Του Νίκου Χρυσόγελου

π. Ευρωβουλευτή “Πράσινοι”,

Μέλους Συμβουλίου Πράσινων

Στην αρχή βλέπαμε εικόνες τρέλας μόνο στην τηλεόραση. Σύντομα ήρθε και στη χώρας μας. Πρόκειται για τη “Μαύρη Παρασκευή”. Περίεργο, μια μέρα χρωματίζεται μαύρη και πολλοί τρέχουν να στηθούν στην ουρά για να ψωνίσουν ότι χρειάζονται, αλλά συχνά και ότι δεν χρειάζονται.

Η Black Friday έχει μετατραπεί σε σύμβολο του υπερ-καταναλωτισμού και της συγκέντρωσης της παγκόσμιας οικονομίας στα χέρια λίγων μεγάλων αλυσίδων που αξιοποιούν ηλεκτρονικές πλατφόρμες.

Μέσα στην πανδημία ο τζίρος αυτών των επιχειρήσεων αυξήθηκε κατακόρυφα. Μια κάποια μικρή επιτυχία είναι ότι οι G20 συμφώνησαν να φορολογούν παρόμοιες πολυεθνικές επιχειρήσεις με ένα ελάχιστο φόρο 15%, μια και συχνά είχαν τη δυνατότητα να αποφεύγουν ακόμα και αυτό το χαμηλό ποσοστό φορολόγησης των τεράστιων κερδών τους.

Όμως, το ζήτημα είναι πιο σοβαρό. Το ηλεκτρονικό εμπόριο συμβάλλει μεν στην ενίσχυση της δυνατότητας των πολιτών να κάνουν τις αγορές τους από μακριά και από την άλλη οι επιχειρήσεις μπορεί να διευρύνουν τους πελάτες τους. Όμως, μέχρι που μπορεί να φτάσει η κατανάλωση; Ήδη έχουμε υπερβεί τις αντοχές του πλανήτη όπως μας δείχνουν όλες οι σχετικές έρευνες. Με το σημερινό ρυθμό κατανάλωσης θα χρειαζόμασταν 2-3 πλανήτες.

Η κλιματική και η οικολογική κρίση μας υπενθυμίζουν ότι δεν έχουμε πολλούς πλανήτης που μπορούμε να τους εξαντλήσουμε και να πάμε παρακάτω. Ευτυχώς, χάρη και στα κινήματα για το κλίμα, όλο και περισσότερο μιλάμε για αλλαγή του μοντέλου, για δίκαιη μετάβαση σε ένα άλλο, φιλικό στο κλίμα, στο περιβάλλον, στους πολίτες. Χωρίς κριτική κατανάλωση δεν θα φτάσουμε, όμως, πουθενά. Αλλαγή συστήματος, σημαίνει και αλλαγή τρόπου ζωής, κατανάλωσης, οικονομίας, οργάνωσης της κοινωνίας. Δεν είναι απλό. Αν δεν υπάρξει ανακατανομή της οικονομικής ισχύος προς τα κάτω, προς τη βάση της κοινωνίας, πάλι δεν θα φτάσουμε κάπου.

Η Black Friday ταυτίζεται πλέον με την υπερκατανάλωση και με την εξάντληση των αντοχών του πλανήτη.  999Είναι δηλαδή μια μαύρη, όνομα και πράγμα, επιλογή. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που απέναντι στην Μαύρη Παρασκευή έχουν εμφανιστεί άλλες εκδοχές, πιο κριτικής στάσης:

