Εκτίμηση του αποτελέσματος των εκλογών της 9ης Ιουνίου 2024 και πρόγραμμα δράσης. Απόφαση Πανελλαδικού Συμβουλίου 19.6.24

Η αποχή, περίπου στο 60% σε συνδυασμό με τη μείωση της δύναμης της ΝΔ και της επίσης μείωσης ή στασιμότητας των κυρίαρχων κομμάτων με εξαίρεση τα ακροδεξιά, δείχνει την απογοήτευση των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων από το πολιτικό σύστημα. Δεν περιμένουν τίποτα από την παραδοσιακή – έστω «ανανεωτική» ή «ριζοσπαστική» – αριστερά, το μοντέλο κατέρρευσε. Η μικρή αύξηση του ΚΚΕ οφείλεται στις οργανωτικές του δυνατότητες και στις κινητοποιήσεις για τα προβλήματα των εργαζομένων.  Δεν ψηφίζεται για την ορθότητα της όλης  πολιτικής του (δεν το ψηφίζουν να κυβερνήσει) αλλά – με την παραδοσιακή γραμμή των «5 κομμάτων, 2 πολιτικών» – γιατί θεωρείται ως μια συνεπής αντισυστημική ψήφος.

Ο νεοφιλευθερισμός, οι ψευδαισθήσεις της ανάπτυξης, ο λαϊκισμός και η κωλυσιεργία για την πράσινη μετάβαση και την ανθεκτικότητα με τις φυσικές καταστροφές και την αποδιάρθρωση της παραγωγής, έφεραν τις κοινωνικές ανισότητες και την ακροδεξιά στο προσκήνιο.

Η ακροδεξιά ανεβαίνει γιατί η Ευρώπη είναι ένας θεσμός που εξυπηρετεί περισσότερο τα ισχυρά οικονομικά λόμπυ και έχει οδηγήσει στην όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων (χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων που συνεχώς αυξάνεται) και στη διάψευση των προσδοκιών της ανάπτυξης για την πλατιά κοινωνική βάση. Η ολοένα και βαθύτερη κρίση ανάπτυξης του καπιταλισμού και η διάλυση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, συνοδευόμενα από τις πολλαπλές πλανητικές κρίσεις (κλιματική) ή διεθνείς (Ουκρανία) η ακρίβεια, η έλλειψη διαφάνειας, η  κυβερνοκρατούμενη δικαιοσύνη, τα ελεγχόμενα και κατευθυνόμενα ΜΜΕ κλπ) έχουν τροφοδοτήσει την οργή και απογοήτευση που συνοδεύεται από ολική άρνηση του πολιτικού συστήματος και την ανάπτυξη αρνητικών πολιτικών κινημάτων που στηρίζονται στη μισαλλοδοξία και στην επίκληση σε έναν εξιδανικευμένο παλιό τρόπο ζωής.

Σε ένα πλαίσιο έντονης κοινωνικής ανασφάλειας, οι διακηρύξεις για πράσινη μετάβαση της ΕΕ, την ίδια στιγμή που υιοθετεί τα πυρηνικά και το φυσικό αέριο ως «πράσινα καύσιμα» και προωθεί την απορρύθμιση της οικονομίας σε όλα τα επίπεδα, γίνονται αντιληπτά από τους χαμένους της πολλαπλής κρίσης ως μια ακόμα απειλή για τη ζωή τους.

Την ίδια στιγμή οι προσφυγικές κρίσεις και η εισροή μεταναστών γίνεται αντιληπτά ως εξωτερικός κίνδυνος και την εκμεταλλεύονται δημαγωγοί για να αυξήσουν τον φόβο και να τον κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τις σημαντικές απώλειες των Πράσινων στη Γερμανία και τη Γαλλία και το χαμηλό ποσοστό στην Ελλάδα, εκλέχτηκαν για πρώτη φορά Πράσινοι ευρωβουλευτές, με νέα κόμματα-εταίρους, σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Κροατία, η Λετονία, η Σλοβενία και η Λιθουανία, ενώ ενισχύθηκαν και στη Νότια Ευρώπη, όπως στην Ισπανία. Επιπλέον, οι Πράσινοι ήρθαν πρώτοι στη Δανία και την Ολλανδία (σε συμμαχικό σχήμα) και παράμειναν ισχυροί στη Σουηδία και τη Φινλανδία.

