Στις 15 Μαρτίου διεξήχθησαν στην Ολλανδία οι περιφερειακές εκλογές αλλά και οι εκλογές για τα συμβούλια των υπηρεσιών νερού καθώς και των συμβουλίων των νησιών και για τους εκλέκτορες της Γερουσίας.
Συνολικά εκλέχτηκαν 572 σύμβουλοι για τις 12 περιφέρειες. Οι Πράσινοι / Πράσινη Αριστερά αναδείχθηκαν στο 3ο σε δύναμη κόμμα με ποσοστό 8,91% και εκλέγουν συνολικά 51 εκπροσώπους. Το κόμμα του νυν πρωθυπουργού συγκέντρωσε το 11,13% και εξέλεξε 63 εκροσώπους. Το εργατικό κόμμα PvdA – γίνονται συζητήσεις για συγχώνευση ή συνεργασία του με τους Πράσινους- εξέλεξε 46 εκπροσώπους (8,09%).
Πρώτο κόμμα αναδεχθηκε το νεοιδρυθέν λαϊκιστικό αγροτικό κόμμα (19,23%, 138 έδρες) που αξιοποίησε ένα κύμα οργής της υπαίθρου για τις κυβερνητικές περιβαλλοντικές πολιτικές περιορισμού της χρήσης νιτρικών λιπασμάτων, καταφέρνοντας πλήγμα στον τετρακομματικό συνασπισμό του πρωθυπουργού, Mark Rutte. Η επιτυχία του Κινήματος Αγρότης-Πολίτης (BBB), που θα καθορίσει τη σύνθεση της Γερουσίας, θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της κυβέρνησης να εγκρίνει βασική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων της για μείωση των νιτρικών λιπασμάτων. «Δεν πρόκειται μόνο για τα νιτρικά λιπάσματα, είναι για πολίτες που θεωρούν ότι δεν ακούγονται, δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη»
Τα μέλη από τις 12 περιφέρεις και οι εκλέκτορες θα καθορίσουν τη σύνθεση της Γερουσίας το Μάιο. Aποτελείται από 75 μέλη που εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια από τα μέλη των δώδεκα περιφερειών (επαρχιών) της χώρας και, μετά από αλλαγές του νόμου το 2017 και το 2022, και εκλέτορες που εκπροσωπούν τους ειδικούς δήμους Bonaire, Sint Eustatius και Saba, και άτομα με ολλανδική υπηκοότητα που ζουν εκτός της χώρας, τα οποία με τη σειρά τους εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες δύο μήνες νωρίτερα στις εκλογές για τις περιφέρειες. Οι έδρες κατανέμονται σε μία εθνική εκλογική περιφέρεια με τη χρήση της αναλογικής εκπροσώπησης των λιστών των κομμάτων. Η αξία της ψήφου κάθε εκλέκτορα καθορίζεται από τον πληθυσμό της περιφέρειας ή του ειδικού δήμου που εκπροσωπεί, σε αναλογία περίπου 1 ψήφο ανά 100 κατοίκους.
Συνεργασία ή/και συγχώνευση των Πράσινων (Πράσινη Αριστερά) και του Εργατικού κόμματος στη Γερουσία;
Η προοπτική δεν ενθουσιάζει όλους κυρίως λόγω του φόβου να απορροφηθούν οι πράσινες αναδιανεμητικές πολιτικές προς όφελος και της φύσης από μια οικονομίστική αναδιανεμητική πλευρά της κλασικής σοσιαλδημοκρατίας. Οι GroenLinks έχουν κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση υπό την ηγεσία των Bram van Ojik και Jesse Klaver. Άλλοι πιστεύουν ότι θα είναι σημαντικό να ενσωματωθεί η κλασική σοσιαλδημοκρατία στην πράσινη ατζέντα. “Η αναδιανομή και η πράσινη μετάβαση είναι άρρηκτα συνδεδεμένα”, ισχυρίζονται κάποιοι.
Όμως η συνεργασία δεν βασίζεται σε κενό. Υπάρχουν ήδη συνεργασίες μεταξύ των επιστημονικών γραφείων των δύο κομμάτων, όπως για παράδειγμα γύρω από την επισφαλή εργασία διανομέων αλληλογραφίας ή σε θέματα των συνδικάτων που έχει σημαντική επιρροή στο εσωτερικό του PvdA».
