένη και υπερνομοθετική τυπική ισχύ.
Τρεις είναι οι θετικές προϋποθέσεις κτήσεως του βουλευτικού αξιώματος σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 55 Σ. Η ελληνική ιθαγένεια, το δικαίωμα του εκλέγειν και η ηλικία των είκοσι πέντε ετών, συμπληρωμένων κατά την ημέρα της εκλογής. Εκ του παραλλήλου το Σ θεσπίζει στο άρθρο 56 διάφορα κωλύματα εκλογιμότητος, είτε σχετικά είτε απόλυτα. Τα κωλύματα αυτά αποβλέπουν στην αποτροπή της προπαρασκευής της πολιτικής σταδιοδρομίας, μέσω της εκμεταλλεύσεως της θέσεως, την οποία κατέχουν τα πρόσωπα που απαριθμούνται στο άρθρο 56. Συνεπώς ως περιορισμοί συνταγματικού δικαιώματος πρέπει να ερμηνεύονται στενά, προκειμένου να αποφεύγεται η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής τους και η προσθήκη νέων περιπτώσεων κωλυμάτων. Την αρχή της στενής ερμηνείας των περιορισμών των συνταγματικών δικαιωμάτων επισημαίνει ως εφαρμοστέα και η νομολογία του ΑΕΔ.
Στις βουλευτικές εκλογές τα προσόντα και τα κωλύματα εκλογιμότητος καθορίζονται συνταγματικά. Για την οργάνωση, όμως, της ασκήσεως του δικαιώματος του εκλέγεσθαι ως δεύτερη όψη της πολιτικής συμμετοχής, παρέχεται εξουσιοδότηση στον κοινό νομοθέτη. Ο εκλογικός νόμος υπό την κωδικοποίησή του στο ΠΔ 26/2012 ρυθμίζει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις γενικές ή αναπληρωματικές βουλευτικές εκλογές και οργανώνει τον τρόπο και τη διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων.
Ως απόρροια των ανωτέρω επί του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, προϋποθέσεις σχετικά με ημερομηνίες και τρόπο υποβολής της καταθέσεως υποψηφιοτήτων, δαπάνες ή καταθέσεις, πρέπει να είναι εύλογες και όχι να οδηγούν σε αποδυνάμωση του δικαιώματος. Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι δεν πρέπει να περιορίζεται αδικαιολόγητα με υπερβολικές προϋποθέσεις και ο οποιοσδήποτε περιορισμός πρέπει να συνοδεύεται από επαρκείς εγγυήσεις προς αποφυγή της αυθαιρεσίας. Συνάμα οι αποφάσεις που αφορούν τον καθορισμό της εκλογιμότητος πρέπει να λαμβάνονται από όργανο, το οποίο θα πρέπει να παρέχει ένα minimum εγγυήσεων αμεροληψίας.
Εξάλλου, σύμφωνα με την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας που κατοχυρώνεται στο άρ. 52 εδ. α Σ σύμφωνα με το οποίο «η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας που έχουν την υποχρέωση να την διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση.» . Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι το κράτος εγγυάται και έχει υποχρέωση να διασφαλίζει σε κάθε περίπτωση την ανόθευτη βούληση της λαϊκής θέλησης, η οποία κατεξοχήν διατυπώνεται μέσω των βουλευτικών εκλογών ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Η υποχρέωση της πολιτείας να διασφαλίζει την ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης προφανώς οφείλει να εκτείνεται σε κάθε στάδιο της εκλογικής διαδικασίας και δη και στο στάδιο της ανακήρυξης των υποψηφίων που θα λάβουν μέρος στις βουλευτικές εκλογές, ούτως ώστε να μην νοθευτεί η λαϊκή βούληση διά παρανόμου αποκλεισμού κομμάτων ή συνδυασμών από την δυνατότητα να απευθυνθούν στον ελληνικό λαό και να ζητήσουν την ψήφο του.
