του Αλέκου Γεωργόπουλου
Καθηγητή ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ – Α.Π.Θ.
Είμαι από αυτούς που από πολύ νωρίς θεωρούσαν ότι είναι εφικτός ένας συμβιβασμός με τους βόρειους γείτονες μέσα από την αποδοχή από μέρους τους της σύνθετης ονομασίας της χώρας τους με κάποιου τύπου επιθετικό προσδιορισμό, ώστε να συνεχίσουμε να συνυπάρχουμε εν ειρήνη. Αυτή ήταν η βέλτιστη εθνική γραμμή που όντας εξαιρετικά αδύναμη στις αρχές της δεκαετίας του 90, δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί (πακέτο Πινέϊρο), αλλά με τα χρόνια έφτασε να συζητιέται σοβαρά το 2008 στο Βουκουρέστι και εν πάση περιπτώσει αποκρυσταλλώθηκε ως συμφωνία το 2018. Βλέπω με δέος ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας να ξαναγυρίζει στην ουσία σε προγενέστερα σύνδρομα, του είδους του ασφυκτικού συνθήματος «ούτε Μακεδονία, ούτε τα παράγωγά της».
Δεν κατανοώ καθόλου τη μανία να επιβάλλουμε σε ένα άλλο λαό τις προτιμήσεις μας σε σχέση με το όνομά του. Στο κάτω-κάτω σκεφτείτε έναν άνθρωπο που ζει στα Σκόπια, είναι ίσως γύρω στα 60 και από τότε που θυμάται τον εαυτό του/της (αυτο)ονομαζόταν Μακεδών. Ξαφνικά κάποιοι/ες του αρνούνται το δικαίωμα αυτό. Πως θα αισθανόταν; Με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατόν να τον πείσουν να αλλάξει όνομα; Η κοινή λογική λέει ότι ίσως ο μόνος τρόπος θα ήταν να υιοθετήσει ένα όσο το δυνατόν πλησιέστερο όνομα προς το προηγούμενο. Αυτό και έγινε, ήταν ένας αναγκαστικός συμβιβασμός, δεν φαίνεται να μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο. Επίσης δεν μπορώ να σκεφτώ με ποιο τρόπο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο όρος «μακεδονική», «μακεδονικός» κλπ, σε οποιοδήποτε συνδυασμό με κάποιο άλλο όνομα χωρίς εν τέλει να «δώσουμε» εθνότητα και γλώσσα (αν υποτεθεί ότι την (κατ)είχαμε). Ή φανταζόμαστε ότι αν γινόταν ένα «θαύμα» και οι γείτονες δέχονταν κάτω από ασφυκτικές πολιτικές πιέσεις να ονομαστούν πχ Παιονία (!) θα σταματούσαν οι γνωστοί κύκλοι εκεί να τρέφουν αλυτρωτικές διαθέσεις; Για να μην πούμε ότι η μακεδονική εθνική συνείδηση «κυκλοφορούσε» στην περιοχή από τον 19ο αιώνα, σε πείσμα αυτών που ισχυρίζονται ότι παρθενογεννήθηκε το 1944 από τον Τϊτο.
Δεν σταματά να με εκπλήσσει το πόσο ΔΕΝ λαμβάνεται υπόψιν και δεν πείθει το επιχείρημα ότι 140 χώρες είχαν ήδη αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Δεν ενδιαφέρει άραγε η περιρρέουσα πραγματικότητα; Σκέφτεται κάποιος/α τι θα γινόταν με τον καιρό; Πόσο θα μπορούσε να αντέξει το σύνθημα «η Μακεδονία είναι μία και ελληνική;» Χώρια που μας καθιστούσε αυτόματα ύποπτους για επεκτατικές βλέψεις. Εμάς, όχι την ΠΓΔΜ/Βόρεια Μακεδονία. Το τραγικό μάλιστα είναι ότι υπήρξαν τέτοιες ονειρώξεις από μια μερίδα του πολιτικού κόσμου … Ευτυχώς το project αυτό δεν ήταν ρεαλιστικό και πραγματοποιήσιμο