Η Πράσινη Αριστερά / GroenLinks προέκυψε από μια συγχώνευση αριστερών και σοσιαδημοκρατικών κομμάτων και έχει διαφορετική καταγωγή σε σχέση με άλλα πράσινα κόμματα. Παρόλα αυτά στους GroenLinks οι περιβαλλοντολόγοι κυριαρχούν. Εξετάζουν κυρίως τις επιβλαβείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πράξεων. Άλλα πράσινα κόμματα ασκούν πολιτική περισσότερο με μια οικοκεντρική άποψη. Είναι όλα σχετικά με τη σύνδεση ανθρώπου και φύσης. Οι οικολόγοι επικρίνουν τις ιεραρχικές σχέσεις, όπως ο άνθρωπος εναντίον της φύσης ή η δύναμη της πατριαρχίας. Η πολιτική χειραφέτησης και διαφορετικότητας θεωρούνται πολύ σημαντικές. Για τους οικολόγους, το πράσινο σημαίνει αλλαγή συστήματος. Η οικονομία πρέπει να οργανωθεί τελείως διαφορετικά και πρέπει να ζούμε με διαφορετικό τρόπο.
Άλλοι λένε «Νιώθω σαν στο σπίτι μου με τον οικοσοσιαλισμό. Αυτό προϋποθέτει ότι η εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης έχει την ίδια αιτία: τον αχαλίνωτο καπιταλισμό και τη σκέψη της αγοράς. Η ανάπτυξη οδηγεί σε κλιματική δυστυχία. Η πράσινη πολιτική πρέπει πάντα να αφορά μια ριζική ανακατανομή του πλούτου μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η αποκατάσταση του κράτους πρόνοιας είναι επίσης μέρος αυτού. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με πολιτική οργάνωση και παρεμβάσεις του κράτους».
«Η κόκκινη-πράσινη ιδεολογία των GroenLinks χρειάζεται μια τρίτη αξία: τον φιλελευθερισμό. Με άλλα λόγια, ο σεβασμός για τους ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά, βάλτε τον εαυτό σας σε προοπτική και την προθυμία να αμφισβητήσετε τη δική σας άποψη. Εμπνευσμένοι, για παράδειγμα, από την κλιματική πολιτική της αυταρχικής Κίνας, κάποιοι μέσα στον οικολογισμό θέλουν να καταργήσουν τη δημοκρατία επειδή η ενεργειακή μετάβαση πηγαίνει πολύ αργά. Η φιλελεύθερη δημοκρατία πρέπει να αποτρέψει τον κίνδυνο ότι το κόκκινο ή το πράσινο θα απολυτοποιηθούν».
Στην πολιτική συζήτηση έχουν τεθεί πολλά ερωτήματα. «Αν οι σοσιαλδημοκράτες πάρουν τον εαυτό τους στα σοβαρά και έτσι αποστασιοποιηθούν από τη σκέψη του Τρίτου Δρόμου (οργάνωση του κράτους πρόνοιας με τη βοήθεια μηχανισμών της αγοράς), τότε η κοινωνική ασφάλιση παραμένει ο πιο σημαντικός στόχος. Αυτό είναι ένα σημαντικό ιδανικό, επίσης για την GroenLinks, αλλά δεν είναι αρκετό. Το ερώτημα είναι: γιατί το κάνεις, ποιο είναι το όραμά σου για την καλή ζωή; Η GroenLinks ήταν συνήθως καλύτερη στη διατύπωση μιας απάντησης σε αυτού του είδους τις άυλες ερωτήσεις. “Στο παρελθόν, η κοινωνική ασφάλιση στο Εργατικό Κόμμα PvdA ερμηνευόταν συχνά υλιστικά, με αποτέλεσμα η άποψη της καλής ζωής να κινδυνεύει να βαλτώσει στον σοσιαλισμό της επίπεδης μπριζόλας. Αυτό καταλήγει να πάει σε λάθος δρόμο. Αν συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε οικονομικά, θα ξεπεράσουμε τα οικολογικά όρια».