Γ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ ΣΤΗΝ ΕΣΔΑ – ΤΥΠΟΛΑΤΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι χαίρει υπερνομοθετικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο κυρώθηκε από τη χώρα μας με το ΝΔ 53/1974 και αποτελεί κανόνα υπέρτερης τυπικής ισχύος βάσει του άρθρ. 28 παρ. 1 του Συντάγματος, καθιερώνεται το δικαίωμα στις ελεύθερες εκλογές. ( «Τα υψηλά συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουσι την υποχρέωση όπως διενεργώσι, κατά λογικά διαστήματα, ελευθέρας μυστικάς εκλογάς, υπό συνθήκας επιτρεπούσας την ελευθέραν έκφρασιν της λαϊκής θελήσεως ως προς την εκλογήν του νομοθετικού σώματος.») Μάλιστα, ενώ η διάταξη έχει καταρχήν πολιτειακό χαρακτήρα προβλέποντας υποχρέωση των συμβαλλομένων κρατών να διεξάγουν ελεύθερες, μυστικές εκλογές υπό συνθήκες που επιτρέπουν την έκφραση της λαϊκής βούλησης, έχει κριθεί νομολογιακά ότι κατοχυρώνει παράλληλα τα πολιτικά δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι σε νομοθετικό σώμα. Ειδικότερα, ως προς το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, δεν είναι απεριόριστο, αλλά προκύπτουν «εγγενείς» περιορισμοί οι οποίοι αφορούν στις προϋποθέσεις άσκησης που τίθενται από τα κράτη και δεν αποκλείονται , καταρχήν, από τη Σύμβαση. Ωστόσο, ελέγχεται αν οι ανωτέρω παραβιάζουν τον πυρήνα του δικαιώματος και αφαιρούν την αποτελεσματικότητα του άρθρ. 3, καθώς και αν επιδιώκουν θεμιτό σκοπό, χωρίς να χρησιμοποιούν δυσανάλογα μέσα. Ο «θεμιτός σκοπός» πρέπει να έρχεται σε συμφωνία με την αρχή του κράτους δικαίου και τους γενικότερους στόχους της ΕΣΔΑ. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διαφυλάσσεται η ακεραιότητα και η αποτελεσματικότητα της εκλογικής διαδικασίας με στόχο τη διαπίστωση της λαϊκής βούλησης μέσω της καθολικής ψηφοφορίας.
Ενώ λοιπόν, τα κράτη απολαμβάνουν καταρχήν ευχέρεια ως προς την καθιέρωση (in abstracto) κανόνων που διέπουν το καθεστώς των υποψηφίων μελών του Κοινοβουλίου, ο έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εστιάζεται στην έλλειψη αυθαιρεσίας κατά τις εθνικές διαδικασίες που οδηγούν στον περιορισμό ή στην αφαίρεση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι. Συνεπώς, σημαντικές καθίστανται οι επαρκείς εγγυήσεις in concreto κατά της αυθαίρετης εφαρμογής της εκλογικής νομοθεσίας, όπως είναι για παράδειγμα η ύπαρξη Συνταγματικού Δικαστηρίου που επαγρυπνεί για την πρόληψη υπερβολικών συνεπειών που θίγουν τον πυρήνα του άρθρ. 3, καθώς και «διορθωτικών» μέτρων.
Βασική προϋπόθεση εναρμόνισης του εσωτερικού δικαίου με την ΕΣΔΑ αποτελεί η επαρκής σαφήνεια της εκλογικής νομοθεσίας. Το νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις συμμετοχής των υποψηφίων και των κομμάτων στην εκλογική διαδικασία οφείλει να μη δημιουργεί σύγχυση και να μην επιβάλλει περίπλοκες τυπολατρικές διαδικαστικές υποχρεώσεις, ώστε να τελεί σε σχέση αναλογικότητας με τον σκοπό του αρθρ. 3 και να μη θίγεται ο πυρήνας του δικαιώματος. Εξάλλου, η ερμηνεία της εκλογικής νομοθεσίας επιβάλλεται να είναι αιτιολογημένη και συνεπής, στο βαθμό που συγκαθορίζει το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα. (βλ Ευρωπαϊκή σύμβαση δικαιωμάτων του ανθρώπου, ερμηνεία κατ’ άρθρον , εκδ. νομική βιβλιοθήκη 2017, σελ. 832 επ., Grosaru κ. Ρουμανίας, 2.3.2010, παρ. 54-57, Seydzade κ. Αζερμπαϊτζάν, 3.12.2009, παρ. 37-40).
