Του Μιχάλη Τρεμόπουλου

π. ευρωβουλευτή Πράσινων,

μέλος του Συμβουλίου των Πράσινων,

δημοτικού Συμβούλου Θεσσαλονίκης

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η τοποθέτηση του Μιχάλη Τρεμόπουλου στη συνέντευξη Τύπου των Πράσινων στη ΔΕΘ

Για τη λειτουργία της Δημοκρατίας 

Τα τελευταία 15 χρόνια η δημοκρατία βρίσκεται διεθνώς σε υποχώρηση. Επιπλέον, η πανδημία διευκόλυνε τις εξουσίες ώστε μόλις το 8,4% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σε πλήρη Δημοκρατία ενώ περισσότερο από το ένα τρίτο να ζει κάτω από αυταρχικούς κανόνες. Η Ελλάδα κατατάσσεται 37η μεταξύ 167 ανεξάρτητων κρατών και περιοχών με βαθμολογία 7,39 στα 10 (Economist Intelligence Unit, 2020).

Κάτω από το κράτος του φόβου που συνοδεύει την πανδημία και μπροστά στο δίλημμα «ελευθερίες ή υγεία»,  η ούτως ή άλλως ελλειμματική ελληνική δημοκρατία φαίνεται να οδεύει προς μια μορφή περιορισμένης (restricted, illiberal) δημοκρατίας. Τα αντιδημοκρατικά σημάδια είναι πολλά:

• • Η προσπάθεια για έλεγχο των ΜΜΕ οδήγησε σε καθεστώς λογοκρισίας, αυτολογοκρισίας, παραιτήσεις και απολύσεις δημοσιογράφων και εν τέλει σε ένα ασφυκτικό καθεστώς στον Τύπο. Στο όνομα του “επιτελικού κράτους” διορίζονται φιλικά προς την κυβέρνηση άτομα, σε ανεξάρτητες αρχές, οργανισμούς, νοσοκομεία κλπ, ανεξαρτήτως προσόντων ή παύονται άλλα που δεν ακολουθούν τη «γραμμή» της κυβέρνησης. Στην περίπτωση της υγείας στις μέρες μας αυτό μπορεί να έχει τραγικά αποτελέσματα. 
  • Αν δείκτης της δημοκρατίας είναι η συμπεριφορά των αστυνομικών, τότε η αυθαιρεσία της αστυνομίας που εντείνεται και φτάνει σε κακοποιήσεις ακτιβιστών, σε εκφοβιστικές κρατήσεις ατόμων, σε παραβίαση του οικογενειακού ασύλου, μέχρι και στην επιβολή προστίμων σε άστεγους κατά τη διάρκεια του lockdown, οφείλει να μας προβληματίζει. 
  • Οι παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας στη Δικαιοσύνη, σαφέστατα παραβαίνουν την βασική αρχή της διάκρισης των εξουσιών (υπόθεση Novartis, απειλές κυβερνητικών στελεχών προς δικαστικούς λειτουργούς, επισκέψεις κυβερνητικών παραγόντων στο ΣτΕ πριν την εκδίκαση «ευαίσθητων» υποθέσεων, κλπ).  
  • Η «ελλειμματική» λειτουργία της Βουλής, όπου, επειδή η πλειοψηφία του κόσμου έχει στραμμένη την προσοχή του στην υγειονομική κρίση, μπορούν να ψηφίζονται νομοσχέδια με τα οποία διαφωνούν ΟΛΟΙ οι σχετικοί φορείς, οργανώσεις κλπ, εισάγονται τροπολογίες στην κυριολεξία «νύχτα» και φυσικά χωρίς διαβούλευση, ενώ τελευταία ποινικοποιείται από την ίδια την Βουλή ο κοινοβουλευτικός έλεγχος.  
  • Ο αυταρχικός πατερναλισμός του υπουργού Προστασίας του Πολίτη επέτρεψε τον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου αλλά απαγόρευσε την πορεία για το Πολυτεχνείο, σε πείσμα της αντίθετης γνώμης συνταγματολόγων, υπεύθυνων φορέων κλπ. 
  • Τέλος, μια ενοχλητική διάσταση αποτελεί το ταξικό στοιχείο της επιβολής των νόμων. Οι πολιτικά ή/και οικονομικά ισχυροί μπορούν να παρακάμπτουν τις νόμιμες διαδικασίες ενώ στους αδύναμους εξαντλείται όλη η αυστηρότητα των κανονισμών. Είναι όνειδος για τη δημοκρατία να κόβεται το ρεύμα άπορων οικογενειών με την παρουσία ΜΑΤ, ενώ την ίδια στιγμή παραγράφονται χρέη προς την Εφορία ύψους δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Για να μην μιλήσουμε για τη διαβόητη υπόθεση του Noor 1.

