του Νίκου Χρυσόγελου
π. ευρωβουλευτή Πράσινοι / EFA,
υποψήφιου ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ στο Νότιο Τομέα Αθηνών
Η 15η Απριλίου 2023 είναι ιστορική μέρα. Οι 3 τελευταίοι πυρηνικοί αντιδραστήρες, που λειτουργούσαν ακόμα στη Γερμανία, κλείνουν μετά από 62 χρόνια χάρη στο αντιπυρηνικό κίνημα και τους Πράσινους.
Η αρχή του τέλους έγινε, πριν χρόνια, με τη συμφωνία που κατάφεραν να επιβάλλουν οι Πράσινοι στο πλαίσιο της κυβέρνησης συνεργασίας Σοσιαλδημοκρατών – Πράσινων (κυβέρνηση Σρέντερ).
Το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011 εμπόδισε κάθε προσπάθεια ακύρωσης εκείνης της συμφωνίας.
Στη νέα κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών – Πρασίνων – Φιλελεύθερων (“Φωτεινός σηματοδότησης” λόγω των τριών χρωμάτων: κόκκινο – Σοσιαλδημοκράτες, πράσινο – Πράσινοι και κίτρινο – Φιλελεύθεροι) αρχικά υπήρξε συμφωνία στο κυβερνητικό πρόγραμμα, υπό την πίεση των πράσινων, για οριστικό κλείσιμο και των 3 τελευταίων πυρηνικών αντιδραστήρων. Οι Πράσινοι επέμεναν στον σχεδιασμό, οι Φιλελεύθεροι, όμως, με πρόσχημα την ενεργειακή κρίση πίεζαν για παράταση της λειτουργίας τους, ενώ οι Χριστιανοδημοκράτες στην αντιπολίτευση ζητούσαν αναζωογόνηση του πυρηνικού προγράμματος.
Στις 15.4.2023 όμως έκλεισαν οριστικά και οι τελευταίοι πυρηνικοί αντιδραστήρες στη βιομηχανική Γερμανία. Η συμμετοχή των πυρηνικών είχε ήδη το τελευταίο διάστημα περιοριστεί στο 6% περίπου της ηλεκτροπαραγωγής. Οι Πράσινοι που έχουν αναλάβει στην κυβέρνηση συνεργασίας κρίσιμα υπουργεία επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση και την απεξάρτηση από το σύνολο των ορυκτών καυσίμων το αργότερο μέχρι το 2045, ενώ μέχρι το 2030 το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Μέχρι το 2030 θα έχουν κλείσει και οι εγκαταστάσεις λιγνίτη και κάρβουνου (αντί του αρχικού σχεδιασμού να κλείσουν μέχρι το 2038).
Ήδη, όμως, σήμερα το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, κυρίως από τους πολίτες, ενεργειακούς συνεταιρισμούς, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ μόνο μικρό ποσοστό από μεγάλες επιχειρήσεις προωθώντας την ενεργειακή δημοκρατία.
Πώς τεκμηρίωσαν οι Πράσινοι το κλείσιμο των 3 τελευταίων πυρηνικών εργοστασίων
Το επιχείρημα των Πράσινων και του αντιπυρηνικού κινήματος είναι ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ακριβή, επικίνδυνη και όχι αναγκαία για την ενεργειακή μετάβαση. Το μήνυμα ήταν: “Σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας: Η εποχή της ασφαλούς και ανανεώσιμης ενέργειας ξεκινά τώρα”
” Η Γερμανία θα καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια στις 15 Απριλίου 2023 – και έτσι επιτέλους θα μπει στην εποχή των ασφαλών και οικονομικά προσιτών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας είναι επίσης η οριστική είσοδος στην εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εδώ έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση του “φωτεινού σηματοδότη” (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι), ενεργοποιήσαμε διαδικασίες συντόμευσης για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και καλύψαμε ό,τι είχε μείνει πίσω από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Μετά τη Φουκουσίμα και την απόφαση για σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας και του άνθρακα, ο “μεγάλος συνασπισμός” (Χριστιανοδημοκράτες – Σοσιαλδημοκράτες) απέτυχε να αναπτύξει κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις και να επενδύσει με συνέπεια στο μέλλον των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τώρα το ξεκαθαρίζουμε: Παράγουμε ήδη περίπου το ήμισυ της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία από ανανεώσιμες πηγές και η τάση αυξάνεται. Το 2030 θα πρέπει να είναι 80%. Με αυτή τη μαζική επέκταση της φθηνής και χαμηλού κινδύνου ενέργειας από τον άνεμο και τον ήλιο και την ανάπτυξη μιας φιλικής προς το κλίμα υποδομής υδρογόνου, κάνουμε πέντε πράγματα ταυτόχρονα:
- Εξασφαλίζουμε την παροχή ενέργειας.