Επιπρόσθετα, βαρύνουσας σημασίας υποχρέωση των κρατών αποτελεί, κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ, η ύπαρξη αποτελεσματικού συστήματος ελέγχου και θεραπείας καταγγελιών για παραβίαση της εκλογικής νομοθεσίας. Συγκεκριμένα, τα αρμόδια εθνικά όργανα θα πρέπει να διερευνούν ενδελεχώς το βάσιμο των αιτιάσεων, χωρίς να επιβάλλουν στους ενδιαφερομένους μη εύλογους και υπερβολικούς, αυστηρούς και φορμαλιστικούς διαδικαστικούς κανόνες και να πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια αμεροληψίας, (βλ. Namat Aliyev κ. Αζερμπαϊτζάν, 8.4.2010, παρ. 86-93). Επί παραδείγματι, έχει κριθεί ότι η ακύρωση εκλογής σε συγκεκριμένα εκλογικά τμήματα που οδηγεί σε απώλεια βουλευτικών εδρών για ορισμένο κόμμα θα πρέπει να τελεί σε σχέση αναλογικότητας με τις παρατυπίες που παρατηρήθηκαν, ιδίως αν ληφθεί υπόψιν η περιπλοκότητα και η ασάφεια του κανονιστικού πλαισίου, η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης περί αυτού και η αδυναμία επανάληψης της ψηφοφορίας (βλ. Riza κ.ά. κ. Βουλγαρίας, 13.10.2015, παρ. 174-179). Τέλος, περίπτωση παραβίασης του άρθρ. 3 έχει κριθεί επανειλημμένως (βλ. Kerimli και Alibeyli, 10.1.2012, παρ. 38-41, Abil, 21.2.2012, παρ. 34-40, Khanhusen Aliyev, 21.2.2012, παρ. 33-42, Atakishi, 28.2.2012, παρ. 40-49 όλες κατά Αζερμπαϊτζάν) ότι συνιστά ο αυθαίρετος αποκλεισμός υποψηφίων, χωρίς επαρκή αιτιολογία και διαδικαστικές εγγυήσεις. Εν προκειμένω, δίδεται έμφαση στα επαρκή αποδεικτικά μέσα και τον ενδελεχή έλεγχό τους από τις δικαστικές αρχές, καθώς επίσης στην ακρόαση του ενδιαφερομένου που πρέπει να συνοδεύεται από επαρκή και έγκαιρη ενημέρωση και στην εν γένει δυνατότητα υπεράσπισης του. Συγκεκριμένα, πρέπει να δίδεται επαρκής χρόνος για την προετοιμασία της υπεράσπισης, καθώς επίσης και ιδιαίτερη προσοχή στους ισχυρισμούς του ενδιαφερομένου του οποίου διακυβεύεται η συμμετοχή του στην εκλογική διαδικασία. Οι αιτιάσεις του πρέπει να αξιολογούνται στην ουσία τους και τυχόν απόρριψή τους οφείλει να στηρίζεται σε ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Οι τελευταίες παράμετροι αποτελούν ελάχιστες εγγυήσεις προστασίας από την αυθαίρετη εφαρμογή της εκλογικής νομοθεσίας και τον αυθαίρετο αποκλεισμό του υποψηφίου, που συνιστούν παραβίαση του πυρήνα του άρθρ. 3.
Συμπερασματικά, το άρθρ. 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, το οποίο έχει στη χώρα μας υπέρτερη τυπική ισχύ, επιτάσσει στα συμβαλλόμενα κράτη να φροντίζουν για τη διεξαγωγή ελεύθερων μυστικών εκλογών που αποτυπώνουν τη λαϊκή βούληση, μέσω της καθολικής ψήφου. Μάλιστα, η εξελικτική ερμηνεία του άρθρου υπερβαίνει το γράμμα της διάταξης κατοχυρώνοντας το δικαίωμα του εκλέγεσθαι και συμβάλλοντας ώστε να προβλέπονται εγγυήσεις κατά της αυθαιρεσίας και υπέρ της σαφήνειας της εκλογικής νομοθεσίας. Κεντρικός στόχος είναι η αποτελεσματική και ουσιαστική άσκηση του δικαιώματος, η οποία υπονομεύεται σε περίπτωση πρόβλεψης μη εύλογων, φορμαλιστικών διαδικαστικών προϋποθέσεων και τυπολατρικής στους ερμηνείας από τις δικαστικές αρχές.
