“Ο πλανήτης υπερθερμαίνεται, ωστόσο η ανθρωπότητα παραμένει άρρηκτα εξαρτημένη από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο” έγραψε το Politico.
Οι διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ για το κλίμα έφτασαν στο χείλος του γκρεμού, αφού η γραμματεία της COP28 δημοσίευσε ένα σχέδιο απόφασης που απορρίφθηκε ως «απαράδεκτο», «ασυνάρτητο», «κατάφωρα ανεπαρκές» και «χαστούκι στο πρόσωπο» από θυμωμένους, απογοητευμένους και ολοένα και περισσότερο στερούμενους ύπνου αντιπροσώπους. Τα μικρά νησιωτικά κράτη που καλύπτονται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω κλιματικής κρίσης χαρακτήρισαν το κείμενο «ως πιστοποιητικό θανάτου», με τον εκπρόσωπό τους να κλαίει. Η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία δήλωσε ότι είναι απαράδεκτο. Άλλες αντιπροσωπείες το περιέγραψαν ως «σκάνδαλο» ή «διαζύγιο από την πραγματικότητα».
«Δεν θα υπογράψουμε το πιστοποιητικό θανάτου μας», δήλωσε ο υπουργός Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Σαμόα, Σέντρικ Σούστερ, πρόεδρος της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών (AOSIS). «Δεν μπορούμε να υπογράψουμε κείμενο που δεν έχει ισχυρές δεσμεύσεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων».
«Δεν θα υπογράψουμε τα πιστοποιητικά θανάτου τους», δήλωσε και ένας Αυστραλός εκπρόσωπος, αφού ο διαπραγματευτής των Νήσων Μάρσαλ Τζον Σιλκ είπε ότι το προσχέδιο της δήλωσης θα καταδίκαζε τη χώρα του σε έναν «υδάτινο τάφο».
«Αυτό το ανόητο προσχέδιο μοιάζει σαν να το υπαγόρευσε ο ΟΠΕΚ λέξη προς λέξη», έγραψε ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και ιδρυτής του προγράμματος Climate Reality Al Gore, προσθέτοντας ότι η γλώσσα της Προεδρίας της COP είχε αφήσει τις διαπραγματεύσεις «στα όρια της πλήρους αποτυχίας».
Μια ολονύκτια ροή ειδήσεων ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Αυστραλία απειλούσαν να εμποδίσουν τη συμφωνία για το προσχέδιο κειμένου. Η Μονάδα Πληροφοριών για την Ενέργεια και το Κλίμα (ECIU) του Ηνωμένου Βασιλείου έχει έναν μεγαλύτερο κατάλογο επικριτικών φωνών, όπως η ΕΕ, η Γερμανία, οι ΗΠΑ, οι Νήσοι Μάρσαλ, η AOSIS, η Πρόεδρος της Ομάδας Ηλικιωμένων Mary Robinson, ο Πρόεδρος της COP26 Alok Sharma, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (διαπραγματευτική ομάδα), η ακτιβίστρια για το κλίμα από την Ουγκάντα Vanessa Nakate και η ομάδα Umbrella, ένα διαπραγματευτικό μπλοκ που περιλαμβάνει σημαντικούς παραγωγούς ορυκτών καυσίμων όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νορβηγία.
«Αυτοί είναι μόνο μερικοί από εκείνους που απέρριψαν το περίεργο και βρώμικο κείμενο Global Stocktake που τελικά εκδόθηκε νωρίς το βράδυ από την Προεδρία των ΗΑΕ», γράφει η ECIU.
“Δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων”
Ένα προηγούμενο προσχέδιο εργασίας του κειμένου περιλάμβανε τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ως μία από τις πολλές επιλογές από τις οποίες μπορούσαν να επιλέξουν οι διαπραγματευτές. Η τελευταία έκδοση περιλαμβάνει γλώσσα που απαιτεί «μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, με δίκαιο, τακτικό και δίκαιο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί καθαρό μηδέν έως, πριν ή περίπου το 2050, σύμφωνα με την επιστήμη», γράφει ο Guardian. .
