Του Αλέξανδρου Λασκαράτου

Γεν. Γραμματέα ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Βλέποντας την παραπάνω φωτό που υπάρχει στο ΔΤ των Πράσινων Αλληλεγγύη για την πετρελαιοκηλίδα στο Σαρωνικό, ταράχτηκα στο θέαμα της νεκρής από την πίσσα Αλκυόνης, και θυμήθηκα ένα παλαιότερο κείμενο (Φεβ. 2011) στο οποίο αναφερόμουν στις λεγόμενες “Αλκυονίδες μέρες” που εμφανίζονται μέσα στο καταχείμωνο.

Το παραθέτω αυτούσιο, αυτή τη φορά όμως ως ρέκβιεμ στην όμορφη και αθώα Αλκυόνη και σε όλα τα αθώα θύματα (πουλιά, ψάρια, καβούρια, κλπ.) της πρόσφατης ανθρώπινης βαρβαρότητας στο Σαρωνικό:

“Είναι τώρα μερικές μέρες που ο καιρός είναι να τον πιεις στο ποτήρι. Ουρανός καταγάλανος, ελαφρύ δροσερό αεράκι ίσα-ίσα για να μην πούμε ότι έχει άπνοια, και ήλιος λαμπερός. Είναι οι αλκυονίδες μέρες που μας επισκέπτονται σχεδόν κάθε χρόνο αυτήν την εποχή. Ένα διάλειμμα καλοκαιρίας λίγων ημερών μέσα στην καρδιά του χειμώνα.

Η ερμηνεία του φαινομένου από την επιστήμη: Από τις αρχές του Γενάρη μέχρι τα μέσα του Φλεβάρη δημιουργούνται κάποιες φορές συνθήκες υψηλών βαρομετρικών πιέσεων που καλύπτουν την περιοχή από την βορειοανατολική Ευρώπη μέχρι και την Ελλάδα. Αυτή η εξίσωση της ατμοσφαιρικής πίεσης έχει σαν συνέπεια να μην υπάρχει πεδίο ανέμων πάνω από την περιοχή, αλλά και λόγω των υψηλών βαρομετρικών πιέσεων που επικρατούν, ο καιρός να είναι σχετικά ψυχρός αλλά και ηλιόλουστος. Τα επεισόδια αυτά διαρκούν από 3-4 ημέρες μέχρι λίγο περισσότερο από δέκα μέρες. Είναι δυνατό κάποια χρονιά να έχουμε παραπάνω από ένα τέτοιο επεισόδιο, όπως είναι δυνατό, σπανιότερα, να μην έχουμε κανένα επεισόδιο. Οι χειμερινές αυτές καλοκαιρίες ονομάζονται (από την εποχή της αρχαιότητας) Αλκυονίδες μέρες.

Η ερμηνεία του φαινομένου από την αρχαία μυθολογία: Σύμφωνα λοιπόν με τη μυθολογία, η Αλκυόνη πριν γίνει πουλί ήταν μία πανέμορφη γυναίκα κόρη του θεού των ανέμων Αίολου και της Ενάρετης. Η Αλκυόνη ήταν παντρεμένη με τον Κήυκα. Η ένωσή τους ήταν τέλεια κι ένιωθαν τόσο ευτυχισμένοι, ώστε να νομίζουν ότι δεν ήταν κοινοί άνθρωποι. Σιγά σιγά, άρχισαν να πιστεύουν ότι είναι ισάξιοι των Θεών (ύβρις).. Όταν το έμαθε ο Δίας θύμωσε τόσο που μια μέρα που ο Κήυκας ήταν με το καράβι του στ’ ανοιχτά έριξε κεραυνό και το τσάκισε, με αποτέλεσμα να πέσει στα μανιασμένα κύματα ο Κήυκας και να πνιγεί. Όταν το έμαθε η Αλκυόνη πήγε με αγωνία στ’ ακρογιάλι μήπως μπορέσει να βρει τον αγαπημένο της ζωντανό, το μόνο όμως που βρήκε ήταν λίγα σπασμένα ξύλα που είχε ξεβράσει η θάλασσα. Άρχισε τότε να κλαίει απαρηγόρητα. Μερόνυχτα θρηνούσε τον χαμό του αγαπημένου της. Ο Δίας στο τέλος την λυπήθηκε και την μεταμόρφωσε σε πουλί. Ένα πανέμορφο πουλί που πήρε το όνομά της, και το οποίο ζει κοντά στη θάλασσα, σαν να περιμένει να εμφανιστεί μέσα από τα κύματα ο χαμένος Κήυκας…Το μαρτύριό της όμως δεν είχε τελειώσει, γιατί η Αλκυόνη γεννούσε τα αυγά της, μέσα στη βαρυχειμωνιά και τα κλωσούσε στα βράχια της ακτής. Τα αγριεμένα όμως κύματα ορμούσαν στη στεριά, σκαρφάλωναν στα βράχια, κατέστρεφαν τη φωλιά και τ’ αυγά της. Ο Δίας τη λυπήθηκε και πάλι, και διέταξε τον πατέρα της τον Αίολο για δεκαπέντε μέρες στην καρδιά του χειμώνα, να κοπάζουν οι άνεμοι, και να βγαίνει ήλιος λαμπερός, μέχρι να μπορέσει η Αλκυόνη να κλωσήσει τ’ αυγά της και να βγουν τα μικρά της από μέσα.

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς σ’ αυτό το υπέροχο παραμύθι. Πρώτα απ’ όλα το ότι οι αρχαίοι, χωρίς να διαθέτουν επιστημονικά εργαλεία, παρατήρησαν το φαινόμενο. Δεύτερο, και κυριότερο, η ερμηνεία που του έδωσαν. Μια ερμηνεία γεμάτη ομορφιά και ποίηση. Μια ερμηνεία που έχει μέσα της και διδάγματα: η ύβρις προς τους θεούς, η οργή τους και η τιμωρία και τέλος η τρυφερή «κάθαρση». Πόση δημιουργική φαντασία και ιδιοφυΐα μέσα σ’ αυτόν το μύθο…

Η ποίηση μπροστά και από την επιστήμη!

Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2011 στο protagon.gr http://www.protagon.gr/themata/technology-science/i-alkyoni-kai-o-dias-5199000000