Για την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Στον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια παραμερίζονται και αποψιλώνονται από τις εξουσίες τους προς χάριν παράλληλων δομών που δεν θα διοικούνται από αιρετούς, ενώ αρμοδιότητες και αποφάσεις λαμβάνονται από τις Οικονομικές Επιτροπές, αντί των Δημοτικών Συμβουλίων.  

Η επίθεση στην Αυτοδιοίκηση ξεκίνησε αμέσως μετά τις εκλογές, εισάγοντας αλλαγές που παραμέριζαν τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια και καθιστούσαν πιο Δημαρχοκεντρικό ή Περιφερειαρχοκεντρικό το σύστημα της διοίκησης στον ν. 4623/19. Συνεχίστηκε με τον ν. 4674/20, ο οποίος έδωσε τη δυνατότητα μετατροπής των Αναπτυξιακών Εταιρειών σε Αναπτυξιακούς Ο.Τ.Α., δηλαδή παράλληλων δομών που δεν θα διοικούνται από αιρετούς και θα υποκαταστήσουν βασικές λειτουργίες των Δήμων και των Περιφερειών. Στον “νόμο-σκούπα” για την ιθαγένεια εντάχθηκαν ρυθμίσεις με τις οποίες δίνονται υπερεξουσίες στην Οικονομική Επιτροπή των ΟΤΑ, υποβιβάζοντας τη λειτουργία υπηρεσιών όπως η οικονομική και η τεχνική υπηρεσία και αποστεώνοντας πλήρως την πολιτική και ελεγκτική λειτουργία των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων. Με ένα μπαράζ νομοθετικών ρυθμίσεων, µε αφορμή τον κορονοϊό, ένα μεγάλο μέρος των αρμοδιοτήτων και των αποφάσεων που παίρνονταν απ’ τα Δημοτικά Συμβούλια έχει μεταφερθεί στην Οικονομική Επιτροπή, που διαχειρίζεται εκατομμύρια χωρίς επαρκή οικονομικό και δημοκρατικό έλεγχο. Στη συνέχεια μεθοδεύεται εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 43% αλλά εγγυημένη πλειοψηφία στα συμβούλια, όπως και η κατάργηση της τέταρτης κάλπης για τους διαμερισματικούς και κοινοτικούς συμβούλους.

Προχωρούν στην κατάργηση της απλής αναλογικής αφού ο νικητής συνδυασμός θα καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών, ενώ μόνο σε περίπτωση που αυτός συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 60%, θα εφαρμόζεται η απλή αναλογική. Απαράδεκτη είναι η θέσπιση πλαφόν 3% για την είσοδο μιας παράταξης στα συμβούλια. Απαράδεκτος και ο υπουργός Μ. Βορίδης, που δήλωσε ότι «δεν έχει νόημα να εκπροσωπούνται οι μειοψηφίες του 3%».

Για τη Θεσσαλονίκη

Η πόλη που φιλοξενεί τη Διεθνή Έκθεση έχει την τιμητική της. Όμως η ανάπλαση της ΔΕΘ μας πληγώνει. Στερεί τη δυνατότητα μητροπολιτικού πάρκου, που θα ενώνει το περιαστικό δάσος με την παραλία και στο πλαίσιο των ΣΔΙΤ ετοιμάζεται οκταόροφο ξενοδοχείο καθώς και υπόγειο πάρκινγκ, κάτι που δεν είναι ανάγκη της πόλης.