Σε αυτό το κλίμα, τα αποτελέσματα στην Ελλάδα επιβεβαίωσαν την κυριαρχία των μισαλλόδοξων και αντιδραστικών ακροδεξιών δυνάμεων και -για μια ακόμη φορά- την απουσία της Πολιτικής Οικολογίας. Το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ δεν κατάφερε να κάνει αισθητή την παρουσία του παρόλη την σημαντική κάλυψη ου είχε από τα ΜΜΕ. Με δεδομένη την αυξημένη αποχή, τα αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα αποτελέσματα που έλαβαν οι Οικολόγοι–Πράσινοι και οι Πράσινοι-Αλληλεγγύη στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις για το Ευρωκοινοβούλιο (2014 και 2019).

Τα αποτελέσματα στην Ελλάδα για το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ είναι πολύ κατώτερα των επιδόσεων του οικολογικού χώρου όταν εξέλεξε Ευρωβουλευτή (2009-2012) και ταυτίζεται με το ποσοστό του 2007, με τη διαφορά ότι τότε ο χώρος βρισκόταν σε άνοδο . Το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ έδωσε την ελπίδα ότι θα εκλέξει ευρωβουλευτή και θα ξεπεράσει την απουσία ή τη μειωμένη παρουσία της Πολιτικής Οικολογίας στις εθνικές εκλογές τα τελευταία χρόνια ( πριν και  μετά το 2019),  τις διασπάσεις και τις μη ωφέλιμες συμπεριφορές, κάτι που δεν κατάφερε, παραμένοντας στο χαμηλό ύψος των μέσων εκλογικών επιδόσεων του πράσινου οικολογικού χώρου.

Η προσωποκεντρική και lifestyle φυσιογνωμία της καμπάνιας δεν άγγιξε το πράσινο εκλογικό κοινό,  δεν κατάφερε να μεταδώσει ένα θετικό κλίμα για τις πράσινες ιδέες στην κοινωνία, δεν συγκίνησε τους ανθρώπους με τα καθημερινά προβλήματα και δεν δημιούργησε ελκυστικό προφίλ σε ψηφοφόρους με απαιτήσεις .

Μετά από 35 χρόνια παρουσίας σε εκλογές του πράσινου χώρου, η επιλογή της ανανέωσης του προφίλ ενός πράσινου κόμματος χωρίς αναφορά στην ιστορία και με συνεχή επανάληψη του ισχυρισμού ότι «δεν υπάρχει πράσινο κόμμα στην Ελλάδα» καθώς και η αποσιώπηση της μακράς ιστορίας και δράσης των εκλεγμένων πρασίνων ευρωβουλευτών, βουλευτών και αυτοδιοικητικών, ξέκοψε το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ από όσους και όσες ψήφισαν οικολογικά στο παρελθόν.

Συνοψίζοντας, το αποτέλεσμα λοιπόν ήταν ανάλογο της διακομματικής συνεργασίας και της προεκλογικής καμπάνιας:

• Το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ με  τίτλο  που δεν περιλάμβανε τίποτε από ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ και ΠΡΑΣΙΝΟ, αποπροσανατόλισε το κοινό του πράσινου χώρου και παραχώρησε σημαντικό πλήθος ψήφων σε ψευδεπίγραφα πράσινους πολιτικούς σχηματισμούς που χρησιμοποιούσαν  παραπλανητικά ακόμα και το σήμα του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος. Η καμπάνια  του ΚΟΣΜΟΣ υπήρξε μονομερής,  , χωρίς  ουσιαστική συνεργασία με το συνεργαζόμενο κόμμα«ΠράσινοιΟικολογία» και χωρίς ριζοσπαστικό και κινηματικό περιεχόμενο που θα μπορούσε να εμπνεύσει το πράσινο κοινό.
• Δεν υπήρξε συντονισμός μεταξύ των δύο κομμάτων, δεν συντάχθηκε κοινό προεκλογικό πρόγραμμα και δεν προβλήθηκε το σχήμα των δύο συνεπικεφαλής όπως είχε υπογραφεί στη προεκλογική συμφωνία.
• Το κόμμα ΚΟΣΜΟΣ παρουσιάστηκε στην κοινωνία ως ένα προσωποπαγές κόμμα,  αγνοώντας πλήρως την ιστορικότητα και τη συμβολή του πράσινου χώρου στην Ελλάδα.
• Το ΕΠΚ παρείχε στήριξη αλλά δεν κινητοποιήθηκε να παραστεί σε κεντρικές εκδηλώσεις μας  με εξαίρεση την τελική.
• Η επικοινωνιακή εκστρατεία με αποκλειστικά με το σήμα ΚΟΣΜΟΣ που δεν πρόλαβε να εμπεδωθεί στην Ελληνική κοινωνία ήταν ανεπιτυχής. Βασίστηκε περισσότερο στην διαφήμιση και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και λιγότερο στη ζωντανή επικοινωνία με τους ίδιους τους πολίτες και τις γεωγραφικές περιοχές. Διαφημίσεις άρχισαν να εμφανίζονται καθυστερημένα, την τελευταία εβδομάδα. Τελικά, η εκ των υστέρων προσθήκη του υπότιτλου ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ στην καμπάνια, δεν έφερε το αναμενόμενο αποτέλεσμα, αφού στην κάλπη υπήρχε μόνο το σήμα ΚΟΣΜΟΣ χωρίς άλλη αναφορά.
• Το θολό, ασυστηματοποίητο και γενικόλογο πολιτικό στίγμα, η απουσία ρεαλιστικών και κοστολογημένων προτάσεων για τον πολύ κόσμο, η αργοπορία και οι καθυστερήσεις προστέθηκαν στην απουσία σημαντικής προσπάθειας για δημιουργία μιας ισχυρής κινητοποίησης για την ενοποίηση του χώρου πέρα των προφορικών διακηρύξεων.

Με το βλέμα στο μέλλον.

Οι εκτιμήσεις αυτές μπορούν να γίνουν μια ευκαιρία για ένα νέο ενωτικό ξεκίνημα με σοβαρή πολιτική, περιβαλλοντική και κοινωνική δράση:

• Η Πολιτική Γραμματείατων Πράσινων-Οικολογία, στον ελάχιστο χρόνο που διέθετε με τη συγκρότησή της από τις αρχές Μαρτίου μετά την ενοποίηση, προσπάθησε να οργανώσει και να κινητοποιήσει τα μέλη μας, να ενεργοποιήσει τις θεματικές ομάδες ώστε  να παράξουν ιδεολογία και να βγάλουν έξω τις διακριτές θέσεις μας, να φτιάξει μηχανισμούς προβολής τους στην κοινωνία και να προετοιμάσει μια αυτόνομη κάθοδο μετά την πολυπόθητη και πολυαναμενόμενη ενοποίηση, δυστυχώς όμως  ο χρόνος δεν ήταν επαρκής για να μας επιτρέψει να καθιερωθούμε και πάλι στην ελληνική κοινωνία ως φορέας που εκπροσωπεί την Πολιτική Οικολογία.