Ωστόσο, παραλείπει την αναφορά σε σταδιακή κατάργηση που είχαν υποστηρίξει περισσότερες από 100 χώρες κατά τη διάρκεια της COP και στην οποία επιστήμονες, διεθνείς φορείς, επιχειρήσεις και η κοινωνία των πολιτών επιμένουν εδώ και μήνες. Και αντί να καθιστά υποχρεωτικές τις μειώσεις – καθορίζοντας ποσοστά και ημερομηνίες για να γίνει η δουλειά σύμφωνα με την επιστήμη του κλίματος – το κείμενο «πλαισιώνει τέτοιες μειώσεις ως προαιρετικές, καλώντας τις χώρες να λάβουν μέτρα που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη μείωση των ορυκτών καυσίμων. ένα μενού με άλλες ενεργειακές επιλογές”, εξηγεί ο Guardian.
«Αυτή η μία λέξη «θα μπορούσε» απλώς σκοτώνει τα πάντα» και σημαίνει ότι «δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτό το κείμενο», δήλωνε ο (πράσινος) Ιρλανδός υπουργός Περιβάλλοντος Eamon Ryan για το προηγούμενο σχέδιο. «Δεν είναι αρκετά φιλόδοξο. Δεν είναι αρκετά ευρύ. Δεν είναι αυτό που ζητούν τα μέρη… πρέπει να βάλουμε τη δικαιοσύνη για το κλίμα σε κάθε μέρος αυτού του κειμένου και δεν είμαστε ακόμη κοντά σε αυτό».
«Δεν ξέρω τι θα γίνει με τα παιδιά μου αύριο, αν παραμείνουμε σε αυτό το κείμενο», δήλωσε επίσης, η Γαλλίδα υπουργός Ενεργειακής Μετάβασης Ανιές Πανιέρ-Ρουνασέρ.
Πέρα από τη μοιραία χρήση της λέξης «θα μπορούσε», εθνικοί εκπρόσωποι και βετεράνοι παρατηρητές επεσήμαναν αρκετά θεμελιώδη ελαττώματα στο ενεργειακό κείμενο:
• Μια λίστα με περισσότερες από μισή ντουζίνα επιλογών, από πρακτικές, όπως ηλιακή, αιολική και ενεργειακή απόδοση έως κερδοσκοπικές και φιλικές προς τα ορυκτά τεχνολογίες όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) και το «μπλε υδρογόνο» που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, κάτι αρκετό για να αντικαταστήσει μια συντονισμένη, παγκόσμια ώθηση για τον περιορισμό της κλιματικής κρίσης με ένα συνονθύλευμα εν τέλει αναποτελεσματικών εθνικών δράσεων.
• Ασθενής γλώσσα σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα σε σύγκριση με τις συμφωνίες στις δύο τελευταίες συνόδους κορυφής της COP το 2021 και το 2022.
• Έλλειψη σαφών, βραχυπρόθεσμων στόχων, που δεν καθορίζει τα ποσοστά και τα έτη-στόχους για μειώσεις εκπομπών και ορυκτών καυσίμων.
• Έλλειψη σαφών χρονοδιαγραμμάτων για την απαλλαγή από τον άνθρακα στα μέσα του αιώνα.
• Γλώσσα σχετικά με την κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων που «ήταν πιθανότατα αρκετά αδύναμη ώστε δεν θα έπιανε καμία απολύτως επιδότηση πουθενά», σύμφωνα με την ECIU.
• Ελάχιστη ή καθόλου δέσμευση για την οικονομική υποστήριξη από τα πλουσιότερα έθνη του κόσμου που θα είναι απαραίτητη για την ενεργειακή μετάβαση στις αναπτυσσόμενες χώρες.
• Δεν υπάρχει σαφής ή άμεση πορεία για τη χρηματοδότηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στις χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο βάρος της κλιματικής έκτακτης ανάγκης.
• Λέξεις δράσης σε όλο το κείμενο που μπορεί να φαίνονται ωραία σε έναν απλό αναγνώστη, αλλά θα σηματοδοτούσαν πιο αδύναμες δεσμεύσεις και λιγότερο φιλόδοξα αποτελέσματα σύμφωνα με τον οδηγό στυλ της γραμματείας του ΟΗΕ για το κλίμα
Η θέση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ
O Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Antonio Guterres με ανάρτησή του επισήμανε “Σε όσους αντιτάχθηκαν στη σαφή αναφορά στη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης για το Κλίμα #COP28, θέλω να πω: είτε σας αρέσει είτε όχι, η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι αναπόφευκτη. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα αργήσει πολύ“.