Η στάση του Μετρό στη Βενιζέλου θα γίνει με απόσπαση των σημαντικών αρχαιοτήτων παρά την παγκόσμια κατακραυγή. Η κυβέρνηση αμετακίνητη είναι υπεύθυνη για τις νέες καθυστερήσεις και την ταλαιπωρία επαγγελματιών ενώ οι εργολάβοι εισπράττουν χωρίς να κινείται τίποτα κλπ.

Το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν συζητιέται, παρόλο που οι υπερβάσεις στις συγκεντρώσεις των ρύπων συνεχίζονται, την ίδια στιγμή που δεν μετριούνται άλλοι ρύποι (υδρογονάνθρακες, βενζόλια), δεν ενισχύεται η μόνωση των κτιρίων, το πράσινο κτλ. Η Θεσσαλονίκη είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης στην ατμοσφαιρική ρύπανση με αιωρούμενα σωματίδια, σύμφωνα με τη Eurostat. Το 2018 καταγράφηκε στη Θεσσαλονίκη το υψηλότερο επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης με μικροσωματίδια στην Ελλάδα, με ετήσιο μέσο όρο 2,3 φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Την ίδια στιγμή προωθείται η καύση των απορριμμάτων, κάτι απαράδεκτο, αφού καίγονται φυσικοί πόροι, θανατώνεται η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση, η λιπασματοποίηση.

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης ακύρωσε την πεζοδρόμηση του κάτω τμήματος της οδού Αγίας Σοφίας, όπως και την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας, κάνοντας σχέδια για υπόγειο πάρκινγκ.

Στον Δήμο υπάρχουν ζητήματα αξιοκρατίας, διαφάνειας και δημοκρατικής λειτουργίας: Διορισμός αρεστών σε θέσεις χωρίς την απαιτούμενη εμπειρία, καρατόμηση έμπειρων στελεχών επειδή δεν θεωρήθηκαν «δικοί μας», αποκλεισμός αντιπολίτευσης από την TV 100, αυθαίρετες μετακινήσεις υπαλλήλων κάποιες φορές και σε θέσεις που είναι άσχετες με το επιστημονικό αντικείμενό τους, έκτακτες προσλήψεις που γίνονται εν αγνοία της πλειοψηφίας των δημοτικών συμβούλων, απουσία διαβούλευσης με τους εργαζόμενους, παντελής απουσία αξιολογητικών κρίσεων κτλ κτλ. 

Για τους Πράσινους

Στον αντίποδα, υπάρχουν οι πράσινες προτάσεις. Σήμερα οι Πράσινοι είναι η κινητήρια δύναμη στην ευρωπαϊκή πολιτική, με 73 μέλη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το διογκούμενο Πράσινο κύμα έχει φέρει δυναμικά αντιπροσώπους του στα κοινοβούλια πολλών χωρών, με συμμετοχή σε επτά ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και 800 περίπου εκλεγμένους συμβούλους σε Δήμους και περιφέρειες. Οι ευρωπαϊκές πόλεις πρασινίζουν κάτω από την καθοδήγηση των Πράσινων στελεχών και των ιδεών τους.

Στη νότια Ευρώπη η ανάπτυξη των Πράσινων έχει καθυστερήσει και τα συμβατικά κόμματα -κυρίως της Αριστεράς- έχουν προσπαθήσει και αρκετές φορές έχουν πετύχει να εκφράσουν εκλογικά την οικολογική διαμαρτυρία και την ευαισθητοποίηση των πολιτών. Ειδικά στην Ελλάδα, στην περίοδο των 4,5 χρόνων της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όπου συμμετείχαν -μέσω του ΣΥΡΙΖΑ- και στελέχη των Οικολόγων Πράσινων, έγιναν πολύ μεγάλες υποχωρήσεις στα ζητήματα της πράσινης ατζέντας και ζημιά στην εικόνα των πράσινων πολιτικών.

Οι Πράσινοι, σταθεροί στην αυτόνομη πολιτική και κοινωνική δράση, επιδιώκουν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για ευρύτερη συσπείρωση δυνάμεων, πρωτοστατώντας στη δημιουργία ενός Πράσινου Φόρουμ διαλόγου, για προγραμματικές συγκλίσεις και την κοινή κάθοδο του πράσινου χώρου στις επόμενες εκλογές και τη δυναμική παρουσία του στην επόμενη Βουλή.