Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 16/5/2022 Πυρηνική ενέργεια; Επικίνδυνη, ακριβή και αναξιόπιστη – ΤΑ ΝΕΑ
Των Rebecca Harms* και Νίκου Χρυσόγελου**
Η πυρηνική βιομηχανία και ορισμένοι πολιτικοί επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν ενεργειακή και κλιματική κρίση για να ξαναδώσουν ώθηση στην πυρηνική ενέργεια. Ισχυρίζονται ότι είναι απαραίτητη, ασφαλής και φθηνή. Πιέζουν να αντιμετωπιστεί, στο πλαίσιο της EU taxonomy for sustainability, σαν βιώσιμη, πράσινη επένδυση ώστε να χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς και εθνικούς, κυρίως δημόσιους, πόρους.
Η άνοδος των ενεργειακών τιμών δεν είναι αποτέλεσμα “βιαστικής” ενεργειακής μετάβασης αλλά, αντιθέτως, αργής, συχνά χωρίς ολοκληρωμένη υποστήριξη, απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Από την άλλη, η Ευρώπη εξακολουθεί να τροφοδοτεί τον πόλεμο της Ρωσίας με δισεκατομμύρια, εισάγοντας αέριο και πετρέλαιο από τη χώρα αυτή, την ίδια στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι σφαγιάζονται και πόλεις σβήνουν.
Προφανώς, δεν υπάρχει μαγικός δρόμος για να φτάσουμε σε εφοδιασμό με πλήρως βιώσιμη ενέργεια. Στον πυρήνα της στρατηγικής μας, όμως, είναι να επιταχύνουμε την προώθηση όλων των μορφών ανανεώσιμης ενέργειας με κοινωνική δικαιοσύνη και περιβαλλοντικό σχεδιασμό καθώς και να παίρνουμε περισσότερα χρησιμοποιώντας λιγότερη ενέργεια, ώστε να πετύχουμε ένα ενεργειακό σύστημα φιλικό προς το κλίμα, και βιώσιμο. Η πυρηνική ενέργεια δεν έχει ρόλο.
Πολλοί επιμένουν να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα παρουσιάζοντας τη Γαλλία ως ΤΟ καλό παράδειγμα για τη «βιωσιμότητα» της πυρηνικής ενέργειας. Ποια είναι, όμως, η πυρηνική πραγματικότητα του Μακρόν; Είναι διαθέσιμη και φθηνή η πυρηνική ενέργεια στη Γαλλία; Τον Απρίλιο 2022, για μια ολόκληρη εβδομάδα, το μισό από το γαλλικό πυρηνικό δυναμικό των 61,4 GW ήταν εκτός δικτύου, μη διαθέσιμο. Πάλι οι γειτονικές χώρες, ανάμεσά τους και η Γερμανία, κλήθηκαν να καλύψουν ενεργειακά τη Γαλλία. Στις 4 Απριλίου η Γαλλία αναγκαζόταν να πληρώσει στην προθεσμιακή αγορά σχεδόν 3.000 ευρώ τη μεγαβατώρα, κάπου 3 ευρώ την κιλοβατώρα. Στη Γερμανία, την ίδια ημέρα, η τιμή ήταν 101 ευρώ η μεγαβατώρα (σχεδόν 30 φορές χαμηλότερα). Το ενεργειακό μείγμα της Γαλλίας είναι 71% πυρηνικά και 21% ανανεώσιμες. Αν οι μισοί αντιδραστήρες είναι εκτός λειτουργίας, κάνει κρύο και δεν φυσάει πολύ, τότε η Γαλλία έχει ιδιαίτερα υψηλές ανάγκες σε αέριο. Αν τους προηγούμενους μήνες η Γαλλία δεν καλύπτονταν από τη Γερμανία και άλλες γειτονικές της χώρες, θα είχε τοπικές διακοπές ηλεκτροδότησης. Όλους τους χειμώνες από το 2005 και μετά, η Γαλλία είχε περισσότερες εισαγωγές ρεύματος από τη Γερμανία, από ό,τι το αντίστροφο.
Οι γαλλικοί πυρηνικοί αντιδραστήρες ωθούν προς τα πάνω τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς δεν είναι αξιόπιστοι. Τεχνικά προβλήματα, αποτελούν την κύρια αιτία. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι 31 χρόνια. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 120 σοβαρά “περιστατικά” σε γαλλικούς αντιδραστήρες. Καθώς στο μεταξύ εμφανίζονται, και σε σύγχρονους αντιδραστήρες, αστοχίες υλικού, ακόμη και στα συστήματα έκτακτης ανάγκης, τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν με την παράταση του χρόνου ζωής των αντιδραστήρων. Θα αυξηθούν.
Κατασκευή νέων αντιδραστήρων, δεν έχουμε, μέχρι στιγμής, ούτε στη Γαλλία. Από το Τσερνομπίλ και μετά, μόνο μια περίπτωση υπάρχει: το Flamanville 3 που θα συνδεθεί στο δίκτυο το 2023, με καθυστέρηση 11 χρόνων! Ακόμα και αν δεν υπήρχαν άλλα προβλήματα, οι νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες θα χρειάζονταν δεκαετίες για να κατασκευαστούν, οπότε δεν μπορούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής και κλιματικής κρίσης.
Οι Πυρηνικοί Αντιδραστήρες Μικρής Κλίμακας, που εξυμνεί ο Μακρόν, υπάρχουν ΜΟΝΟ σε σχεδιαστήρια. Κανείς δεν είναι σε θέση να πει σήμερα τι μορφή θα έχουν στην πραγματικότητα, πότε θα είναι έτοιμοι και πόσοι θα χρειαστούν για να αντικαταστήσουν όσους κλείσουν τα επόμενα χρόνια λόγω παλαιότητας.
Όσοι προσπαθούν να προωθήσουν την πανάκριβη πυρηνική ενέργεια ως μαγικό ραβδί διαφυγής από τις εισαγωγές ρωσικών καυσίμων παραγνωρίζουν ότι η Ρωσία αποτελεί παίκτη-κλειδί στο χώρο της κατασκευής πυρηνικών μονάδων, προμήθειας καυσίμου και παραλαβής πυρηνικών αποβλήτων. Πρόσφατα μόλις, η Φινλανδία ακύρωσε συμβόλαιο κατασκευής που είχε με τη Rosatom. Στην περίπτωση των 4 πυρηνικών αντιδραστήρων που κατασκευάζει η Rosatom στο Ακούγιου Τουρκίας, η Ρωσία θα διαχειρίζεται τα απόβλητα και την πυρηνική μονάδα μέχρι την αποσυναρμολόγησή της!
Οι στρατιωτικές ρωσικές επιχειρήσεις κατά του πυρηνικού σταθμού του Τσερνομπίλ και η στρατιωτική κατάληψη του μεγαλύτερου πυρηνικού σταθμού της Ευρώπης στη Ζαπορίζια, επιβεβαίωσαν τους φόβους, ότι σε καιρό πολέμου, τα πυρηνικά εργοστάσια μοιάζουν με προ-εγκατεστημένες πυρηνικές βόμβες και μπορούν να γίνουν όπλα μαζικής καταστροφής.
Επομένως, Πυρηνική ενέργεια; Όχι, ευχαριστώ.
* Η Rebecca Harms είναι π. ευρωβουλευτής (2004-2019) και συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο
** O Νίκος Χρυσόγελος, είναι π. Ευρωβουλευτής, μέλος του Συμβουλίου του νέου κόμματος ΠΡΑΣΙΝΟΙ