Δ. ΛΟΓΟΙ ΕΝΣΤΑΣΗΣ:
Στην συγκεκριμένη περίπτωση κατά την διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων και ανακήρυξης των υποψηφίων συνδυασμών κομμάτων, συνασπισμών κομμάτων, συνασπισμών ανεξαρτήτων υποψηφίων και μεμονωμένων υποψηφίων ενόψει των βουλευτικών εκλογών της 20-21/05/2023:
1.Για πρώτη φορά και χωρίς καμία προηγούμενη εμπειρία εφαρμόστηκε διαδικασία ηλεκτρονικής καταχώρησης των υποψηφιοτήτων, η οποία δημιουργήθηκε λίγες μόλις ημέρες πριν την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών . Αυτό δημιούργησε σύγχυση μη συνάδουσα με το γράμμα και το πνεύμα του άρ. 3 του πρώτου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ περί υποχρέωσης διενέργειας ελεύθερων εκλογών, ούτε με την υποχρέωση της πολιτείας να μεριμνά για την απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και την ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης
2. Η «Ηλεκτρονική Πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων» η οποία συγκροτήθηκε δυνάμει του άρ. 30 ν. 4648/2029 και της υπ’ αρ. 26754/4-4-2023 Υπουργικής Απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών είναι ασαφούς νομικής φύσεως, καθώς η νομική της φύση δεν προσδιορίζεται από το ανωτέρω νομικό πλαίσιο. Φαίνεται δε ότι δεν ανήκει στον Άρειο Πάγο που έχει την αρμοδιότητα να ανακηρύττει τους υποψηφίους, ούτε καν στο Ελληνικό Δημόσιο, αλλά βρίσκεται υπό τον έλεγχο ιδιωτικής εταιρείας. Δεδομένου όμως ότι ο ρόλος της εν λόγω ηλεκτρονικής πύλης είναι καίριος κατά την κρίσιμη διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων ενόψει των βουλευτικών εκλογών καθώς όχι μόνο καταχωρίζονται σε αυτήν οι υποψηφιότητες αλλά επιπλέον, έχει την αρμοδιότητα «να εκτελεί αυτόματους ελέγχους των καταχωρημένων στοιχείων για τυχόν προβλήματα παραλείψεις ή ανακρίβειες» (άρ. 6 παρ.1), παρέχει πληροφόρηση των αποτελεσμάτων του αυτομάτου ελέγχου στους εξουσιοδοτημένους χρήστες που προέβησαν στις καταχωρήσεις υποψηφιοτήτων (άρ. 6 παρ.2) , διενεργεί συνολικό έλεγχο του συνδυασμού και των υποψηφίων και «εάν δεν εμφανίζεται λάθος γίνεται δεκτή η υποβολή», ενώ, σε αντίθετη περίπτωση, εμφανίζεται ένδειξη αποτυχίας του ελέγχου και είναι δυνατό να επισκοπηθούν αναλυτικά τα λάθη που έχουν προκύψει (άρ. 7 παρ.1) και καταχωρείται σε αυτήν η οριστική υποβολή του συνδυασμού (αρ.7 παρ.2), η ανάθεση αυτών των καθηκόντων , όχι σε δομή του Δημοσίου αλλά σε ιδιωτικό φορέα ουδόλως παρέχει επαρκείς εγγυήσεις κατά της αυθαίρετης εφαρμογής της εκλογικής νομοθεσίας όπως απαιτείται δυνάμει του άρθρ. 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, ούτε διασφαλίζει την ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης όπως ορίζει το άρ. 51 Σ.