- Προστατεύουμε το κλίμα.
- Ανεξαρτητοποιούμαστε από αυταρχικούς ηγέτες, όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν, και τα ορυκτά καύσιμα τους.
- Εξασφαλίζουμε προσιτές τιμές για τους καταναλωτές – σήμερα αλλά και μακροπρόθεσμα – γιατί τα ορυκτά καύσιμα αναμένεται να γίνουν πιο ακριβά.
- Πάνω από όλα, ωστόσο, θέτουμε τα θεμέλια για τη διατήρηση και την ανανέωση της οικονομικής ισχύος σε μια κλιματικά ουδέτερη Γερμανία.
Με επίκεντρο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διασφαλίζουμε την ευημερία μας ως βιομηχανικό έθνος και δημιουργούμε θέσεις εργασίας για το μέλλον. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προσφέρουν ένα πλεονέκτημα τόσο από άποψη τοποθεσίας όσο και εργασίας. Μέχρι το 2030 θα παράγουμε το 80% της ενέργειάς μας από άνεμο και ήλιο, νερό και βιομάζα. Ταυτόχρονα, εστιάζουμε στη χρήση της ενέργειας με σύνεση και αποτελεσματικότητα. Επενδύουμε σε περαιτέρω έρευνα, στην επέκταση και ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην ενίσχυση των ενεργειακών δικτύων. Εν ολίγοις: Διαμορφώνουμε το ενεργειακό μας μέλλον – βιώσιμο και ασφαλές.
Η ετήσια ανάλυση απαιτήσεων που δημοσιεύθηκε από τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς στις 27 Μαρτίου 2023 επιβεβαιώνει ότι η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στη Γερμανία θα είναι επίσης εγγυημένη τον ερχόμενο χειμώνα. Αυτό καθιστά και πάλι σαφές ότι σύμφωνα με τις συντηρητικές παραδοχές που έγιναν τον ερχόμενο χειμώνα του 2023/2024:
- η ασφάλεια του εφοδιασμού είναι εγγυημένη,
- το ηλεκτρικό δίκτυο μπορεί να λειτουργήσει με ασφάλεια,
- δεν υπάρχει έλλειψη ηλεκτρικού φορτίου,
- η Γερμανία παραμένει εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο ενεργειακός εφοδιασμός στη Γερμανία είναι ασφαλής. Η πυρηνική ενέργεια έχει από καιρό επισκιαστεί από τον άνεμο και τον ήλιο. Ήδη τους τελευταίους μήνες, το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας ήταν οριακό και δεν αποτελεί πλέον ουσιαστικό μέρος της γερμανικής, ασφαλούς ενεργειακής υποδομής. Ξεπεράσαμε καλά την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Παρά το μέγεθος του έργου, σενάρια που περιλαμβάνουν εκτεταμένες διακοπές ρεύματος δεν έχουν συμβεί. Είμαστε σε καλή θέση για τον επόμενο χειμώνα”.
Ποιες είναι οι προκλήσεις του μέλλοντος;
Όσο και αν χαιρόμαστε για το κλείσιμο όλων των πυρηνικών εργοστασίων στη Γερμανία δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πλήρης έξοδος από την #πυρηνική ενέργεια θα πάρει πολλές χιλιάδες χρόνια και απαιτεί τεράστια ποσά, αφού πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ραδιενεργών αποβλήτων και των μονάδων που έκλεισαν μεν, αλλά παραμένουν ως πυρηνικά – ραδιενεργά απόβλητα.
Η #Γερμανία τροφοδοτεί με ρεύμα από τα ηλιακά της τη #Γαλλία που παράγει το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας της από πυρηνικά. Όμως σήμερα 26 από τα 56 πυρηνικά εργοστάσια της χώρας αυτής είναι εκτός λειτουργίας λόγω σοβαρών προβλημάτων ασφάλειας ή βλαβών. Η Γαλλική κυβέρνηση και ο Μακρόν προσπαθούν να βρουν από ευρωπαϊκούς και κρατικούς πόρους δεκάδες δις ευρώ για να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις στα πυρηνικά για να μπορέσει (α) να συντηρήσει τις γερασμένες πυρηνικές μονάδες της που παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα ασφάλειας, (β) να αποσυναρμολογήσει και να καθαρίσει από τη ραδιενέργεια πολλούς αντιδραστήρες που πρέπει να κλείσουν (γ) να κατασκευάσει νέους αντιδραστήρες. Ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν αυτό το κόστος σε 230 δις ευρώ. Για να βρει αυτά τα χρήματα προσπαθεί με την στήριξη κυβερνήσεων όπως η ελληνική να βάλει χέρι στα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα αυτά για την πράσινη μετάβαση, την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήθεν ότι έτσι συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα.