Προγραμματικό Σχέδιο

Το κόμμα ΠΡΑΣΙΝΟΙ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ πρέπει να επεξεργαστεί ένα Εναλλακτικό Στρατηγικό Σχέδιο Βιωσιμότητας  για την  οικονομία και την κοινωνία. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει προτάσεις για αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο που θα προστατεύουν τη φύση,  τους φυσικούς πόρους και την κοινωνία.  Βασικές κατευθύνσεις θα είναι: α)   η αποκέντρωση ( παραγωγική , πληθυσμιακή, ενεργειακή, διοικητική, πολιτιστική),  β)  η ανακατανομή του πλούτου υπέρ των εργαζομένων και των κοινωνικά αδύναμων και γ) η μετακίνηση οικονομικών πόρων σε τομείς που συνδυάζονται με την ανθεκτικότητα, όπως προστασία και βιώσιμη διαχείριση των  υδάτων (ποτάμια- λίμνες- υπόγεια  υδροφόρα στρώματα) , παραγωγικότητα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, ενεργειακή αυτάρκεια κ.λ.π.

Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα εξής σημεία:

• Το πόσο στρεβλά και εργολαβικά εφαρμόζεται η πράσινη μετάβαση χρηματοδοτώντας τους μεγάλους και όχι τους μικρούς επιχειρηματίες. Η Πράσινοι – Οικολογία θα πρέπει να προωθούν τις θέσεις του ΕΠΚ .
• Διατύπωση σαφούς θέσης των «Πράσινοι Οικολογία» για την ανάγκη ύπαρξης σχεδιασμών και διαχειριστικών σχεδίων.
• Ανάδειξη της αξίας της αλληλεγγύης και της φροντίδας ως κυρίαρχη στην αντιμετώπιση των κρίσεων.
• Σύνταξη πολιτικών αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης.
• Υπογράμμιση των οικονομικών και κοινωνικών δυνατοτήτων που έχουν οι πολιτικές για την αύξηση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, παράλληλα με τις πολιτικές προσαρμογής, οι οποίες είναι περισσότερο εργολαβικού προσανατολισμού, καθηλώνοντας την κοινωνία στη θέση του θεατή και διεκδίκηση να χαραχθούν προγράμματα για ενεργοποίηση των τοπικών δυνάμεων και των Δήμων.
• Υπογράμμιση της αξίας της αγροδασολογίας και της παράλληλης ενεργοποίησης των κοινωνικών πρωτοβουλιών για την αύξηση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή.
• Να υπογραμμίζονται τα κοινά και ο δημόσιος έλεγχος δασών, παραλιών ,ρεμάτων, θάλασσας, νερών, ενέργειας, προστατευόμενων περιοχών σε αντίθεση με τις πολιτικές που οδηγούν σε ιδιωτικοποιήσεις (νεοφιλελευθερισμός).
• Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στο ότι οι Πράσινοι – Οικολογία είναι μια ανθρωπιστική και φιλειρηνική πολιτική δύναμη.

Το συνέδριο σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του καταστατικού μας πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσα σε ένα χρόνο από την ίδρυση του κόμματος. Το Π.Σ. αποφασίζει την διοργάνωση του Συνεδρίου τον Νοέμβριο του 2024, θέτοντας ως στόχο  την Ανανέωση του στελεχικού δυναμικού και την καλή επεξεργασία και διαμόρφωση νέων επίκαιρων προγραμματικών θέσεων.

Οι Πράσινοι Οικολογία, αφού αναδειχτούμε σε ένα χώρο με σοβαρά κοινωνικά ερείσματα και αξιόπιστες σύγχρονές προτάσεις, θα πρέπει να εργαστούμε στην κατεύθυνση της συγκρότησης ενός όσο το δυνατό πιο μεγάλου προοδευτικού μετώπου. Έχοντας όμως το ανάστημα να το κάνουμε. Όχι ως παράγοντες. Ως μια υπολογίσιμη πολιτική δύναμη που θα μπορεί να βάλει στο τραπέζι ουσιώδεις όρους που θα γίνουν σεβαστοί.

Η κρίση είναι ευκαιρία αφύπνισης.