3. Η υποβολή των δηλώσεων υποψηφιοτήτων διενεργήθηκε υπό ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο ολίγων ημερών, σε ένα νέο (ηλεκτρονικό) περιβάλλον με το οποίο οι χρήστες δεν ήταν εξοικειωμένοι, ούτε εκπαιδευμένοι, ούτε προβλεπόταν κάποια διαδικασία επίλυσης προβλημάτων και διατύπωσης ερωτημάτων ή αποριών. Το εν λόγω περιβάλλον περιελάμβανε ασάφειες ακόμη και για τους έμπειρους και εξειδικευμένους χρήστες , όπως ο χρήστης που ανέλαβε να καταθέσει τις υποψηφιότητες του συνδυασμού μας και δημιούργησε σύγχυση διότι κατά την διαδικασία δεν κατέστη σαφές ακόμη και στον έμπειρο χρήστη ότι, μετά την υποβολή μίας – μίας των υποψηφιοτήτων, της καταβολής του αναλογούντος παραβόλου και της αποδοχής των υποψηφιοτήτων από το ηλεκτρονικό σύστημα, απαιτείτο επιπλέον και το πάτημα ενός άλλου πλήκτρου για οριστική υποβολή των υποψηφιοτήτων. Αυτή η ασάφεια του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος υποβολής υποψηφιοτήτων και η επιβολή περίπλοκων τυπολατρικών υποχρεώσεων όπως η προαναφερθείσα, ή όπως η ανάγκη μετάβασης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. για διόρθωση προσωπικών στοιχείων των υποψηφίων ακόμη και για ασήμαντες διαφοροποιήσεις, δεν τελεί σε σχέση αναλογικότητας με τον σκοπό του αρθρ. 3 της ΕΣΔΑ και έθιξε τον πυρήνα του δικαιώματος του εκλέγεσθαι που κατοχυρώνεται τόσο στην ΕΣΔΑ όσο και στο Σύνταγμα.
4. Στο κρίσιμο σημείο της οριστικής υποβολής της υποψηφιότητάς μας δεν υπήρξε διαδικασία διόρθωσης τυπικών σφαλμάτων και παραλείψεων, αλλά απεναντίας το σύστημα της ηλεκτρονικής πύλης που ελέγχεται μάλιστα από ιδιωτική εταιρεία σύμφωνα με τα ανωτέρω μας παγίδευσε αφήνοντάς μας με την πεποίθηση – ψευδαίσθηση ότι είχαμε ολοκληρώσει την καταχώρηση των υποψηφιοτήτων. Και τούτο διότι, από την μία μας δήλωσε ότι έγιναν αποδεκτές μία προς μία οι υποψηφιότητες, μας κάλεσε να καταβάλουμε το παράβολο συμμετοχής κάθε υποψηφίου στις εκλογές και κατόπιν, αφού καταβάλαμε το παράβολο μας έδωσε αριθμό καταχώρησης και, από την άλλη, δεν μας ειδοποίησε ότι, μετά από όλα αυτά υπήρχε ένα ακόμη κρίσιμο στάδιο για την τυπική ολοκλήρωση της υποβολής των υποψηφιοτήτων. Υπό αυτές τις συνθήκες μας δημιούργησε σύγχυση με αποτέλεσμα για τυπικούς λόγους να μην ασκήσουμε το δικαίωμα να συμμετάσχουμε ως υποψήφιοι στις βουλευτικές εκλογές κατά παράβαση των άρ. 52 και 55 Σ και 3 του πρώτου προσθέτου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
5. Η υποψηφιότητα των υποψηφίων των συνδυασμών του συνασπισμού κομμάτων ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ , μεταξύ των οποίων και η δική μου, απορρίφθηκε από το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου και δεν ανακηρυχθήκαμε υποψήφιοι για τον τυπικό λόγο ότι, μολονότι είχαμε προχωρήσει στο σύνολο της διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής των υποψηφιοτήτων, καταχωρίζοντας μία προς μία 249 υποψηφιότητες, καταβάλλοντας το αναλογούν παράβολο ποσού 37.350 ευρώ και λαμβάνοντας απάντηση από το σύστημα ότι οι υποψηφιότητες έγιναν δεκτές, στο τέλος, εκ παραδρομής και χωρίς κανείς να μας προειδοποιήσει ώστε να διορθώσουμε