• Green Friday, σκεφτόμαστε πώς μπορούμε να κάνουμε πράσινες τις επιλογές μας, μειώνουμε την κατανάλωση στα πραγματικά απαραίτητα αλλά και επιλέξουμε προϊόντα που είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον, επαναχρησιμοποιούνται, αντέχουν στο χρόνο, δεν έχουν τοξικά, δεν παράγονται με τρόπους και διαδικασίες που προσβάλλουν την ανθρώπινη υπόσταση και καταστρέφουν το περιβάλλον…
• Fridays for Future, οι νέοι και οι νέες αγωνίζονται να έχουν μέλλον και οργανώνουν μαζικές κινητοποιήσεις και δραστηριότητες για την προστασία του κλίματος, την κλιματική δικαιοσύνη και την πράσινη μετάβαση. Το κίνημα αναδεικνύει ηγέτες στο δρόμο αλλά και προκαλεί πολιτικές ανακατατάξεις και αλλαγές αξιών.
• Buy Nothing Day, μια σειρά φορείς προσκαλούν σε αποχή από την κατανάλωση την μέρα αυτή με στόχο την γενικότερη ανάπτυξη πιο υπεύθυνης συμπεριφοράς.

Αν και δεν είμαστε μόνο σε ατομικό επίπεδο υπεύθυνοι/ες για την υπέρβαση των οικολογικών αντοχών του πλανήτη, μπορούμε να κάνουμε κάτι που συνδυάζει προσωπική και συλλογική παρέμβαση, μπορούμε και πρέπει να συνδυάσουμε την πολιτική δράση με υπεύθυνη στάση ζωής, καθημερινότητας αν θέλουμε πραγματικά να δούμε αλλαγές.

Μια πράσινη αλλαγή προϋποθέτει ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις  καθημερινές επιλογές μας, έμφαση στην ενίσχυση της μικρής και μεσαίας αλλά και της συνεργατικής / κοινωνικής επιχειρηματικότητας, κριτήρια στις αγορές και στον τρόπο ζωής μας που συμβάλλουν στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος και στρέφουν μαζικά προς μια οικονομία και κοινωνία με λιγότερες ανισότητες και διακρίσεις.

Ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών και φορέων σε διάφορες χώρες μποϊκοτάρουν φέτος πιο ενεργά την τρέλα που λέγεται Black Friday, η οποία ενισχύεται από μεγάλες αλυσίδες όπως η #Amazon που γιγαντώθηκαν ακόμα περισσότερο μέσα στην πανδημία και τους περιορισμένους που επιβλήθηκαν. Μάλιστα σε μερικές χώρες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αρνούνται να συμμετάσχουν κατηγορώντας τις μεγάλες αλυσίδες ηλεκτρονικού εμπορίου ότι “κλέβουν” τα Χριστούγεννα από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Στη Βρετανία – σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian – φέτος καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ανεξάρτητων εμπορικών επιχειρήσεων που αρνούνται να συμμετάσχουν στην τρέλα της Μαύρης Παρασκευής – περίπου το 85% των ανεξάρτητων εμπορικών επιχειρήσεων.

Στη χώρα αυτή -πολλές επιχειρήσεις κλείνουν για λίγο και τις ιστοσελίδες τους, κάνουν δωρεές σε κοινωνικές δραστηριότητες ή φυτεύουν δέντρα, ως έμπρακτη αντίδραση στον άκρατο καταναλωτισμό που προωθείται από τις μεγάλες αλυσίδες με προσφορές για την Μαύρη Παρασκευή (Black Friday).

Σημαντικό ποσοστό της νεολαίας συμμετέχει – εδώ καιρό – (και ως αντίδραση στην υπερκατανάλωση) τόσο σε σχήματα “Πράσινων Ημερών” όσο και στο Fridays for Future (κινητοποιήσεις Παρασκευές για το Μέλλον).

Ας μην περιμένουμε, λοιπόν, να χιονίσει για να δούμε άσπρη (ή πράσινη) μέρα. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και εμείς μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων, ώστε να διαμορφώσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Δεν θέλουμε να είναι μαύρο. Ο 21ος αιώνας θα κυριαρχηθεί είτε από το μαύρο είτε από το πράσινο. Μπορούμε να επιλέξουμε χρώμα και τρόπο ζωής.

To άρθρο πρωτο-δημοσιεύθηκε στο poliτicalbank.gr εδώ