Υπάρχουν αρκετές συζητήσεις πχ γα το αν το Εργατικό Κόμμα είναι προσκολλημένο «σε μια συλλογική-εγωκεντρική ατζέντα διατήρησης της ευημερίας και του πολιτισμού τους. Από την άλλη πλευρά, κάποιοι λένε ότι οι GroenLinks υποτιμάνε ότι οι άνθρωποι στο κάτω στρώμα της κοινωνίας έχουν δικαιολογημένους φόβους για την ενεργειακή μετάβαση».
«Η αναδιανομή πλούτου είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και στην προστασία που μπορεί να προσφέρει το κράτος πρόνοιας. Αλλά επιπλέον, η αριστερά χρειάζεται τη δική της πολιτιστική πολιτική, η οποία υπηρετεί τα ιδανικά του πολιτισμού όπως η οικολογικά υπεύθυνη διαβίωση, ο φιλελευθερισμός, το πολιτιστικό άνοιγμα και η δημοκρατική πεποίθηση».
«Έχουμε τα ίδια σημεία εκκίνησης, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες αξίες πράσινων». Το σκεπτικό του δείχνει ακριβώς ότι η GroenLinks και το PvdA είναι διαφορετικά μέρη με διαφορετικά οράματα. Ο οικολογισμός ασχολείται με τη διασύνδεση ανθρώπου και φύσης, ενώ η σοσιαλδημοκρατία με τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Θέλουμε κοινωνική ασφάλιση για τους ανθρώπους ή επίσης για τα οικοσυστήματα και τις μελλοντικές γενιές;» θέτουν το ερώτημα πολλοί.
«Μια άλλη σχετική διαφορά γίνεται εμφανής όταν απαντάμε στο ερώτημα από πού πρέπει να προέλθει η κοινωνική αλλαγή. Ένας άξονας κάνει διάκριση μεταξύ από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω, και ένας άξονας εξετάζει τους διαφορετικούς τομείς «πολίτης», «κράτος» και «αγορά». Οι πολίτες και τα κοινωνικά κινήματα πρέπει να επιβάλλουν την αλλαγή. Αυτό αντικατοπτρίζεται έντονα στην επιδίωξη του εκδημοκρατισμού των θεσμών ή στον ρόλο που δίνεται στους ενεργειακούς συνεταιρισμούς στην ενεργειακή μετάβαση. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν μια προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω – η όλη οικοδόμηση του κράτους πρόνοιας είναι το αποτέλεσμα αυτού».
«Η σοσιαλδημοκρατία δίνει κυρίως την κυριαρχία στην κυβέρνηση, ενώ ο πολίτης ή οι κοινωνικές οργανώσεις είναι υπεύθυνοι σύμφωνα με την πράσινη σκέψη. Τα χριστιανικά κόμματα το βλέπουν επίσης έτσι, αν και το αποκαλούν κοινωνία των πολιτών. Τα φιλελεύθερα κόμματα, όπως το D66 και το VVD, έχουν μια ατζέντα της αγοράς. Το GroenLinks είναι επίσης κυβερνητικό κόμμα.
«Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο μπερδεμένη και πολύπλοκη” λένε πολλοί. Είναι άκαρπο να τονίζονται τέτοιες διαφορές. Όλα χρειάζονται για τις μεγάλες αλλαγές: από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω, και δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς την ισορροπία μεταξύ πολιτών, κυβέρνησης κι αγοράς. Πάρτε την ενεργειακή μετάβαση. Πολλά είναι δυνατά με τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς, αλλά χρειάζεστε επίσης σοβαρή κρατική παρέμβαση: η μετάβαση πρέπει να καλυφθεί νομικά και να υποστηριχθεί οικονομικά. Η κυβέρνηση χρειάζεται επίσης να αναγκάσει τις πολυεθνικές να πληρώνουν υψηλότερους φόρους.
“Η επιρροή δεν αφορά μόνο τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, αλλά και την επιρροή στη συζήτηση. Μετά από χρόνια συζήτησης για τη μετανάστευση και την εθνική ταυτότητα, η ασφάλεια διαβίωσης και η κλιματική δικαιοσύνη βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο. Έχουμε να κάνουμε με πληθωρισμό και ενεργειακή κρίση”.
