Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αμφισβητούμε την αναγκαιότητα, την οικονομική βιωσιμότητα, την γεωπολιτική σημασία και την κλιματική συμβατότητα του αγωγού East Med καθώς και την υποτιθέμενη συμβολή του στην ασφάλεια, συνεργασία και ειρήνη στην περιοχή. παρά το γεγονός ότι τα κύρια κόμματα ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ – σε αγαστή συνεργασία – προσπαθούν να μας πείσουν να βλέπουμε το μαύρο σαν άσπρο. Αμφισβητούμε μια μονοδιάστατη σκέψη και πολιτικές που αγνοούν ή και διαστρεβλώνουν τις πραγματικότητες και με την προθυμία που επιδεικνύουν πολλά ΜΜΕ και ορισμένοι “αναλυτές” δημιουργούν ψευδαισθήσεις που όμως στο τέλος πληρώνουμε ως κοινωνία, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές και στην πρόσφατη ιστορία μας .

– Ποια είναι η “μεγάλη διπλωματική επιτυχία”; Δυόμιση χώρες υπογράφουν τη συμφωνία (Ελλάδα με τα κύρια κόμματα να τη στηρίζουν, Κύπρος κυρίως ο Ν. Αναστασιάδης αφού το ΑΚΕΛ δηλώνει ότι δεν είναι πιθανή η κατασκευή του αγωγού, ενώ διατυπώνει κι άλλες επιφυλάξεις, Ισραήλ κυρίως όμως ο Νετανιάχου). Η Ιταλία, όπου υποτίθεται θα καταλήξει ο αγωγός, δεν υπογράφει ακόμα γιατί υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις μέσα στην κυβέρνηση για λόγους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς. Παλαιστίνη και Λίβανος προχώρησαν σε διάβημα για παραβίαση με τον σχεδιασμό του αγωγού της δικής τους ΑΟΖ. Η Αίγυπτος θα ήθελε αγωγό που να καταλήξει στον δικό της τερματικό σταθμό υγροποίησης του φυσικού αερίου!!!! και έτσι κι αλλιώς ο ρόλος της είναι κρίσιμος για την οικονομική βιωσιμότητα της μεταφοράς φυσικού αερίου. Ο αγωγός εντείνει, τελικώς, την αντιπαράθεση και την ένταση στην Αν. Μεσόγειο, δεν ενδυναμώνει τη συνεργασία, την ασφάλεια και την ειρήνη ή έστω συμβάλλει στην επίλυση του Κυπριακού όπως διακηρύσσουν οι υποστηρικτές του. Η διπλωματία των αγωγών δεν είναι εργαλείο για ευημερία της περιοχής, αντιθέτως καταλήγει σε αύξηση της ένταση της αντιπαράθεσης μεταξύ των χωρών της περιοχής για τον διαμοιρασμό των ορυκτών ενεργειακών πόρων.

– Ποια είναι η συνεισφορά του στην οικονομική ευημερία της περιοχής;Το έργο μέχρι Ιταλία θα κοστίσει τουλάχιστον 11-12 δις ευρώ χωρίς να υπολογίζουμε αβεβαιότητες λόγω της δυσκολίας του έργου, των αναγκαίων συνοδών έργων κ.ά. Μέχρι τώρα ολοκληρώθηκε μια προμελέτη μόνο, ενώ η κύρια μελέτη (κόστους 70.000.000 ευρώ) θα τελειώσει τέλος του 2022. Εταιρία που θα αναλάβει το έργο και θα βάλει τα αναγκαία κεφάλαια αλλά και αγοραστές για αυτό το φυσικό αέριο δεν έχουν βρεθεί ακόμα! Και στο μεταξύ οι …ενδιαφερόμενοι αναζητούν κρατική και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (γι’ αυτό ο νέος Ελληνικός Αναπτυξιακός Νόμος προβλέπει κρατική ενίσχυση παρόμοιων έργων!). Η προμελέτη διαπιστώνει ότι το κόστος μεταφοράς του αερίου μέσω …Τουρκίας είναι πολύ πιο χαμηλό (στο 1/4), ενώ με τον σημερινό σχεδιασμό το αέριο θα πουλιέται (αν φτάσει τελικώς στην Ιταλία) κατά 25-50% πιο ακριβά από τη σημερινή τιμή του αερίου που φτάνει στην Ευρώπη από άλλες περιοχές. Γιατί λοιπόν κάποιες εταιρίες να επιλέξουν την πιο ακριβή λύση που κάνει αμφίβολη την οικονομική βιωσιμότητα του έργου; Μόνο και μόνο για να ενισχύσουν τα “εθνικά μας δίκαια”; Μάλλον αφελές ακούγεται.

