Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκρότησε νέα ομάδα εργασίας για τον έλεγχο του Frontex (FSWG) που ξεκίνησε επίσημα τις εργασίες της στις 23 Φεβρουαρίου με τον διορισμό της προέδρου της και της εισηγήτριας. Στόχος της ομάδας εργασίας είναι να αξιολογήσει όλες τις πτυχές της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φύλαξης των Συνόρων (Frontex), συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσής του με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές αξίες. Οι συνεδριάσεις της ομάδας εργασίας θα πραγματοποιούνται δύο φορές τον μήνα και η πρόεδρός της θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών σχετικά με το έργο και την πρόοδό της. Η έρευνα αφορά πράξεις που έχουν καταγγελθεί ότι συνέβησαν σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ελλάδα κ.ά.
Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας είναι η Roberta Metsola (EΛΚ, Μάλτα), ενώ η Tineke Strik (Πράσινοι, Ολλανδία) θα συντάξει την έκθεση με τις συστάσεις της. H Ομάδα Εργασίας ήταν το αποτέλεσμα επανειλημμένων ακροάσεων και συζητήσεων στο ΕΚ για καταγγελίες παραβίασης των ευρωπαϊκών αρχών από τον Frontex, τον οργανισμό που έχει αρμοδιότητα θέματα εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι είναι ένας ευρωπαϊκός οργανισμός με σημαντική δύναμη και μεγάλο προϋπολογισμό και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει διαφάνεια στις πράξεις του, και συνεχή αξιολόγηση για το κατά πόσο αυτές είναι συμβατές με τις ευρωπαϊκές αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Πολλές καταγγελίες αφορούσαν την συνέργεια του ευρωπαϊκού αυτού οργανισμού σε επιχειρήσεις επαναπροώθησης και οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι οι καταγγελίες είναι ανησυχητικές και απαιτούν ενδελεχή διερεύνηση.
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων της ως προέδρου, η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola δήλωσε: «Είμαι ευγνώμων για την εμπιστοσύνη όλων των πολιτικών ομάδων που μου ανέθεσαν να ηγηθώ αυτής της ερευνητικής ομάδας εργασίας. Είμαστε αποφασισμένοι η διαδικασία αυτή να καταλήξει σε σαφείς απαντήσεις στα ερωτήματα που τίθενται και να προτείνει πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση. Η έρευνα θα επικεντρωθεί σε διάφορες πτυχές, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της εσωτερικής διαχείρισης του οργανισμού και της διασφάλισης της επίτευξης των αναμενόμενων προτύπων διαφάνειας και λογοδοσίας.
Πρόκειται για ένα σκόπιμα ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων που αφορά διάφορες πτυχές των δραστηριοτήτων του οργανισμού, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του ρόλου της ΕΕ στο ζήτημα αυτό. Ελπίζω ότι η διαδικασία θα παράσχει σαφήνεια και εμπιστοσύνη στους πολίτες που αξιολογούν τον ρόλο της ΕΕ στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων. Θα ξεκινήσουμε τις εργασίες μας αμέσως και στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης μας θα είναι μια συνομιλία με την επίτροπο κ. Johansson και τον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex. Επίσης σκοπεύουμε να επισκεφθούμε τα κεντρικά γραφεία του Frontex στην Πολωνία, όποτε αυτό είναι εφικτό».
Η Tineke Strik, η οποία θα συντάξει την έκθεση που θα συνοψίζει τα συμπεράσματα της ομάδας, δήλωσε: «Είναι καθήκον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ελέγχει τους οργανισμούς της ΕΕ όσον αφορά περιστατικά κακοδιαχείρισης ή παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Οι κατηγορίες κατά του Frontex για συνέργεια σε επιχειρήσεις επαναπροώθησης είναι ανησυχητικές και απαιτούν ενδελεχή διερεύνηση, καθώς οι άνθρωποι στα σύνορά μας θα πρέπει να μπορούν να βασίζονται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Η έρευνα αυτή πρέπει να εξετάσει τα πραγματικά περιστατικά και να υποβάλει συστάσεις για να διασφαλίσει ότι ο Frontex διασφαλίζει ενεργά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αλλά και τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στο μέλλον.
Το πρώτο βήμα στη διαδικασία αυτή θα είναι η διεξαγωγή ακροάσεων με όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες, από άτομα εντός του οργανισμού, έως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ερευνητές δημοσιογράφους. Μια ανοικτή και δημοκρατική διαδικασία είναι ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην ικανότητα του Frontex να διαχειρίζεται τα σύνορά μας σύμφωνα με τις υποχρεώσεις μας στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων».
Δεκατέσσερις βουλευτές του ΕΚ (δύο ανά πολιτική ομάδα) θα πραγματοποιήσουν απολογισμό των δραστηριοτήτων και της δομής του Frontex, συμπεριλαμβανομένου του ενισχυμένου ρόλου και των πόρων του για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων και την ορθή εφαρμογή του κεκτημένου της ΕΕ. Εντός των πρώτων τεσσάρων μηνών, θα διενεργήσουν έρευνα, συγκεντρώνοντας όλες τις σχετικές πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τις καταγγελίες για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στις οποίες συμμετείχε ο οργανισμός.