το σφάλμα μας, δεν πατήσαμε το πλήκτρο περί οριστικής υποβολής των υποψηφιοτήτων. Η απόρριψη των υποψηφιοτήτων μας για αυτόν το τυπικό σφάλμα από τον Άρειο Πάγο, η οποία βασίστηκε μάλιστα σε βεβαίωση της ηλεκτρονικής πύλης που ελέγχεται από ιδιωτική εταιρεία, ενώ είναι προφανής η πρόθεσή μας να συμμετάσχουμε στις εκλογές αποτελεί υπερβολική τυπολατρία που πλήττει εκ πλαγίου του πολιτικό δικαίωμα του εκλέγεσθαι και παραβιάζει την υποχρέωση της πολιτείας για ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής βούλησης διότι για τυπικό λόγο που θα μπορούσε εύκολα να θεραπευθεί αποκλείστηκε ο συνδυασμός μας από τις βουλευτικές εκλογές και δεν δόθηκε η δυνατότητα στους πολίτες που επιθυμούσαν να μας ψηφίσουν να εκφράσουν την τοιαύτη βούλησή τους. Επιπλέον, έρχεται σε αντίθεση με την προστατευόμενη από το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ αρχή της αναλογικότητας υπό την ειδικότερη έκφανση της αρχής της αναγκαιότητας καθώς η αποφυγή τέτοιου είδους τυπικών σφαλμάτων μπορούσε να επιτευχθεί με ηπιότερα μέσα , ήτοι με διαδικασία διόρθωσης του σφάλματος εν τη γενέσει του ή εκ των υστέρων ανακήρυξης της υποψηφιότητάς μας κατόπιν ελέγχου ότι πράγματι η μη οριστική υποβολή οφειλόταν σε ασάφεια του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος και παραδρομή η δε σαφής πρόθεσή μας ήταν να συμμετάσχουμε στις εκλογές ως υποψήφιοι και η πεποίθησή μας ήταν ότι είχαμε ολοκληρώσει την υποβολή των υποψηφιοτήτων μας.
Επειδή η ένσταση – αίτησή μου είναι νόμιμη, βάσιμη, αληθής και παραδεκτή, ασκείται δε ως ύψιστο καθήκον κάθε πολίτη να υπερασπίζεται στις αρχές της δημοκρατίας και της νομιμότητας.
Επειδή σύμφωνα με το άρ. 58 του Συντάγματος «ο έλεγχος και η εκδίκαση των βουλευτικών εκλογών κατά του κύρους των οποίων ασκούνται ενστάσεις που αναφέρονται είτε σε εκλογικές παραβάσεις σχετικές με την ενέργεια των εκλογών , είτε σ εέλλειψη των νομίμων προσόντων ανατίθεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100.» Σε αυτό δε το πλαίσιο γίνεται παγίως δεκτό ότι το ΑΕΔ ελέγχει κάθε παράβαση του δικαίου σχετικά με την ενέργεια των εκλογών, όχι μόνο κατά την κύρια διαδικασία των εκλογών αλλά καθ’ όλο το σύνολο των διαδικαστικών σταδίων από την προκήρυξη των εκλογών μέχρι και την ανακήρυξη των βουλευτών (πρβλ. Σπυρόπουλος, Κοντιάδης, Ανθόπουλος, Γεραπετρίτης, Σύνταγμα κατ’ αρ. ερμηνεία, εκδ. Σάκκουλα 2017, σελ.1057) .
Επειδή η μη ανακήρυξή μου ως υποψηφίου μαζί με τους συνυποψηφίους μου με τον συνδυασμό συνασπισμού συνεργαζομένων κομμάτων ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ έγινε κατά παράβαση των άρ. 52 και και 55 Σ και του άρ. 3 του προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ για τους λόγους που αναλυτικά εκτέθηκαν προηγουμένως.
Επειδή έχω έννομο συμφέρον.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΖΗΤΩ
Να γίνει δεκτή η ένσταση – αίτησή μου.
Να ακυρωθεί η υπ’ αρ. 89/26-5-2023 Απόφαση του Αρείου Πάγου περί ανακήρυξης των εκλεγμένων βουλευτών των βουλευτικών εκλογών της 20 – 21-5-2023 και κατά των εκλεγμένων βουλευτών εκλογικής περιφέρειας Β3 Αθηνών- Νότιος τομέας.
Ο
ΑΙΤΩΝ