Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα του 2015, οι χώρες δεσμεύτηκαν να περιορίσουν την άνοδο της θερμοκρασίας της Γης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, για να αποτρέψουν μερικές από τις χειρότερες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Το γεγονός ότι ο πλανήτης ξεπέρασε αυτό το όριο για ένα χρόνο δεν ισοδυναμεί με μόνιμη υπέρβαση του ορίου αυτού, αλλά ερχόμαστε πιο κοντά στο να το υπερβούμε άμεσα, επισημαίνουν οι επιστήμονες – είναι πιθανό να συμβεί μέσα σε λίγα χρόνια.

Αυτή η άνευ προηγουμένου άνοδος της μέσης θερμοκρασίας, που έχει εκπλήξει τους επιστήμονες , προκάλεσε μια επείγουσα έκκληση από τα Ηνωμένα Έθνη να απαγορεύσουν τις διαφημίσεις από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων και να ενθαρρύνουν το κοινό να σταματήσει να χρησιμοποιεί τα προϊόντα τους. Πολλές πόλεις έχουν ήδη απαγορεύσει ορισμένες διαφημίσεις ορυκτών καυσίμων. Τον περασμένο μήνα, το δημοτικό συμβούλιο του Εδιμβούργου, στη Σκωτία, ψήφισε για την απαγόρευση διαφημίσεων για ορυκτά καύσιμα, καθώς και διαφημίσεις για SUV και αεροπορικά ταξίδια. Επίσης, το Άμστερνταμ έχει απαγορεύσει τις διαφημίσεις στο κέντρο της πόλης και στους σταθμούς του μετρό αυτοκινήτων που κινούνται με (ορυκτό) αέριο και τα ταξίδια με αεροπλάνα.

«Τον τελευταίο χρόνο, κάθε στροφή του ημερολογίου ανέβαζε τη ζέστη», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε ειδική ομιλία στη Νέα Υόρκη. «Ο πλανήτης μας προσπαθεί να μας πει κάτι. Αλλά δεν φαίνεται να ακούμε».

Οι ερευνητές έχουν συνδέσει την αύξηση της θερμοκρασίας με το φαινόμενο του Ελ Νίνιο αλλά και με την παγκόσμια υπερθέρμανση ως αποτέλεσμα των ανθρώπινων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Πριν από μόλις μια δεκαετία, οι επιστήμονες είχαν υπολογίσει ότι οι πιθανότητες να θερμανθεί ο πλανήτης κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2020 ήταν σχεδόν μηδενικές. Όλες οι προσπάθειες είχαν επικεντρωθεί στο να μην συμβεί αυτό μέχρι το 2050. Τώρα, η πιθανότητα να συμβεί αυτό μέχρι το 2028 είναι περίπου 8 στις 10. Οι επιστήμονες υπολογίζουν τώρα μια πιθανότητα 86% τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε χρόνια να ξεπεραστεί ξανά η μέση ετήσια θερμοκρασία ρεκόρ που παρατηρήθηκε σε όλο τον κόσμο το 2023 .

Μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε από μια ομάδα 57 επιστημόνων την Τετάρτη διαπίστωσε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ήταν υπεύθυνες για το 92% της υπερθέρμανσης που παρατηρήθηκε το 2023, το θερμότερο ημερολογιακό έτος του πλανήτη που έχει καταγραφεί . Ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας την περασμένη δεκαετία είναι «άνευ προηγουμένου στα οργανικά ρεκόρ».

Τα δεδομένα αυτά επιτρέπουν στους επιστήμονες να διαπιστώσουν ότι ο πλανήτης δεν έχει βιώσει τόσο γρήγορη και διαρκή υπερθέρμανση από το τέλος του περασμένου εποχή των παγετώνων πριν από περίπου 125.000 χρόνια.

Η τελευταία έκδοση μιας περιοδικής έκθεσης για τη βραχυπρόθεσμη υπερθέρμανση, που κυκλοφόρησε επίσης πρόσφατα, δείχνει ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να περνούν σε επικίνδυνα όρια. Με σταθερό μέσο όρο 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή προειδοποίησε ότι ο καιρός θα γίνει τόσο ακραίος , που πολλοί άνθρωποι θα δυσκολευτούν να προσαρμοστούν σε αυτόν.

«Η διαφορά μεταξύ 1,5 και 2 βαθμών Κελσίου θα μπορούσε να είναι η διαφορά μεταξύ εξαφάνισης και επιβίωσης για ορισμένα μικρά νησιωτικά κράτη και παράκτιες κοινότητες», είπε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Γκουτέρες.

Πολλοί επιστήμονες του κλίματος λένε ότι ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού να μην υπερβούμε τον 1,5 βαθμό Κελσίου είναι ήδη ανέφικτος, αν και τονίζουν ότι ένας μόνο χρόνος πάνω από αυτό το επίπεδο θέρμανσης του πλανήτη δεν σημαίνει ότι ο στόχος έχει χαθεί. Σε κάθε περίπτωση όμως αν καθυστερήσουμε να λάβουμε αποφασιστικά μέτρα, ερχόμαστε όλο και πιο κοντά στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 2 ή και περισσότερους βαθμούς Κελσίου.

Ο Γκουτέρες χρησιμοποίησε τα δεδομένα για να τονίσει τον επείγοντα χαρακτήρα της δράσης για το κλίμα εν όψει της συνάντησης του Ιουνίου στην Ιταλία της Ομάδας των Επτά – των πλουσιότερων δημοκρατιών του κόσμου – όπου τα ζητήματα του πολέμου και του παγκόσμιου εμπορίου αναμένεται να τεθούν στο επίκεντρο.