Η συμφωνία είναι καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ. Αυτό είναι αλήθεια, ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου συγκρούονται συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή και οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί/ες στις κινήσεις μας. Αλλά ποιος ακριβώς είπε ότι δεν φτάνει κάποια συγκυρία κατά την οποία ταυτίζονται μερικώς τα συμφέροντα μιας μικρής χώρας με μια μεγάλη; Εδώ που είχαμε φτάσει το συμφέρον της χώρας μας ήταν να κλείσουμε μια ανοιχτή πληγή και ίσως αυτή η επιδίωξη (θάπρεπε να) είναι πιο ισχυρή από την παρεμπόδιση της ενσωμάτωσης της ΠΓΔΜ/Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας δούμε και το αντίστροφο. Αν τυχόν δεν υπογραφόταν η συμφωνία δεν θα συνέφερε αυτό και δεν θα συνέπλεε με την πολιτική μιας άλλης μεγάλης δύναμης που αντιμάχεται τις ΗΠΑ στην περιοχή; Της Ρωσίας; Μου φαίνεται μη σοφό να αποφασίζουμε κάθε φορά με μόνο άξονα το πιο είναι το συμφέρον των διαφόρων υπερδυνάμεων
Τον τελευταίο καιρό φαίνεται ότι-συνεργούντων των απανωτών μνημονίων, του φορολογικού αποστραγγίσματος και της έκδηλης απόγνωσης που διακατέχει την ελληνική κοινωνία- ξεχάσαμε το dictum του Βολταίρου (που φαίνεται τελικά να μην το είπε ο ίδιος αλλά η βιογράφος του Έβελιν Μπίατρις Χωλ) «διαφωνώ με όσα λες αλλά θα υπερασπιστώ το δικαίωμά σου να τα λες έως θανάτου» και το μετατρέψαμε σε «διαφωνώ με όσα λες (…) έως θανάτου». Ίσως επειδή δεν βιώσαμε τον Διαφωτισμό. Η επίθεση προ καιρού στον Μπουτάρη, οι προπηλακισμοί εναντίον των προσερχομένων στην προημερών εκδήλωση του Σύριζα και το χτύπημα με το κοντάρι μιας σημαίας (πολύ συμβολικά) στο κεφάλι του Πέτρου Θεοδωρίδη χτες στο δημαρχείο (νοσηλεύεται στο νοσοκομείο Παπανικολάου ευτυχώς εκτός κινδύνου) είναι εξαιρετικά απεχθείς οιωνοί μιας κατάστασης που μπορεί να εγκυμονεί εκτροπές. Που δεν συμφέρουν καθόλου ούτε καν την πλειοψηφία των ανθρώπων που θεωρούν ότι ξεπουλήθηκε το όνομα της Μακεδονίας.
Κάτι τελευταίο: ίσως τα μυστικιστικό παραλήρημα του στρατηγού Φραγκούλη και η «συνάντηση» Θεοδωράκη-Κασιδιάρη, είναι πιο τρομερά (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης) γεγονότα από ότι νομίζουμε. Απότοκα ενός κλίματος βαθιάς απαισιοδοξίας απηχούν ένα αίσθημα αδυναμίας, συσπειρώνουν τους απόκληρους της εποχής μας και την ανήμπορη οργή τους (αλλά όχι μόνο), θυμίζουν μεσοπόλεμο, αυγό του φιδιού έτοιμο προς εκκόλαψη, τρέφουν την μισαλλοδοξία, αλλά επαναφέρουν και ένα μετεμφυλιακό κλίμα, απειλώντας με συνολική πολιτική αποσταθεροποίηση. Τα γεγονότα πριν και μετά την υπογραφή της συμφωνίας αναστάτωσαν όλους τους πολιτικούς χώρους (πλην ΚΚΕ) και πυροδοτούν εξελίξεις απρόβλεπτες. Είναι σίγουρο ότι κατανοούμε τη σοβαρότητα της κατάστασης;
ΥΓ1 Πάντα μου ήταν ανεξήγητο το πώς μια μεγάλη μερίδα κόσμου αφενός κακομεταχειρίζεται την πατρίδα του (μη υπακούοντας στους νόμους, καταρυπαίνοντας αέρα και νερά, φοροαποφεύγοντας και φοροδιαφεύγοντας) αλλά «τρελλαίνεται» μόλις οσφρανθεί «ξεπούλημα» του ονόματος της Μακεδονίας
ΥΓ2 Εύχομαι το δημοψήφισμα στη ΠΓΔΜ/Βόρεια Μακεδονία (μου φαίνεται ότι αυτό είναι το «κλειδί» της συμφωνίας) να μην κινδυνεύσει από τον εθνικισμό των γειτόνων μας διασφαλίζοντας αφενός μία στέρεα συμφωνία αφετέρου τη σταθερότητα στη γείτονα χώρα, κάτι που θα είναι φυσικά και προς όφελος μας