Όσοι δεν συμφωνούν με τη συγχώνευση ισχυρίζονται ότι «μια συγχώνευση κομμάτων δεν θα κάνει το πρόγραμμα λιγότερο κόκκινο ή λιγότερο πράσινο. Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές κατέστησαν σαφές ότι οι ψηφοφόροι χρειάζονται κόμματα με έντονο προφίλ. Τώρα έχουμε πολλά μικρά κόμματα στο κοινοβούλιο. Τα πλατιά λαϊκά κόμματα με περίπου τριάντα έως σαράντα έδρες έχουν κατεδαφιστεί».
Αλλά άλλοι απαντούν ότι “ο επείγων χαρακτήρας της εποχής μας απαιτεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, στο οποίο η κλιματική πολιτική λαμβάνει χώρα μέσω αναδιανομής. Η νικήτρια ιδεολογία είναι μια σύνθεση, στην οποία δίνεται θέση στον ριζοσπαστισμό τόσο της σοσιαλδημοκρατίας όσο και της πράσινης σκέψης. Το όραμα του κλίματος Το φωτεινό κόκκινο και το έντονο πράσινο της Suzanne Kröger και του Joris Thijssen (βουλευτές των GroenLinks και PvdA αντίστοιχα) είναι συμπαγής βράχος. Αυτό είναι το σωστό βήμα προς τη συστημική αλλαγή που θέλουμε».
“Η ολλανδική πολιτική είναι πολιτική συμβιβασμού. Γίνεται πιο δύσκολη όμως με τα πολιτιστικά θέματα. Το PvdA πήγε προς τη σκλήρυνση για τη μετανάστευση. Στη σοσιαλδημοκρατία δίνεται επίσης μεγαλύτερη έμφαση στο κοινοτικό πνεύμα και ο «ατομισμός» γίνεται γρήγορα ένας φορτισμένος όρος. Όμως τα τελευταία χρόνια, ακόμη και στο GroenLinks, η θετική εξατομίκευση φαίνεται να έχει κάπως ξεχαστεί. Τα αριστερά κόμματα δεν έχουν πλέον σαφή ατζέντα ελευθερίας όσον αφορά την καταπίεση των ανθρώπων από τις κοινότητες τους. Τι προσφέρουν σε μια νεαρή γυναίκα που θέλει να απελευθερωθεί από το αυστηρό ισλαμικό της υπόβαθρο; Μια συλλογική αριστερή ατζέντα ταυτότητας αντιτίθεται στον επιθετικό εθνικισμό και τον νεοφιλελεύθερο εγωισμό και προστατεύει τις πολιτισμικές μειονότητες από την τυραννία της πλειοψηφίας. Αλλά οι μειονότητες μπορούν φυσικά να καταπιέσουν και τις δικές τους μειονότητες».
«Τα ζητήματα της ταυτότητας δεν αφορούν πλέον τόσο πολύ την ταυτότητα της θρησκευτικής ομάδας. Η τρέχουσα συζήτηση αφορά περισσότερο την προσωπική ταυτότητα, για παράδειγμα τον σεξουαλικό προσανατολισμό, το χρώμα και το φύλο. Υπάρχει τώρα μια σκληρή μάχη που διεξάγεται μέσα στο Αγγλικό Πράσινο Κόμμα για τα τρανς άτομα, με τις παλιές φεμινίστριες να μην θέλουν να μοιραστούν τους αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτές είναι οι συζητήσεις στις οποίες ένα πρωτοποριακό κόμμα όπως το GroenLinks πρέπει να πρωτοστατήσει. Θα χάσουμε αυτή την ηγετική θέση αν θέλουμε να τα βρούμε με το PvdA»
Τόσο το GroenLinks όσο και το PvdA είχαν ισχυρούς δεσμούς με τα κινήματα. “Πρέπει να ενώσουν ξανά τις δυνάμεις τους και να οικοδομήσουν μαζί έναν συνασπισμό για την αλλαγή» αντιπροτείνουν άλλοι.