Η πυρηνική βιομηχανία και ορισμένοι πολιτικοί, όπως ο Μακρόν και ο Μητσοτάκης, επιδίωξαν να εκμεταλλευτούν την ενεργειακή και κλιματική κρίση για να ξαναδώσουν ώθηση στην πυρηνική ενέργεια. Ισχυρίζονται ότι είναι απαραίτητη, ασφαλής και φθηνή. Πίεζαν και δυστυχώς πέτυχαν να αντιμετωπιστεί, στο πλαίσιο της EU taxonomy for sustainability, σαν “βιώσιμη, πράσινη επένδυση”.
Σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο υπάρχει σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο στρατοπέδων: Από τη μία η Γαλλία με συμμάχους όπως η ελληνική κυβέρνηση μάχονται υπέρ της πυρηνικής ενέργειας. Από την άλλη, αντιτίθενται σφόδρα Γερμανία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο. Και στις 3 αυτές χώρες οι Πράσινοι συμμετέχουν στην κυβέρνηση.
Μας αφορά το θέμα πυρηνική ενέργεια;
Μας αφορά το θέμα πυρηνικά και στην #Ελλάδα αν και η χώρα μας δεν έχει πυρηνικά εργοστάσια. Μας αφορά διότι:
– Εισάγουμε ρεύμα από το πυρηνικό εργοστάσιο του Κοζλοντούι στη Βουλγαρία.
– Η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποστηρίζει με κυνικό τρόπο και πολλαπλώς το #πυρηνικό λόμπι στην προσπάθειά του να βάλει χέρι στους ευρωπαικούς πόρους, ενώ κάνει προσπάθειες και μυστικές συμφωνίες με πολιτικές δυνάμεις στη Βουλγαρία για κατασκευή νέου πυρηνικού εργοστασίου στη γειτονική μας χώρα, υποσχόμενη ότι θα δεσμευτούμε να αγοράζουμε ρεύμα από το νέο πυρηνικό εργοστάσιο για 20 χρόνια – είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί από τράπεζες η χρηματοδότηση της κατασκευής νέου πυρηνικόύ εργοστασία στη Βουλγαρία
– Στη γειτονική #Τουρκία το πυρηνικό εργοστάσιο που κατασκευάζεται στη σεισμογενή περιοχή του Ακούγιου, 60 χλμ απο το επίκεντρο του μεγάλου σεισμού, θα μπει σε λειτουργία το 2024. Θα το αποτρέψουμε;
– Στο προγραμματική συμφωνία της συμμαχίας “ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ” αναφέρονται μεταξύ άλλων: “Η σημερινή κρίση αερίου έχει αποφέρει στις επιχειρήσεις ενέργειας υπέρογκα κέρδη. Την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση επιμένει στον εγκλωβισμό της χώρας στο αέριο με αδιέξοδη επέκταση των υποδομών και των χρήσεών του. Είμαστε αντίθετοι σε αυτή την κατασπατάληση πόρων και χρόνου. Η κρίση αυτή να είναι το κύκνειο άσμα των εταιριών που τόσες δεκαετίες πλούτισαν σε βάρος των επόμενων γενεών.
Απορρίπτουμε τα κυβερνητικά σχέδια για έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων, για τον αγωγό αερίου EastMed και για τη χρηματοδότηση κατασκευής νέας πυρηνικής μονάδας στο Κοζλοντούι, που θα δεσμεύει την Ελλάδα σε μακροχρόνια απορρόφηση της παραγωγής του. Κανένα από αυτά τα σχεδιαζόμενα έργα δεν θα λειτουργήσουν πριν το 2030, υποθηκεύουν όμως τις επιλογές της χώρας για δεκαετίες.
Απαιτούμε πλήρη μηδενισμό καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2040, με πάνω από 80% ανανεώσιμη ηλεκτροπαραγωγή το 2030 και βιώσιμη χωροθέτηση των ΑΠΕ. Ενδεχόμενη προσωρινή παράταση λειτουργίας λιγνιτικών μονάδων ενόψει της κρίσης αερίου θα πρέπει να αντισταθμιστεί στα αμέσως επόμενα χρόνια με ταχύτερη μετάβαση σε ΑΠΕ. Οι λύσεις είναι μπροστά μας…”
Οι #Πράσινοι συνεργαζόμαστε με τα κινήματα της ευρύτερης περιοχής για ένα οριστικό τέλος της πυρηνικής βιομηχανίας.