του Αλέξανδρου Λασκαράτου
Γεν. Γραμμ. των Πράσινων Αλληλεγγύη
“Οι παρεμβάσεις του κ. Σιούτη”
του Αρντιάν Βεχμπίου
σε μετάφραση από τα αλβανικά Ελεάνας Ζιάκου
Άλλοι μας διαβάζουμε λίγο. άλλοι περισσότερο, και άλλοι σχεδόν καθόλου. Είτε σταθερά είτε κατά περιόδους.
Σε όποια κατηγορία και να ανήκουμε, υπάρχουν (σπάνιες) φορές που διαβάζουμε ένα βιβλίο που μας εντυπωσιάζει και μας αρέσει τόσο πολύ που γίνεται “δικό” μας. Μπαίνουμε μέσα του και μπαίνει μέσα μας. Γίνεται κομμάτι δικό μας και θα το έχουμε μέσα μας για πάντα. Δεν είναι απαραίτητο το βιβλίο αυτό να ανήκει στο “παλμαρές” των μεγάλων και των πιο γνωστών αριστουργημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μπορεί να είναι ένα βιβλίο που, λόγω συγκυρίας, θα μείνει λιγότερο γνωστό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει μικρότερη αξία.
Ένα τέτοιο βιβλίο που διάβασα πρόσφατα είναι και “Οι παρεμβάσεις του κ. Σιούτη”, του Αλβανού συγγραφέα Αρντιάν Βεχμπίου (Ardian Vehbiu) από τις εκδόσεις Πληθώρα, σε μετάφραση Ελεάνας Ζιάκου.Το βιβλίο διαδραματίζεται σε ένα καφενείο των Τιράνων, όπου ο κ. Σιούτης, αργόσχολος διανοούμενος, συχνάζει καθημερινά για να πιει τον καφέ του, και είτε παρεμβαίνει στις συζητήσεις των θαμώνων, είτε τις προκαλεί ο ίδιος. Οι απολαυστικές αυτές παρεμβάσεις / σχόλια καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα θεμάτων, από καθημερινά, πολιτικά, μέχρι και φιλοσοφικά. Ο κ. Σιούτης αγορεύει εκφράζοντας τις απόψεις του, ενώ οι θαμώνες, εν είδη χορού αρχαίου ελληνικού θεατρικού έργου, μετέχουν εκφράζοντας κατά κάποιον τρόπο την “κοινή γνώμη”. Το βιβλίο αποτελείται από ογδόντα τρεις τέτοιες “παρεμβάσεις”, της μιας, των δύο, το πολύ τριών σελίδων, όπου ο συγγραφέας, άλλοτε σοβαρά, άλλοτε με έντονο και άλλοτε με λεπτό χιούμορ εκφράζει, συχνά με αφορμή ένα τυχαίο γεγονός, την άποψή του για την πολιτική και κοινωνική ιστορία του τόπου του, και για πτυχές της ιστορίας, της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, πέρα από τα σύνορα της πατρίδας του.
Όταν πρωτοπήρα το βιβλίο στα χέρια μου, νόμισα ότι θα το τελειώσω (θα το διεκπεραιώσω) μέσα σε πολύ λίγες μέρες. Έκανα λάθος. Όχι γιατί δεν διαβάζεται εύκολα και ευχάριστα, αλλά γιατί οι περισσότερες ιστορίες του είναι τόσο περιεκτικές που σου δίνουν την εντύπωση ότι μόλις έφαγες ένα λουκούλλειο και πολύ χορταστικό γεύμα και χρειάζεσαι κάποιο χρόνο για να το “χωνέψεις” πριν πας στο επόμενο. Με άλλα λόγια ο συγγραφέας “λέει” σε μία-δύο σελίδες, πολύ περισσότερα απ’ όσα γράφει και χρειάζεσαι να πάρεις τον απαραίτητο χρόνο και την απόσταση για να λειτουργήσουν μέσα σου και να τα απολαύσεις.
Ο συγγραφέας ζει τα τελευταία χρόνια στις Η.Π.Α., όπου έχει πάρει και την αμερικανική υπηκοότητα, επιμένει όμως να γράφει στη μητρική του γλώσσα, με τίμημα ίσως μικρότερη αναγνωσιμότητα του έργου του, δείχνοντας ότι αυτό που τον ενδιαφέρει πρώτιστα είναι η παρέμβαση και ο διάλογος με τα δρώμενα της πατρίδας του.
Όμως εδώ έρχεται ο ρόλος του μεταφραστή/στριας που στην προκείμενη περίπτωση είναι η δικιά μας (μέλος του Προεδρείου των Πράσινων Αλληλεγγύη) Ελεάνα Ζιάκου (το Ελεανάκι μας) που έκανε μια καταπληκτική και δύσκολη (λόγω της συνεχούς εναλλαγής της θεματολογίας και της ατμόσφαιρας) μετάφραση του βιβλίου, στα ελληνικά. Η μετάφραση είναι τόσο καλή, η γλώσσα ρέει τόσο απρόσκοπτα, που νομίζεις ότι το βιβλίο έχει γραφτεί στα ελληνικά.
Oι εκδόσεις Πληθώρα, εγκαινίασαν, την χρονιά που μας πέρασε, μια νέα σειρά εκδόσεων με θέμα την αλβανική λογοτεχνία. Όπως αναφέρουν, σκοπός της σειράς αυτής “είναι η προβολή και η διάδοση κειμένων που γράφονται στην αλβανική γλώσσα, αφενός πιστεύοντας στη καθεαυτή λογοτεχνική αξία των επιλεγόμενων κειμένων, αφετέρου παρακινούμενοι από τη βαθιά μας πεποίθηση ότι ο χώρος της λογοτεχνίας συνιστά αποφασιστικό παράγοντα κατανόησης των λαών”.
Η μετάφραση και η έκδοση των “Παρεμβάσεων του κ. Σιούτη” εκτός λοιπόν από λογοτεχνική, αποτελεί και θετική πολιτική πράξη για την προσέγγιση λαών της γειτονιάς μας.