-Ποια θα είναι η συνεισφορά του αγωγού στην ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης από το ρώσικο αέριο; Η συνεισφορά του αγωγού δεν είναι σημαντική, αφού θα συνεισφέρει μόλις στην κάλυψη του 2% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης. Κατά συνέπεια δεν συμβάλλει στην διαφοροποίηση των πηγών της ούτε πολύ περισσότερο στην ανεξαρτητοποίησή της από το Ρώσικο αέριο. Αλλά για να φτάσει ο αγωγός στην Ιταλία (από άποψη οικονομικής βιωσιμότητας και εφόσον αρθούν οι αντιρρήσεις τόσο δήμων της περιοχής όπου θα καταλήγει ο αγωγός όσο και στελεχών της κυβέρνησης αλλά και κομμάτων) θα πρέπει να συγκεντρώσει αέριο και από άλλες περιοχές. Η μοναδική μέχρι στιγμής πηγή είναι το …ρώσικο αέριο που εισέρχεται σε ελληνικό έδαφος στον Έβρο μέσω του τουρκικού αγωγού και καταλήγει στη Θεσπρωτία. Εκεί θα …συναντάει το αέριο από την Αν. Μεσόγειο. Τότε όμως γιατί γίνεται όλη αυτή η φασαρία για παράκαμψη της Τουρκίας αφού τελικώς το αέριο από τον αγωγό East Med θα συναντηθεί με το ρώσικο αέριο που διέρχεται μέσω Τουρκίας;;;; Μήπως τελικώς δουλεύουμε για την διέλευση του αγωγού …μέσω Τουρκίας;

– Είναι η επιλογή της εξόρυξης και μεταφοράς υδρογονανθράκων από την Αν. Μεσόγειο συμβατή με τις ευρωπαϊκές πολιτικές για το κλίμα και την μετατροπή της Ευρώπης σε κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050; Σαφώς και όχι, αφού στην καλύτερη περίπτωση ο αγωγός θα αρχίσει να μεταφέρει αέριο το 2035 και – για να έχει νόημα από οικονομική άποψη – θα πρέπει να μεταφέρει αέριο για πάνω από 50-100 χρόνια. Όπως συνήθως, παρόμοια έργα προσπαθούν – για να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον μεγάλων εταιριών – προσπαθούν να δεσμεύσουν μακροχρόνια τις κοινωνίες στη χρήση τους. Η πολιτική μας ηγεσία, όπως συνήθως, αδυνατεί να σχεδιάσει και υλοποιήσει συνεκτικές κλιματικές πολιτικές, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές και αξιακές αλλαγές που συντελούνται. Στην περίπτωση του αγωγού δεν λαμβάνει υπόψη ότι το φυσικό αέριο δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως “καύσιμο μετάβασης προς την μετά τα ορυκτά καύσιμα εποχή” αλλά ως καύσιμο που συμβάλει σημαντικά στην ανατροπή του κλίματος. Άρα είναι απίθανο μια “κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη” να χρησιμοποιεί ένα ακριβό καύσιμο που συμβάλλει στην κλιματική κρίση για τα επόμενα 50-100 χρόνια. Δεν μπορεί να περιμένει κάποιος ότι την ίδια στιγμή που η Ευρώπη θα προωθεί το “Green Deal” θα χρηματοδοτήσει ευχαρίστως με μερικά δις ένα έργο που αντιτίθεται σε μια τέτοια μεγάλη μετάβαση. Όπως, επίσης, είναι απίθανο οι τράπεζες ή επιχειρήσεις να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο έργο με μεγάλο ρίσκο, αν δεν έχει την εξασφάλιση κρατικών ενισχύσεων, φανερών ή κρυφών.

Προτείνουμε να διαμορφωθεί με πρωτοβουλίες από τα κάτω ένα σχέδιο που διαφοροποιείται από την διπλωματία των αγωγών και βασίζεται σε σύγχρονες προσεγγίσεις και σε μια οικονομία του μέλλοντος, ένα “Πράσινο ενεργειακό σχέδιο” για την Αν. Μεσόγειο. Υπάρχουν πολλές σχετικές πρωτοβουλίες στην ευρύτερη περιοχή και η χώρα μας πρέπει να συμμετάσχει ενεργά υπερβαίνοντας την προσκόλλησή της σε ξεπερασμένα μοντέλα οικονομίας και ενέργειας. Το μέλλον θα είναι αναγκαστικά πιο πράσινο, αλλά οι χώρες που δεν θα ανέβουν στο σκάφος εγκαίρως θα χάσουν την ευκαιρία δημιουργίας βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων και χιλιάδων θέσεων εργασίας.